Theo Thijssen
Profiel
Achternaam: Thijssen
Roepnaam: Theo
Voornaam: Theodorus Johannes
Geboren: 16-06-1879
Te: Amsterdam
Overleden: 23-12-1943
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): Theo Thijssen gebruikte
o.a. de pseudoniemen Alex Nijgaard, Frans Taus, A. le Maistre en Otto L. Fieggen
(voor Barend Wels).
Voor tweedehands boeken | Ook van Theo Thijssen |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- In 1898 en 1899 publiceerde Theo Thijssen (o.a.) gedichten in de 'Almanak voor kweekelingen' onder het pseudoniem Frans Taus.
- Verzameld werk, deel 4 (In de ochtend van het leven/stukjes uit bladen en uit bloemlezingen/gedichten) (1999)
Proza
- Barend Wels (1908)
- Kees de jongen (1923)
- Schoolland (dagboekroman) (1925)
- De gelukkige klas (1926)
- Het grijze kind (1927)
- Egeltje: een bundel vrolik proza (1929)
- Het taaie ongerief (1932)
- Een bonte bundel (tijdschrift-stukjes) (1935)
- Kees de jongen en Het grijze kind (1939)
- In de ochtend van het leven (autobiografie) (1941)
- Barend Wels/Schoolland/De gelukkige klas (1941)
- Meneer-zèlf komt een uurtje : en andere verhalen (samengesteld door Marten Scholten) (1970)
- De liefde van Kees de jongen : fragmenten uit de roman Kees de jongen van Theo Thijssen (bibliofiel, 275 ex.)
- Verzameld werk, deel 1 (Barend Wels/Jongensdagen/Kees de jongen) (1993)
- Verzameld werk, deel 2 (Schoolland/De gelukkige klas/Het grijze kind) (1995)
- De Oer-Kees (Versie van 'Kees de jongen' zoals die als feuilleton verscheen in 'De Nieuwe School',1908-1915) (1995)
- Verzameld werk, deel 3 (Egeltje/Het taaie ongerief/Een bonte bundel) (1996)
- Verzameld werk, deel 4 (In de ochtend van het leven/stukjes uit bladen en uit bloemlezingen/gedichten) (1999)
- De zwembadpas: het mooiste uit de verhalen, memoires, columns en romans (2017)
|
|
|
|
Voor kinderen:
- Jongensdagen (illustraties van Jan Sluijters) (1909)
Dagboeken
- In het tijdschrift 'School en Huis' schreef hij korte stukjes met als titel 'Dagboekblaadjes'.
Brieven
- Brieven (uit 1914/1915) van Theo Thijssen aan C.A.J. van Dishoeck in 'Tirade 212' (20, februari 1976)
Schoolboeken
Theo Thijssen schreef, samen met zijn collega Jan Soederhuijzen veel reken- en cijferboekjes, bijv:
- Sommenboek voor de volksschool
- Cijferboek voor de volksschool
Overige non-fictie
- Taal en schoolmeester (1911)
- De examenidioot of De kinderexamens van 1928 (1929)
- De fatale gaping (1934)
Vertalingen/bewerkingen
Vertaald- La nevenkebla geno ('Het taaie ongerief' in het Esperanto, vertaald door F. Faulhaber) (ca. 1920)
- Remadja putera (Indonesische vertaling van 'Jongensdagen') (1952)
- Kees der Junge (vertaald door Heinz Kövari) (z.j.)
