Totius
Profiel
Achternaam: Totius
Geboren: 21-02-1877
Te: Paarl (Zuid-Afrika)
Overleden: 01-07-1953
Te:
Pretoria
Die wêreld is ons woning nie.Pseudoniem(en): Totius was het pseudoniem van Jacob Daniël du Toit. Hij gebruikte ook het pseudoniem Jaduto.
Dit merk ek aan die son wat wyk,
en 'k merk dit aan die reier wat
mistroostig na die son sit kyk.
(Totius, Die wêreld is ons woning nie (fragm.),
Voor tweedehands boeken | Ook van Totius |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Bij die monument (1908)
- Verse van Potgieter's trek (1909)
- Wilgerboombogies (1912)
- Ragel (1913)
- Trekkerswee (1915)
- 36 Psalme in Afrikaans (1923)
- Passieblomme (1933)
- Die Bundel: eenige gesange in Afrikaans (1935)
- Uit donker Afrika (1936)
- Bloemlezing uit het Afrikaanse Psalmboek: psalmen van Totius (door G. Dekker) (1939)
- Skemering (1948)
- Keur uit die gedigte van Totius (door C.M. van den Heever) (1949)
- Gedichten (verzameld door J.J. Buskes) (1959)
- Versamelde werke (8 delen, 19601962)
- Vijftig gedigte van Totius (Saamgestel deur T.T. Cloete) (1976)
- Driesprong. n Bloemlesing uit die gedigte van Celliers, Totius en Leipoldt (door W.E.G. Louw) (1978)
|
|
Voor kinderen:
- Kinderverse vir skool en huis (1920
Overige non-fictie:
- De geschiedenis van de Christelike kerk (met T. Hamersma en S.O. Los) (1911)
- Ds. S.J. du Toit in weg en werk: n periode van Afrikaanse oplewing (1917)
- Die lewende Totius: 'n bundel opstelle (saamgestel deur Merwe Scholtz) (1977)
Vertalingen/bewerkingen
- Totius heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de Bijbelvertaling in het Afrikaans (1933)
- Hij was geheel verantwoordelijk voor de psalmberijming: Berymde
Psalms (1936)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Onder het peseudoniem Jaduto publiceerde hij gedichten in 'Ons Klijntji'.
Over Totius
- L.J. Du Plessis, 'Totius in sy verse. 'n Biografische verklaring van sy gedigte met bloemlesing' (1924)
- C.M. van den Heever, 'Die Digter Totius. Sy betekenis vir die Afrikaanse letterkunde' (proefschrift) (1932)
- 'Die Huisgenoot' bracht in 21-02-1947 een themanummer over Totius uit (t.g.v. zijn zeventigste verjaardag)
- P.J. Nienaber, 'Totius digter en profeet' (1948)
- T.T. Cloetem, 'Trekkerswee en Joernaal van Jorik' (1953)
- T.T. Cloete, 'Die wêreld is ons woning nie. 'n Studie van de poësie van Totius, met tekste' (1961)
- C.J.M. Nienaber, 'Die mens Totius' (1962)
- T.T. Cloete, 'Totius. Monografieë uit die Afrikaanse letterkunde' (1963)
- 'Na een bezoek aan Totius' in 'In den verleden tijd' (1975) en in 'Proza 1' (1983) van A. Roland Holst.
- Gerrit Komrij bespreekt het gedicht 'Die tarentaal' van Totius in 'De Afrikaanse poëzie. 10 gedichten en een lexicon' (1999)
Literaire prijzen
- Hertzogprys 1935 (met W.E.G. Louw en C. Louis Leipoldt) voor 'Trekkerswee'.
Biografische opmerkingen
- Totius was een zoon van Ds. S.J. du Toit, die geldt als vader van de Afrikaanse taalbeweging.
- De moeder van Totius stierf tien hij nog maar zes jaar oud was. De ingetogenheid van zijn karakter wordt wel vanuit dit verlies verklaard.
- Totius kreeg zijn schoolopleiding gedeeltelijk op Dal Josafat (de familieplaats) en op de Duitse zendingsschool op Morgenzon (bij Rustenburg).
- In 1896 ging hij naar de Teologiese Skool van die Gereformeerde Kerk op Burgersdorp.
- In 1899 werd hij predikant te Rustenburg. In 1899 - bij de Anglo-boerenoorlog - ging hij als Kaapse rebel-veldprediker met de boeren naar het front.
