Sonja Prins
Profiel
Achternaam: Prins
Roepnaam: Sonja
Geboren: 14-08-1912
Te: Haarlem
Overleden: 15-01-2009
Te: Breda
Pseudoniem(en): Sonja Prins debuteerde
onder het pseudoniem Wanda Koopman.
Ze gebruikte ook de pseudoniemen Willie Albrecht, Daams en Sofie
Lenormand.
Voor tweedehands boeken | Ook van Sonja Prins |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Proeve in strategie (1933)
- Brood en rozen (in eigen beheer) (1953)
- Het geschonden aangezicht (in eigen beheer) (1955)
- Nieuwe proeve in strategie (1957)
- Vrijheid om te zijn (1965)
- Het erf van Odussuis (in eigen beheer) (1973)
- Notities (1973)
- Dagboekgedigten (1974)
- Gedichten 1930-1958 (1975)
- Vrijheid om te zijn - gedichten 1958-1969 (1976)
- Rondom de boshut 1: Vier seizoenen: dieren- en milieugedichten (1979)
- Rondom de boshut 2: Een nieuwe jaargang: natuurgedichten (1981)
- Tijdgedichten (1930-1958) (1982)
- Ook wij waren vluchtelingen; politieke gedichten 1979-1982 (1983)
- Ravensbrück: geen eind maar een beginpunt (1985)
- Het huis waar ik in woon (1990)
- Op een kale winderige vlakte: Gedichten uit Ravensbrück en erna (verzamelbundel) (1999)
- Ademhuis: gedichten van zoon en moeder (2005)
- Het boek van de cineast (keuze uit eigen werk) (2006)
- Weegschaal de aarde: verzameld werk 2. Gedichten 1921-1957 (2011)
- Weegschaal de aarde: verzameld werk 3. Gedichten 1958-1976 (2011)
- Weegschaal de aarde: verzameld werk 4. Gedichten 1977-1979 (2014)
- Weegschaal de aarde: verzameld werk 5. Gedichten 1980-1981 (2017)
- Weegschaal de aarde: verzameld werk 6. Rondom de Boshut en Gedichten 1982-2005 (2019)
Proza
- De groene jas (1949)
- Aan de verzetsvrouwen die stierven in Ravensbrück (1979)
- Dwangarbeid en verzet in Mecklenburg 1944 (heruitgave van 'De groene jas') (1982)
- Dwangarbeid en verzet in Mecklenburg 43-44 (heruitgave van 'Dwangarbeid en verzet in Mecklenburg 1944') (1985)
- Weegschaal de aarde: verzameld werk 1. Proza (2009)
Brieven
- Brieven aan mijn zuster (4 delen) (1979)
- 1: Motieven, etiek
- 2: Theorie en praktijk
- 3: Ons lichaam
- 4: De mannelijke god
Radio-scenario:
- Roerig Rotterdam, of het jaar dat Luns lid van de NSB werd (1979)
Overige non-fictie
- Herinneringen aan Trude Benedic: een vrouw in verzet (1980)
Vertalingen/bewerkingen
- T.A. Jackson, Waarom socialisme? (1946)
- D. Zaslawsky, Sovjet-democratie: experiment of raadsel? (1947)
Vertaald:
- Clouds on the way : Beige, april (1999)
- Zeitgedichte (1930-1958) (vertaald door Marianne Kröger) (2001)
Sonja Prins schreef een nawoord voor:
- Trude Benedict, Herinneringen van een mijnwerkersvrouw (1979)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Sonja Prins was oprichtster en redactrice van 'Front' (1930/1931). Ze gaf aan dit blad de erfenis van rond de 1000,00 van haar grootmoeder uit.
- Sonja Prins organiseerde in het begin van de Tweede Wereldoorlog de verspreiding van het illegale blad De Vonk.
- Sonja Prins was vanaf 1948 secretaresse van het theoretisch maandblad van de CPN 'Politiek en Cultuur'.
- Sonja Prins was redacteur van 'De Nieuwe Stem'.
- Sonja Prins publiceerde in 'Maatstaf', 'De Gids'.
Over Sonja Prins
- Een hoofdstuk: 'IJsschotsachtige onafhankelijkheid' in 'Concurreren met de sterren' van Adriaan Morriën (1959)
- 1 privé-foto met begeleidende tekst van Hanny Michaelis in 'De gevoelige plaat', redactie Lisa Kuitert en Mirjam Rotenstreich (1995)
- 1 hoofdstuk: 'IJsschotsachtige onafhankelijkheid' in 'Brood op de plank. Verzameld Kritisch Proza 2' van Adriaan Morriën (1999)
- Lidy Nicolasen, 'De eeuw van Sonja Prins: burgerkind, revolutionair, kluizenaar' (2009)
- Renate Dorrestein beschrijft in 'De blokkade' de boshut van haar voormalige schoonmoeder Sonja Prins (blz. 25/26) (2013)
Diversen
- Een portret (olieverf op doek) van Sonja Prins door Edgar Fernhout, gemaakt in 1929, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
Waardering
- Op 24-09-1981 kreeg zij het verzetsherdenkingskruis uitgereikt.