- Kees der Junge: Schauspiel (Duitse vertaling door Heinz Schneeweiss) (1973)
- Kees the boy: the cherished secret favourite of every Dutch adult reader (Engelse vertaling door Bas Voorhoeve) (2015)
Theo Thijssen schreef een voorwoord voor
- Zestig jaren bondsleven 1874-1934. Gedenkboek van de Bond van Nederlandse Onderwijzers (1939)
|
'Zestig jaren bondsleven 1874-1934. Gedenkboek van de Bond van
Nederlandse Onderwijzers' uit 1939. Theo Thijssen schreef er
- namens het hoofdbestuur - een voorwoord in. Een typisch gedenkboek
in de ronkende taal van die dagen. Men had grote plannen, want
op de eerste bladzijde staat 'Eerste deel'. Voor zover ik kan
nagaan is een volgend deel er nooit gekomen. Het boek is uitgegeven
door de N.V. Bondsdrukkerij De Volharding - Warmoesstraat 35
- Amsterdam C.. Zo'n vermelding maakt, met de prachtige omslagtekening,
het tijdsbeeld compleet! Thijssen zou het gedenkboek eerst zelf
maken. Hij zegt daarover in zijn voorwoord: 'Ondergetekende
werd door het H.B. belast met het schrijven en samenstellen van
het werk. Hij begon vol moed met het verzamelen van de beschikbare
illustraties'. Maar het werk bleek meer te omvatten dan gedacht
en het mocht geen 'met vlotte pen gemaakt namaak-Gedenkboek'
worden. 'Toen kwam er in zijn leven de eerste waarschuwing
van moeder Natuur, dat iemand niet altijd kan doorgaan met zovéél
te werken, als hij wil: en in het najaar van '37 moest hij het
H.B. verzoeken, om gezondheidsredenen ontslagen te worden van
de vererende opdracht het Gedenkboek van de Bond te schrijven'.
Het werk werd overgenomen door E.J. van Det. |
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Op de kweekschool was hij actief in het schoolblad 'Baknieuws'. Het groeide in die tijd uit tot een landelijk gelezen blad.
- Theo Thijssen was redacteur van de '1ste almanak voor Kweekelingen' (en werkte mee aan de tweede).
- In 1899 werd zijn verhaal 'Tot een doel' opgenomen in 'Elseviers Maandschrift'. In 1901 verscheen daarin zijn verhaal 'Het Eendje'.
- Theo Thijssen publiceerde in 'School en Leven, tijdschrift voor opvoeding en onderwijs in school en huisgezin' van Jan Ligthart.
- Met Piet Bol richtte hij in 1905 'De Nieuwe School' op. Een tijdschrift voor 'praktische paedagogiek'. Zij schreven hier beiden in onder verschillende pseudoniemen. Thijssen schreef onder het pseudoniem Otto L. Fieggen (de achternaam van zijn moeder) 'Barend Wels' als feuilleton.
- Theo Thijssen publiceerde in 'De Notenkraker'.
- Theo Thijssen was redacteur van 'De Bode', het bondsorgaan van de BvNO.
- Theo Thijssen was redacteur van 'School en huis', het ouderblad van de BvNO. In dit blad verscheen 'Kees de jongen' als feuilleton.
- 'Het taaie ongerief' verscheen als een dagelijks feuilleton in 'Het Volk'.
- Theo Thijssen schreef een column voor het tijdschrift 'Wij. Ons werk ons leven'.
Over Theo Thijssen
- 1 hoofdstuk + een fragment uit 'Kees de Jongen' in 'ga jij de klas maar uit' van J. Bernlef (1970)
- R. Grootendorst (redactie), 'De Engelbewaarder' (1976).
