Cornelis Verhoeven
Profiel
Achternaam: Verhoeven
Roepnaam: Kees
Voornamen: Cornelis Wilhelmus Maria
Geboren: 02-02-1928
Te: Udenhout
Overleden: 10-06-2001
Te: 's-Hertogenbosch
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend
heeft Cornelis Verhoeven niet onder pseudoniem gepubliceerd.
Voor tweedehands boeken | Ook van Cornelis Verhoeven |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Proza
- Probatio pennae (aforismen) (bibliofiel, 200 ex.) (1980)
- Muggen en olifanten. (Aforismen) (bibliofiel, 205 ex.) (1983)
- Het moment: een herinnering (1985)
- Stil staan bij het water: Aforismen: De twijfelachtige symboliek van de brug (1988)
- Een oog in de mist: herinneringen (1993)
- De glans van oud ijzer: herinneringen 1928-1982 (1996)
Brieven
- Tot zingens toe: (brief aan een gestorven vriend die niet genoemd wil worden) (bibliofiel, 25 ex.) (1989)
Dagboeken
- Zonder een zucht (in: De resten van het vaderschap) (1975)
- Een vogeltje in mijn buik - De taal van Nena (1976)
- Zonder een zucht (bibliofiel) (1983)
Overige non-fictie
- Symboliek van de voet (proefschrift) (1956)
- Symboliek van de sluier (1961)
- Rondom de leegte (1965)
- Het grote gebeuren (1966)
- Inleiding tot de verwondering (1967)
- Tegen het geweld (1967)
- Omzien naar het heden (1968)
- Afscheid van Brabant? (1968)
- Taal en gezondheid (met F.J.J. Buytendijk en J. Bastiaans) (1969)
- Voor eigen gebruik (1969)
- Bijna niets: beschouwingen tussen taal en werkelijkheid (1970)
- Het leedwezen: beschouwingen over troost en verdriet, leven en dood (1971)
- Zakelijkheid en ethiek (met Cas Eijsbouts) (1971)
- Het gewicht van de buitenstaander (1972)
- Het axioma van Ceulincx (1973)
- Parafilosofen: wijsbegeerte buiten de school (1973)
- De resten van het vaderschap: beschouwingen over de levensloop (1975)
- Een vogeltje in mijn buik: de taal van Nena (1976)
- Folteren om bestwil (1977)
- De lezer als tweede persoon (jaarwisselingsgeschenk) (1977)
- Boven de boomgrens: de taal van het beleid (1977)
- Een verleden als bezit (1977)
- Dood en stervensbegeleiding (met anderen) (1978)
- Probatio pennae (si bona sit) (eindejaarsuitgave) (1978)
- Herinneringen aan mijn moedertaal (1978)
- De schaduw van één haar: lessen over antieke literatuur (1979)
- Als een dief overdag: uit het werk van Cornelis Verhoeven (verz. door Kees Fens) (1980)
- De mythe van het schrijverschap (1980)
- De omweg van het woord: drie overwegingen (bibliofiel) (1980)
- Tractaat over het spieken: het onderwijs als producent van schijn (1980)
- De omweg van het woord. Drie overwegingen (bibliofiel, 194 ex.) (1980)
- Merg en been: polemische overwegingen over intimiteit (1981)
- Een filosofie van het enthousiasme: essay (1982)
- Lof van de mikrologie: een voetnoot bij Plato Politeia 514a 1-2 (1982)
- Weerloos denken: beschouwingen over de inval en het oeuvre (1982)
- Mensen in een grot: beschouwingen over een allegorie van Plato (1983)
- De duivelsvraag: een pleidooi voor beschouwelijkheid (1983)
- Den Bosch van binnen en van buiten (met Nelleke de Laat en Cor Swanenberg) (1984)
- Voorbij het begin: de Griekse filosofie in haar spiegel: 1: Figuren (1984)
- Voorbij het begin: de Griekse filosofie in haar spiegel: 2: Termen en thema's (1985)
- De letter als beeld: essays (1987)
- Eerstelingen: vijf oude essays (1988)
- Weerloosheid onder druk (1988)
- Maken en breken: over produktie en spiritualiteit (met anderen) (1988)
- Het medium van de waarheid: beschouwingen over Plato's houding tegenover de poëzie (1988)
- Sporen achterlaten: het verleden als bezit en erfenis (1988)
- Een velijnen blad: essays over aandacht en achterdocht (1989)
- Het besef: woorden voor denken en zeggen (1991)
- Alleen maar kijken: essays over de mens als toeschouwer (1992)
- Op zoek naar wegen van waarheid: 100 jaar katholieke leerstoel wijsbegeerte bij de Universiteit van Amsterdam, 1894-1994 (met anderen) (1994)
- Het geheugen herdacht: variaties op het thema 'herinnering' (1995)
- Een register: bedenkingen over woordjes en glossen (1995)
- Het dat, het wat en het waarom: een inleiding in de Griekse metafysica (1996)
- De duur van de actualiteit (heruitgave van 'Iets nieuws') (1996)
- Hetzelfde anders: postacademische uitweidingen (1997)
- 'Vergeet de zweep niet': aantekeningen bij een uitspraak van Nietzsche (1997)
- Een inleiding in de filosofie (1998)
- Levensloop (1998)