- Totius studeerde van 1900 tot 1903 in Amsterdam aan de Vrije Universiteit.
- Na zijn promotie tot doctor in de theologie (zijn proefschrift ging over het methodisme) ging hij terug naar Zuid-Afrika.
- Totius werd in 1903 predikant in Potchefstroom. In dat jaar trouwde hij met Marie Postma.
-
'By die monument' is een bundel klaagzangen, verschenen bij de inwijding van het vrouwenmonument, een gedenknaald buiten Bloemfontein, ter nagedachtenis van de ruim 26.000 vrouwen en kinderen, omgekomen in de oorlog. - In 1911 werd hij hoogleraar aan de Theologische school van de Gereformeerde Kerk in Potchefstroom. Hij bleef hier hoogleraar tot zijn emeritaat in 1949.
- In 1920 kocht hij de plaats 'Krugerskraal' in de buurt van Potchefstroom. Hier werkte hij aan bijbel- en psalmvertalingen in het Afrikaans.
- In november 1920 overleed zijn zoontje aan hersenvliesontsteking. Op 31 december van datzelfde jaar werd zijn dochtertje door de bliksem getroffen en overleed. Dit verdriet verwerkte hij in zijn gedichten in 'Passieblomme'.
- Zijn eerste bundels beschrijven vooral gebeurtenissen en gevolgen van de Boerenoorlog.
- Er wordt wel beweerd dat Totius in zijn poëzie beïnvloed zou zijn door Guido Gezelle.
Anderen over Totius
- Ik voel mij onbevoegd, de waarde van zijn dichterschap te bepalen, maar wel komt het mij voor, dat hij in de dichtkunst een vorm van mensch-zijn verwezenlijkte, die in de verwarde wereld van het Europeesch Westen nauwelijks meer mogelijk lijkt: die van de voor zichzelf niets eischende Dienaar: waardig en bescheiden, streng voor zichzelf, voor de menschen mild. Nergens ook maar een zweem van hoogmoed, doch integendeel om en tusschen de woorden iets, wat ik zou willen noemen een edele kuischheid van de ziel. (A. Roland Holst, Na een bezoek aan Totius, opgenomen als voorwoord in Totius, Gedichten, blz. 8)
- U groot digter A. Roland Holst het in 'n artikel Na een bezoek aan Totius hom beskryf as "deze kleine groote man" - tog 'n mooi tipering, nie waar nie? (H.E. du Toit in een brief aan dhr. en mevr. de Geus, 16-11-1976)
- Zijn verzen zijn diep ondanks eenvoudige en sobere taal. De klank van zijn stem is innig en teer. De muziek ervan is de zuivere verklanking van zijn diep doorleefde stemmingen. (J.J. Buskes, Totius, Gedichten, blz. 5)
- Totius se poësie kan gerieflikheidshalwe in vier groot groepe ingedeel word: nl. nasionale, persoonlike, natuur- en godsdienstige gedigte. Dit is nie altyd moontlik om skerp tussen dié vier groepe te onderskei nie. Die persoonlike gedigte van Passieblomme bv. is ook godsdienstig van aard. So is die nasionale gedig by hom dikwels godsdienstig gekleur. Sy natuurliriek is weer sterk persoonlik en selfs godsdienstig van aard. Die duidelikste deurlopende lyn in al sy werk is die godsdienstige. (T.T. Cloete, Vijftig gedigte van Totius, Verantwoording)
- Zijn lyriek is eenvoudig en vaak ontroerend; zijn motieven zijn het persoonlijk leven en het lijden van zijn volk, altijd bezien in calvinistisch perspectief. Du Toit was een zeer geziene figuur in zijn land. (Encarta)
- Totius is een religieus dichter en hij begon ook als een simpel dichter, die goed naar Guido Gezelle heeft geluisterd. Maar je voelt hier en daar al een zekere spanning, alsof hij het er niet helemaal mee eens is - met alle simpelheid die God met hem voorheeft. (Gerrit Komrij, De Afrikaanse poëzie. 10 gedichten en een lexicon, blz. 14)
Mijn favoriete citaat
Ek graaf met my gedagtes
in die geheimenis,
en soek of daar geen antwoord
op al my raaisels is.
(Totius, Ek graaf met my gedagtes (fragm.),
Vijftig gedigte van Totius, blz. 38)
Bronnen o.a.
- Gedichten (1959)
- Vijftig gedigte van Totius (1976)
- Encarta (2004)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (juli 2024)