- Rob Grootendorst, 'Theo Thijssen 1879-1943 : schrijver en schoolmeester' (AO-serie nr. 1769, 1979)
- Een hoofdstuk over Theo Thijssen in 'Boekentaal. 20x nadenken over literatuur' van Hans Werkman (1981)
- R. Grootendorst, 'Th. Thijssen, een biografie' (1981)
- Een bijdrage over Theo Thijssen in 'Lexicon van de jeugdliteratuur' door Anne de Vries (september 1982)
- Boekbesprekingen van 'Barend Wels' en 'Kees de jongen' in 'Aangekruist. Boekbesprekingen van J.M. A. Biesheuvel tot Jan Wolkers' van Hans Werkman (1982)
- Peter-Paul de Baar, Rob Grootendorst en Jan Roedoe, 'Het Amsterdam van Theo Thijssen' (1988)
- Een hoofdstuk 'Theo Thijssen 'in 'Wat ik heb gevonden, je raadt het nooit. Vijftien opstellen over schrijvers in onze taal' van Willem Wilmink (1990)
- 1 hoofdstuk: 'Kees de jongen - Theo Thijssen' in 'De allermooiste boeken voor kinderen. Van Rupsje Nooitgenoeg tot Kees de Jongen' van Bregje Boonstra, Nicolaas Matsier, Marja Roscam Abbing en Marjoleinde de Vos (1990)
- 1 hoofdstuk: 'Theo Thijssen - Kees de jongen' door Rob Grootendorst en Peter-Paul de Baar in 'Lexicon van Literaire Werken' (februari 1992)
- Jos Paardekooper, 'Theo Thijssen, Kees de jongen' (1993)
- Wieneke 't Hoen, 'Theo Thijssen, een beeld van zijn leven' (1996)
- 1 hoofdstuk: 'Theo Thijsen (?!) - Kees de jongen' in 'Boekenlijst Nederlands. Vragen en antwoorden bij de 50 meest gelezen Nederlandse boeken' van Frans Lennaerts (2000)
- Hans Stoovelaar en Thijs Wierema, 'O, díe jongen?: de lotgevallen van Kees de jongen' (2001)
- 1 hoofdstuk: 'Kees de jongen' in 'Gouden fictie. Het fenomeen everseller' van Marja Pruis (2001)
- Judith Eiselin, 'Theo Thijssen, Jongensdagen' in 'Wonderland. De wereld van het kinderboek' (2002)
- 1 bladzijde over 'Jongensdagen' in 'Het kinderboek' (2002)
- Peter-Paul de Baar, 'Theo Thijssen van wieg tot graf: wandelgids' (2004)
- Henk Duijzer, 'Hoe Jan Sluijters tekende voor Theo Thijssen' (2007)
- Peter-Paul de Baar, 'Theo Thijssen : de schrijvende schoolmeester' in 'De gelukkige klas' (Nederland leest, 2007)
- Pieter Steinz bespreekt 'Kees de jongen' in 'Het web van de wereldliteratuur. Welke 100 boeken hebben de literaire X-factor?' (2007)
- Janneke van der Veer, 'Nederland Leest ... De gelukkige klas van Theo Thijssen' in 'Boekenpost 92' (november/december 2007)
- Jacques Vriens, 'Is de klas nog wel zo gelukkig? Van Theo Thijssen tot meester Jaap, een visie op het basisonderwijs' (2007)
- 1 hoofdstuk: 'Een lezing te Zierikzee' over 'De gelukkige klas' in 'Eindelijk volstrekt alleen' van L.H. Wiener (2008)
- Peter Paul de Baar, 1 hoofdstukje: 'Theo Thijssen' in 'Amsterdam & zijn schrijvers. Literatuur op locatie' van Ko van Geemert (2008)
- Peter-Paul de Baar, 'Met Theo Thijssen door Oud-West: wandelgids' (2009)
- Cordula Rooijendijk, 'Grootvader Piepestok : een geschiedenis van Nederlandse schoolmeesters' (2010)
- 1 hoofdstuk over 'Kees de jongen' in 'Grote verwachtingen: opgroeien in de letteren in 25 schema's' van Pieter Steinz (2010)
- Simon Carmiggelt, 'Theo Thijssen en zijn kinderen' (bibliofiel, 50 ex.) (2013)
- Peter-Paul Baar en Dennis Bos, 'De strijdbare schoolmeester: Theo Thijssens nuchtere socialisme' (2015)
- Klaasbert Moed, ' Sterk maken van wat zwak is: het socialisme van Theo Thijssen' (2015)
- 1 lemma: 'Thijssen, Theo' in 'Steinz Gids voor de wereldliteratuur' van Jet & Pieter Steinz (2015)
- 1 hoofdstuk 'Een jongen nog zonder geschiedenis. Theo Thijssen' in 'Handig literatuurboek voor mensen met meer verstand dan opleiding' van Willem Wilmink (2016)
- Peter-Paul Baar en Dennis Bos, ''Zij had een soort hoogheid': Theo Thijssen en de vrouwen' (2016)
- 1 ZKV 'Ga door' over Theo Tijssen in 'Tat Tvam Asi' van A.L. Snijders (2021)
- Peter-Paul de Baar, 'Theo Thijssen (1879-1943) Schrijver, schoolmeester, socialist' (2023)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- In 1971 werd 'Kees de jongen' (met veel succes) door Gerben Hellinga voor toneel bewerkt.