- Het alziend oog: essays over spiritualiteit en tijdgeest (1999)
- Zijn en staan: metaforen van aanwezigheid (1999)
- Een vogeltje in mijn buik: de taal van Neeltje en Daniël (uitgebreide herdruk van 'Een vogeltje in mijn buik: de taal van Nena' (2000)
- De ogen van Plato: een essay over de grenzen van de schijn (2000)
- Iets nieuws: een essay over de duur van de actualiteit (nieuwjaarsgeschenk) (2000)
- Een cultuur van het geweld: kritische essays. Verzamelde werken X (2000)
- Twaalf confidenties: filosofische bespiegelingen (2001)
- Dierbare woorden: beschouwingen over de woordenschat (2002)
- De logica van Rachel (met anderen) (bibliofiel, 400 ex.) (2003)
- Voorbij alle vanzelfsprekendheid: over de nabijheid van de dingen en de omweg van het denken (met Jacques De Visscher) (2012)
Vertalingen/bewerkingen
- Marcus Tullius Cicero, Gesprekken in Tusculum (1980)
- Lucius Annaeus Seneca, Brieven aan Lucilius (1980)
- Lucius Annaeus Seneca, Vragen en antwoorden (1983)
- Porphyrius, De grot van de nimfen: over een passage uit de Odyssee van Homerus (1984)
- Aristoteles, Het opperwezen: Metaphysica lambda (1989)
- Seneca, Tegen bibliofilie (1991)
- Heraclitus, Spreuken (1993)
- Aristoteles, Metaphysica, Kleine Alfa (1995)
- Plato, Verdediging van Socrates (1996)
- Leibniz, filosoof van de zevende dag: essays en bloemlezing (1997)
- Aristoteles, Lof van de wijsbegeerte (1998)
- Aurelius Augustinus, De orde (2000)
- Xenophon, Herinneringen aan Socrates (2000)
- Plato, Zevende brief (met Ben Schomakers) (2001)
- Martin Heidegger, De grondvraag van de metafysica (2003)
- 'Rondom de leegte' en 'Inleiding tot de verwondering' verschenen in vertaling in Engeland en Duitsland.
Cornelis Voorhoeven schreef een inleiding voor
- Arnout Geulincx, Van de hoofddeugden: de eerste tuchtverhandeling (1986)
- Frans Geraedts, Ergo cogito (1991)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Cornelis Verhoeven was redacteur van 'Raam'.
- Cornelis Verhoeven publiceerde in 'Roeping', 'Brabantia', 'De Tijd'.
- Cornelis Verhoeven schreef columns en recensies voor 'HP/De Tijd', 'Trouw', 'De Stem'.
Over Cornelis Verhoeven
- Charles vergeer, 'Denken is missen; P.C. Hooftprijs voor Cornelis Verhoeven' in 'Bzzlletin 74' (maart 1980)
- Okke Jager, 'Het andere in het eendere: Over het denken van Cornelis Verhoeven' (1982)
- Charles Vergeer, 'Verloren tekens' (1988)
- Een gesprek met Cornelis Verhoeven in 'De wil van het beeld: vier gesprekken' (1990)
- Loek Schönbeck, 'Voorstelling: met het oog op Cornelis Verhoeven' (bibliofiel, 125 ex.) (1993)
- Charles Vergeer, 'Afdaling in het ongewisse: over het denken van Cornelis Verhoeven' (1996)
- Patricia de Martelaere, 'Brussels lof: denken en danken met handen en voeten' (1998)
- Ben Schomakers (redactie), 'Op het tweede oog: over het denken van Cornelis Verhoeven' (2003)
- Wil Derkse, 'Verhoeven' (2004)
- Charles Vergeer, 'De blik terug: herinneringen aan Cornelis Verhoeven' (2004)
- Nelleke de Laat, 'Kees van Jan van Bètjes, een Brabantse filosoof' (2004)
- Jeanne Schouten e.a., '"De glans van oud ijzer": hommage aan Cornelis Verhoeven' (bibliofiel, 200 ex.) (2011)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- 1 bijdrage in 'Geert van Beek Vijftig' (1970)
- Bruno Nagel en Ben Schomakers (redactie), 'Levende aandacht: opstellen over 'beschouwelijk leven' aangeboden aan Cornelis Verhoeven' (1993)
- Jacob van Sluis (redactie), 'Beschouwelijkheid: Verhoeven themadag 2004' (2004)
- Een portret (olieverf op doek) van Cornelis Verhoeven door Jan Cuppen (ca. 2000) in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
Literaire prijzen
- Literatuur-prijs van de provincie Noord-Brabant 1963 voor 'Symboliek van de sluier'
- Anne Frank-prijs 1965 voor 'Filosofie van de troost'
- Literatuurprijs van de gemeente Hilvarenbeek 1969 voor 'Omzien naar het heden'
- P.C. Hooft-prijs 1978 voor essays voor zijn gehele oeuvre
- Essayprijs van het NRC-Handelsblad 1979
Cornelis Verhoeven was lid van de jury voor volgende prijzen:
- Provinciale prijs voor schone kunsten Noord-Brabant 1966
- P.C. Hooft-prijs 1969
- P.C. Hooft-prijs 1984 (voorzitter) (de voordracht van Hugo Brandt Corstius werd door de minister niet aanvaard. De prijs is niet uitgereikt)
- Hawinkels-essaywedstrijd 1990
Biografische opmerkingen
- Cornelis Verhoeven komt uit een boerenmilieu in midden-Brabant (Udenhout). Hij was de zoon van Jan en Jans Verhoeven.