- 'Kees de jongen' verscheen als Bulkboek 12 (Toneelbewerking door Gerben Hellinga).
- Kees Bakels uit 'Kees de jongen' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
- 'Kees de jongen' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1923.
- 'De gelukkige klas' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1926.
- 'Vrij Nederland' vroeg auteurs om hun top-10 voor 'De leeslijst'. De lijsten stonden in het nummer van 12-09-1987. 'Kees de jongen' stond op het lijstje van Ed Leeflang op nr. 8 en op het lijstje van Henk Spaan op nr. 10.
- In 1987 werd de Stichting Theo Thijssen opgericht met als doel 'de nagedachtenis aan de schrijver Theo Thijssen levend te houden.' Op 31-10-1987 werd een gedenksteen in de gevel van Thijssens geboortehuis geplaatst. Toen de gemeente dit geboortehuis wilde slopen, werd een actie tot behoud op touw gezet. Van 1991 tot 1994 werd het pand gerestaureerd en de stichting kon op de benedenverdieping op 11-03-1995 een Theo Thijssenmuseum openen (schuin tegenover het Anne Frankhuis).
- Bovengenoemde stichting wordt ondersteund door de 'Vereniging van Vrienden van Theo Thijssen'. Adres secretariaat van vereniging en stichting: Eerste Leliedwarsstraat 16, 1015 TA Amsterdam, Tel. 020-4207119.
- 'Kees de jongen' verscheen in 1992 in de serie 'De Jonge lijsters'.
- Als kind was 'Kees de jongen' het favoriete boek van Remco Campert. In 'Het leven is vurrukkulluk' laat Campert Kees en diens vriendin Rosa optreden als bejaarden.
- De (neder)popgroep Tröckener Kecks zong in 1996 bij de opening van de tentoonstelling over Gerben Hellinga's toneelbewerking van 'Kees de jongen' een speciaal voor de gelegenheid gemaakt lied over 'Kees de jongen'.
- In de 'top-100' van boeken die scholieren in 1997 op hun lijst zetten staat 'Kees de jongen' op nummer 43. Op 4% van de lijsten kwam het boek voor.
- 1 kaart met portret en bi(bli)ografietje van Theo Thijssen in 'Het Nederlands literatuur kwartet' (1997)
- Max Pam maakte voor HP/De Tijd (10-09-1999) een lijst met
de 100 beste boeken van de eeuw.
Hij nam hierin van Theo Thijssen op nr. 31 'Kees de jongen' op (Wie dit niet mooi vindt, is nooit jong geweest). - Van 26 september 1999 tot 1 mei 2000 was in het Theo Thijssenmuseum de tentoonstelling: 'Taal zonder grenzen. Theo Thijssen en het Esperanto' te zien.
- 'Het Parool' nam 'Kees de jongen' op in een (internationale) lijst van 'De honderd mooiste boeken van de eeuw'.
- In het voorjaar van 2001 werd er een 'Dag van de Zwembadpas' georganiseerd. Op 31-08-2002 was er een 'Dag van het Taaie ongerief'.
- Regisseur André van Duren verfimde in 2003 'Kees de jongen'.
- Wanda Reumer draagt het verhaal 'De tractatie' van Theo Thijssen voor op haar cd-rom 'In het voorbij gaan' (2004)
- Boudewijn de Groot zingt op zijn CD 'Het eiland in de verte' (2004) het nummer 'De zwembadpas', geschreven door Freek de Jonge.
- 'De gelukkige klas' werd van 19 oktober tot 16 november 2007 in bibliotheken gratis uitgedeeld, in het kader van de actie 'Nederland leest' van het CPNB.
- Theo Thijssen, 'Het grijze kind', voorgelezen door Job Cohen (6 cd's, 2007)
- Theo Thijssen, 'De gelukkige klas', voorgelezen door Hans Dagelet (8 cd's, 2007)
- Het Letterkundig museum publiceerde begin 2007 een top 100 van grootste dode schrijvers. Ook Theo Thijssen was in dit 'Pantheon' opgenomen. Vanaf 2008 besteedt het museum met een permanente expositie aandacht aan deze schrijvers.
- Theo Thijssen, 'Meneer-zèlf komt een uurtje', voorgelezen door Jan Meng op 'Het geluid van de stad: verhalen uit Amsterdam' (1 cd, 2008)
- Een kaart met foto en bi(bli)ografische gegevens van Theo Thijssen in 'Schrijverskwartet' (2009)
- Theo Thijssen, 'Kees de jongen, voorgelezen door Jan Meng' (10 cd's, 2009)
- Dick Matena maakte een stripversie van 'Kees de jongen' (2012)
- In 'De boekenapotheek - Lees & genees' van Ella Berthoud & Susan Elderkin uit 2013 wordt 'Kees de jongen' van Theo Thijssen (gelezen door Jan Meng) genoemd bij 'De tien beste luisterboeken'. (De Nederlandse boeken zijn aan de vertaling toegevoegd door Maarten Dessing).
- 'Kees de jongen', bewerkt door Tiny Fisscher (2014)
- 'Kees de jongen: het beroemde verhaal van Theo Thijssen', naverteld door Marian Hoefnagel (2015)
Biografische opmerkingen
- Theo Thijssen werd op 16 juni 1879 in de Eerste Leliedwarsstraat 16 (in de Jordaan) geboren als oudste van zeven kinderen. Zijn vader Sam had daar een schoenwinkeltje. Zijn moeder was Alida Fieggen. In 1894 verhuisden ze in dezelfde straat naar nummer 7.
- Zijn vader overleed na een langdurig ziekbed aan TBC. Theo was toen elf jaar.
- Zijn moeder kocht toen een kruidenierswinkeltje op de Brouwersgracht.
- Theo Thijssen ging naar de Bewaarschool Kon. Willemshuis aan de Leliedwarsstraat en naar de lagere scholen letter G. en A.
- Toen hij vijftien jaar was ging hij naar de Rijkskweekschool 'De Bak' in Haarlem. Hij woonde op kamers aan de Jansweg 39. In 1898 haalde hij zijn diploma (met een 9 voor Nederlands).
- In 1899 vervulde hij zijn militaire dienstplicht in Naarden en in Amsterdam.
- Theo Thijssen was van 1898 tot 1921 onderwijzer in Amsterdam. Hierin vond hij de inspiratie en de stof voor de meeste van zijn boeken. Hij werkte aan diverse scholen, o.a. aan de School letter W. aan het Hortusplantsoen en op school 104 aan de Tweede Boerhaavestraat (hier kreeg hij in 1905 een vaste baan). Scholen voor rijke kinderen hadden een naam, scholen voor arme kinderen alleen een letter!
- In 1914 (tijdens de Eerste Wereldoorlog) werd Theo Thijssen ingekwartierd op het fort bij Uithoorn.
- Hij was (bezoldigd) hoofdbestuurder van de BvNO: Bond van Nederlandse Onderwijzers (van 1921 tot 1939). Hij gaf o.a. cursussen op het 'Troelstra-oord' in Beekbergen (opgezet door SDAP en NVV) aan jonge kaderleden.
- Theo Thijssen was gemeenteraadslid in Amsterdam voor de SDAP (van 1935 tot 1941). Hij werd gekozen met voorkeurstemmen.
- Theo Thijssen was van 1933 tot 1940 lid van de Tweede Kamer voor de SDAP. Hij was woordvoerder onderwijs.
- Theo Thijssen trouwde met Jo Zeegerman. Zij overleed een half jaar na de geboorte van hun zoon Theo aan een longontsteking. Hij hertrouwde met Geertje Dade. Zij kregen drie kinderen (Joop, Henk en Geertje). Ze woonden in de Pretoriusstraat en in de Laing's Nekstraat. Allebei zijn echtgenotes waren handwerkonderwijzeressen.
- Toen hij Tweede Kamerlid was, huurden ze 's zomers een vakantiehuis in Castricum of in Bergen aan Zee. Vrienden, buren en collega's kwamen hier in de vakanties op bezoek.
- In de Tweede Wereldoorlog kwam de Tweede Kamer niet meer bijeen en zat Thijssen zonder werk. In deze periode schreef hij 'In de ochtend van het leven' (autobiografie).