- Cornelis Verhoeven had zes broers en zusters. Zijn moeder overleed in 1934 aan tbc.
- Cornelis Verhoeven ging naar het seminarie in St. Michielsgestel om priester te worden. Hij maakte deze studie niet af.
- Daarna studeerde hij vanaf 1950 klasieke talen en filosofie aan de Katholieke Universiteit in Nijmegen. Hij promoveerde in 1956.
- Hij was leraar klassieke talen (26 jaar) aan het Jeroen Bosch College in Den Bosch.
- Als schrijver brak hij door met 'Rondom de leegte'. Daarna verkocht ook 'Inleiding tot de verwondering' zo goed dat hij van de opbrengst van zijn boeken een verbouwde boerderij in Den Dungen kan aanschaffen.
- Hij was van 1982 tot 1993 hoogleraar klassieke wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam.
- Hij trouwde in 1965 met zijn oud-leerlinge Janine van de Kamp. Ze kregen twee kinderen, Neeltje en Daan. In 1979 scheidde hij.
- Begin jaren '80 verhuisde hij naar het centrum van 's-Hertogenbosch, aan de Uilenburg. Hij reist dagelijks met de trein naar Amsterdam.
- Cornelis Verhoeven werd in 1993 benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.
- In 1998 kreeg hij een eredoctoraat aan de Katholieke Universiteit Brussel.
- Cornelis Verhoeven overleed aan een hersentumor.
- Aan de Uilenburg in 's-Hertogenbosch staat sinds 2003 een bronzen borstbeeld van Cornelis Verhoeven, gemaakt door Joep Coppens.
Anderen over Cornelis Verhoeven
- Het blijkt al snel dat je met Verhoeven niet iemand voor je hebt die als schrijver over één nacht ijs gaat. Integendeel: hij wikt, hij weegt, hij denkt, hij beschouwt, hij mediteert, hij mijmert, hij peinst en hij verwondert zich over alles. (Henk Lagerwaard, NRC, 18-04-1980)
- Als zwijgen wijs is, is hij een zeer wijs man. Als verwondering ook nog het begin van de wijsheid is, is hij het zeker.Hij spreekt wel, maar het zwijgen hangt zwaar in de lucht. (Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs, blz. 66)
- Hij was de ideale leermeester: hij hield de twijfel in stand. Misshcien was hij voor alles een eenzaam denker, uit geen school afkomstig, geen school makend. Hij maakte, bij alle grote hartelijkheid en vriendelijkheid, ook altijd een wat eenzame indruk (niet in tragische zin, overigens), misschien vooral door zijn groot vermogen tot zwijgen. Maar na de stilte volgde altijd een afdoende, scherpzinnige en vaak geestige reactie. (Kees Fens, Volkskrant, 12-06-2001)
- Hij was een zachtsprekende docent, die iets te vertellen had, en leerlingen leerde lezen, en passant duidelijk makend dat deze antieke teksten over onszelf gaan. Er kwam eens een groepje gymnasiasten mijnl okaal binnen, sommigen met roodomrande ogen. Ze hadden met 'mijnheer Verhoeven' in de Medea gelezen, en hadden met hem meegesnikt,. (Wil Derkse, Trouw, 16-06-2001)
- Verhoeven offerde zijn persoonlijke leven gedeeltelijk op aan zijn denken en schrijven. Hij was vooral gelukkig tijdens het schrijven, zoals Van Gogh gelukkig was tijdens het schilderen, zoals Slauerhoff alleen kon 'wonen' in zijn gedichten. En wellicht zal de conclusie moeten zijn dat Cornelis Verhoeven toch in de eerste plaats een begenadigd schrijver was, die ons vooral heeft gewezen op de 'lyrische meerwaarde' van het mensenlijk bestaan. (Jan Geerts, Boekenpost, januari/februari 2014)
Mijn favoriete citaat
Wat zich in de geschiedenis afspeelt in de loop van de eeuwen,
vertoont zich ook in meer horizontale lijn op het vlak van de samenleving.
(Cornelis Verhoeven, Rondom de leegte, blz. 38)
Bronnen o.a.
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
- Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs (1997)
- Boekenpost (januari/februari 2014)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (april 2021)