- Na de Februaristaking in 1941 werd hij door de Duitsers gearresteerd. Ze dachten dat hij (als oud-vakbondsleider) de staking mee had georganiseerd. Hij zat zes weken in de gevangenis aan de Amstelveenseweg.
- Eind 1943 werd hij ziek (acute longontsteking, hartinfarct én hersenbloeding). Hij overleed op 23 december.
- Theo Thijssen werd op 28-12-1943 begraven op de Nieuwe Oosterbegraafplaats
in Amsterdam (vak 58 C16). Zijn graf werd in 1953 (1955?) geruimd.
Op 16-06-2005 werd op de plaats van zijn graf een (glas)monument
onthuld, gemaakt door Jan Wolkers.
- Zijn werk wordt gekenmerkt door de sfeertekening en een uitstekend invoelen van de kinderfantasie.
- Pas na dood werd zijn literaire werk gewaardeerd.
- Naar de mening van Theo Thijssen zelf is alleen 'In de ochtend van het leven' autobiografisch. Toch is het wel duidelijk dat hij vaak zijn eigen leven als uitgangspunt nam.
- Theo Thijssen was zuinig. Hij schreef bijvoorbeeld 'Het taaie ongerief' op postpapier met zijn oude adres.
- Gevraagd naar zijn 'lievelingsboek' noemde Drs. P in Vrij Nederland van 01-10-1988 'Kees de jongen' van Theo Thijssen. Hij gaf daarbij aan eigenlijk niet te kunnen kiezen tussen dit boek en 'Villa des Roses' van Willem Elsschot.
- In Amsterdam staat op de hoek Lindengracht/Brouwersgracht een bronzen beeld (dat is vervaardigd door Hans Bayens) van Theo Thijssen, als onderwijzer zittend op een schoolbankje naast een kind.
-
In veel plaatsen in het gehele land is er een basisschool naar Theo Thijssen genoemd, bijvoorbeeld in Amsterdam, Assen, Heerlen, Sappemeer, Vlissingen, Waddinxveen en Zutphen.
- De pabo van de Hogeschool van Utrecht werd in 2000 omgedoopt tot 'Theo Thijssen-academie'.
- De brug over de Bloemgracht bij de Prinsengracht heet 'Kees de jongenbrug'. Ook naar Rosa Overbeek is een brug in het centrum van Amsterdam genoemd.
- Op 27-09-2008 werd er een gedenkbord onthuld op De Clercqstraat nummer 66, waar Theo Thijssen tussen 1906 en 1909 woonde en werkte.
Anderen over Theo Thijssen
- "Grüsz Gott!" en dat driemaal binnen het half uur, hetgeen me deed denken aan de jongen uit het boek van de zo schandelijk vergeten Theo Thijssen, die zich afvroeg: wat moet ik nou, blijven pet afnemen? (Jacques den Haan, Staart uit het raam, blz. 25)
- Er bestaat naar mijn eigenzinnige, doch niet te schokken overtuiging in de Nederlandse letterkunde geen treffender en geestiger beschrijving van de bonte denkwereld van een gewone, bona fide jongen, dan Theo Thijssen in Kees de jongen heeft gegeven. Wat mij betreft, is dit kostelijke, vaak herlezen boek een liefde voor het leven. (Simon Carmiggelt (1963), geciteerd in 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar')
- Thijssen verveel nooit nie - hy het die kort, bondige, duidelik styl die onderwyser eie en stap vinnig van die een punt op die ander. Net een dingetjie het my dwars gesit. Hy praat van 'het' school; dis g'n vergissing nie; hy doen dit gedurig. (Die Volkstem (1927) over 'De gelukkige klas', geciteerd in 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar')
- Ofschoon de 'officiële' literatuur altijd een beetje schichtig om Thijssen heeft heen gelopen, zijn de lezers deze auteur met humor, vertellersgave en zuiver gevoel nooit ontrouw geworden. Tussen veel verbleekte grootheden is het werk van Theo Thijssen nog springlevend. (tekst achterflap 'Kees de jongen', 29e druk)
- In de vijf jaar dat Thijssen regelmatig in De Nieuwe School recenseerde, kwam hij zelden of nooit tot een positief oordeel. als hij vaststelde dat een 'zoogenaamd kinderschrijver' niet kon schrijven, was hij bovendien buitengewoon fel in zijn kritiek 'prullenwerk', 'onkinderlijk', 'niet veel soeps', 'zeldzaam-idioot boek'. De reacties bleven niet uit. In 1992 had Ch. Krienen hem al verweten dat hij de scheldkritieken van Van Deyssel imiteerde, in 1905 opperde J.G. Kramer dat Thijssen nu zelf wel een kinderboek zou gaan schrijven; hij wist immers zo goed hoe het moest! (Anne de Vries, Lexicon jeugdliteratuur, september 1982)
- Schoolmeester Theo Thijssen in oorlogstijd: 'God,' verzuchtte Thijssen vaak in later jaren, 'je beseft nooit als schoolmeester dat er inbrekers en prostituées in je klas kunnen zitten. En ik wil het niet beseffen.' De oorlog heeft Thijssen genekt. Hij die altijd in z'n hart gehoopt had dat er in zijn klas geen misdadigers zouden zitten vrat zich op van verdriet om zijn weggehaalde joodse kinderen. Dan liep hij met zijn zoontje over straat en zei: 'Kijk, daar heb je X, die is fout. Waarom heb ik die jongen indertijd laten overgaan?' (Ischa Meijer in: Jeroen Brouwers, Zachtjes knetteren de letteren, blz. 155/156)
- Op de hoek van de Lindengracht en de Brouwersgracht, op de rand van de Jordaan, werd in 1979 een standbeeld voor Thijssen onthuld. Het werd gemaakt door Hans Bayens. Een onderwijzer buigt zich over een in de bank zittend kind, om het te helpen bij de vraagstukken van het leven. Bij de onthulling werd een pamflet uitgereikt, waarin tegen onderwijsbezuinigingen werd geprotesteerd. Carmiggelt, die naast mij stond, ontdekte meteen een onvergetelijke zin erin: 'als Theo Thijssen nog had geleefd, zou hij zich in zijn graf hebben omgedraaid'. (Kees Fens, Volkskrant, 29-08-2002)
(Simon Carmiggelt, flaptekst stofomslag 'Het grijze kind', 1962)- Kees de jongen. Het zal hier en daar bekend zijn dat een van mijn lievelingsboeken is, zo niet het lievelingsboek. Als jongen van dertien las ik het voor het eerst en ik was er meteen door gegrepen. Ik herkende er zoveel in, het was alsof het voor mij was geschreven. En dat is geen gelul achteraf, zo voelde ik het toen al. Ik lees Kees de Jongen minstens één keer in de twee jaar. Het is nog altijd even fris. Ik ben zeker beïnvloed door de dialogen in dat boek. (Remco Campert, Op de klapstoel, blz. 13)
- Even iets over de literatuur. Die leerde ik kennen op mijn veertiende. Toen las ik het beroemde Kees de jongen van Theo Thijssen. Dat gaat over mij, dacht ik. Tot dan toe had ik alleen boeken gelezen die over andere mensen gingen zoals Sjors, Sjimmie, Arendsoog en Witte Veder. Ik wist natuurlijk nog niet dat literatuur altijd over jezelf gaat. Lectuur gaat over anderen. (Joost Prinsen, De scharrelaar, blz. 103)
- Thijssen was schoolmeester
Dit is zijn meesterwerk
Simpel en echt
Het verhaal blijft ons bij
Langer dan enige
Zelfprojecterende
O zo gevoelige
Mooischrijverij
(Drs. P, Zeslettergrepigheid, blz. 114) - Mijn vader hield van het werk van Theo Thijssen. Kees de Jongen natuurlijk, maar vooral De gelukkige klas. Die boeken gingen over hem. Een dromerige jongen uit de Jordaan met een goed stel hersens die op jeugdige leefijd een ouder kwijtraakte aan de dood en daardoor in één klap volwassen moest zijn. (Jacques Klöters, Voorwaarts leven, achterwaarts begrijpen, blz. 11)
Mijn favoriete citaat
Ik ben bereid, de minachting der serieuzen te ondergaan
- maar ik geloof aan het goed recht van vrolik proza, ook in dezen tijd.
(Theo Thijssen, geciteerd in Theo Thijssen een beeld van zijn leven, blz. 56)
Naar een overzicht van citaten van Theo Thijssen
Uit mijn weblog: 24-10-2007
Vanmiddag zijn we even in de bibliotheek naar het 'Theo Thijssenplein' (i.v.m. de actie 'Nederland leest') wezen kijken. De boeken van Ria en mij staan er netjes bij in een vitrine. Zelfs met een kaartje 'met dank aan mevrouw R. Lubout en de heer M. Beek'. Bovenin de boeken die met 'De gelukkige klas' te maken hebben. Onderin een afdelinkje 'Kees de jongen', met o.a. de Oer-Kees, het toneelscript en de DVD van de filmversie. In het midden een afdeling allerlei, met o.a. het beeldje van Thijssen zittend op een ouderwetse schoolbank.
Uit mijn weblog: 19-03-2023
Vorige week zag ik, 's avonds laat, de verfilming van 'Het leven is vurrukkelluk' van Remco Campert. Het boek heb ik nooit gelezen. Twee dingen sprongen uit die verfilming naar voren:
- Remco Campert speelde als verteller zelf mee in de film (aan het begin en aan het eind)
- Kees de jongen en zijn Rosa Overbeek uit het boek van Theo Thijssen spelen een
niet onaanzienlijke rol in de film. Kees is een oude zwerver en Rosa een oude toiletjuffrouw (in het Vondelpark?). Aan het eind van de film worden beiden door de hoofdrolspeelster in de film (weer) met elkaar in contact gebracht.
Ik wilde in het boek nakijken of dat daar ook gebeurde (boeken en verfilmingen willen nogal eens van elkaar afwijken), maar ik bleek het boek niet meer in huis te hebben (ook niet in de verkoop). In mijn garagebox lag hij nog wel, bij de boekenweekgeschenken. In 2011 stond het boekje centraal in de actie 'Nederland leest'. En ja, in het boekje komen Kees en Rosa ook voor, alleen is het hier de mannelijke hoofdrolspeler die ze met elkaar in contact brengt:
Hij had de grijsaard voor laten gaan, de retirade in, en over de schouder van de oude man, die plotseling stilstond zodat hij bijna tegen hem opbotste, zag hij tante Rosa zitten. Ze keek op met de beleefe glimlach die ze voor haar klanten reserveerde, maar toen zag hij iets in haar gezicht veranderen. Er kwam een trek van grote verbijstering, van schrik bijna, om haar lippen; haar ogen gingen wijdopen; ze stond langzaam op en bracht haar hand naar haar mond. Voor Tjeerd stond de grijdaard te knikken.
'Tante Rosa ...' zei Tjeerd. maar hij hield verder zijn mond, want hij zag dat er niet naar hem geluisterd werd en dat ze hem waarschijnlijk niet eens gezien had.
'Ik ben Kees' zei de grijsaard schor.
Tante Rosa moest zich aan de tafel vasthouden om staande te blijven. Ze wilde spreken, maar er kwam geen klank over haar lippen. De grijsaard bleef knikken.
Toen kreeg tante Rosa de beheersing over haar stem terug en vroeg: 'Ben jij die Kees die als kind daar en daar
(de naam van de straat was Tjeerd ontschoten) op school ging?'
En de grijsaard schraapte zijn keel en antwoordde op eigenaardige toon: 'Ja Rosa Overbeek, die Kees ben ik.'
(Remco Campert,
Het leven is vurrukkelluk, blz. 148/149)
Bronnen o.a.
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- Het land der letteren (1982)
- Lexicon van de jeugdliteratuur (september 1982)
- Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1983)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
- Joke Linders e.a., Het ABC van de jeugdliteratuur (1995)
- Uittreksel top-100
- Wieneke 't Hoen, Theo Thijssen, een beeld van zijn leven (1996)
- Oosthoek Lexicon Nederlandse en Vlaamse literatuur (1996)
- Encarta '98 (1997)
- Internet bladzijden Theo Thijssen Museum (zie bij 'links')
- Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
- Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (februari 2018)
Voor Tineke Lubout