- In 2006 was Sonja Prins eregast op het Utrechts Literatuur Festival. Helaas moet zij op het laatste moment afzeggen. Het optreden bleek een te zware belasting. Wim Hazeu gaf wel een lezing over haar.
Opmerkingen
- Sonja Prins was de dochter van Apie Prins (wereldburger, Tabaksplanter, vertaler, schrijver van 'Ik ga m'n eige baan') en Ina Elisa Willekes MacDonald (Onderwijsvernieuwster en actief in de vrouwenbeweging, de communistische partij en de vredesbeweging).
- Het gezin reisde over de wereld. Ze woonden o.a. in Californië, Canada, Londen, Haarlem, Zwitserland, Amersfoort, Bilthoven en Baarn.
- Sonja Prins ging naar een gymnasium in Baarn. Ze maakte deze school niet af.
- Ze werkte op een confectie-atelier.
- Sonja Prins was voor de Tweede Wereldoorlog lid van de communistische partij.
- Ze trouwde in 1934. Ze kreeg drie kinderen (waaronder een tweeling). Ze scheidde in 1939.
- Ze kon aan het begin van de Tweede Wereldoorlog als secretaresse werken bij staalfabriek Denka en organiseerde vanuit die positie de verspreiding van het illegale blad De Vonk.
- Sonja Prins sloot zich aan bij het communistische verzet. Ze werd opgepakt (samen met haar moeder) en zat gevangen in Scheveningen en in Mecklenburg.
- Sonja Prins werd in februari 1942 op transport gesteld naar Ravensbrück. De gedichten in 'Brood en rozen' schreef ze in het concentratiekamp. Vlak voor de bevrijding wist ze uit het concentratiemap te ontsnappen.
- Na de oorlog werkte ze op het Buro Vermiste Joodse Pleegkinderen, later bij Pegasus en tot 1956 als secretaresse van het theoretisch maandblad van de CPN 'Politiek en Cultuur'. Ze verliet de CPN in 1956 (vanwege de reactie van de CPN-leiding op de misdaden van Stalin en op de Hongaarse opstand). De BVD zorgde ervoor dat ze - vanwege haar CPN-verleden - nergens werk kreeg. Ze werkte jarenlang via een uitzendbureau als typiste.
- Samen met haar vriendin Meertje Ader richtte ze begin jaren '70 de uitgeverij SoMA op. (SoMA een samentrekking van Sonja's voornaam en de initialen van haar vriendin.)
- Sonja Prins woonde vanaf 1972 in 'De Boshut' (letterlijk een hut in het bos) in de buurt van Baarle-Nassau. Ze kocht het vervallen huis van haar verzetspensioen.
Anderen over Sonja Prins
- Wars van dogmatisme, gepauwestaart en gezwets als zij is, gelooft zij niet meer in een nieuw "Walhalla". Wel wordt haar levensvisie getekend door mededogen met vervolgden en onderdrukten, in het heden zowel als in het verleden. Worstelend met het "Duitserbeeld" ziet zij in haar dromen verwante Duitsers als Paul Klee en Käthe Kollwitz oprijzen naast de sadisten uit de concentratiekampen. De pijn, de uitputting, de dood van zovelen zal zij als "veteraan" nooit kunnen kwijtraken. Toch blijft ze zich solidair voelen met elke politieke actie die humaniteit voorstaat. Ze verpakt haar nobele ideeën echter niet in onmiddellijk aansprekende poëzie: ze redeneert meer dan dat ze "laat zien". (Els van Geene, Biblion, over 'Op een kale winderige vlakte')
- Het hoge voorhoofd is blank en rimpelloos, de grote uilenbril en een loep compenseren een afnemend gezichtsvermogen. Alleen haar gehoor is slecht als gevolg van de mishandelingen in Ravensbrück. De meeste gegevens van dit interview zijn ontleend aan haar brieven en de telefoongesprekken. "Ik kan beter door de telefoon verstaan, daar zit een versterker ingebouwd." (Ton Delamarre, bb.stoep.org, februari 2003)
- Op foto's ziet ze eruit als een tanig heksje. Lang grijs haar, samengeraapte kleren en een enorme uilenbril. Het heeft iets tragisch: een allang vergeten dichteres zit als een bezetene te dichten in een boshut, en geeft haar werk, bij gebrek aan een echte uigever, zelf uit. Toch moet je na lezing van De eeuw van Sonja Prins concluderen dat deze jaren voor de dichteres de gelukkigste waren. Niks tragisch. De oorlog, de armoede, het moederschap, het verlies van de kameraden, de hoon, de haat - het was allemaal voorbij. (Aleid Truijens, Volkskrant, 17-04-2009)
Mijn favoriete citaat
ik hou niet van gladheid
ook al zijn het appels
met hun voltooide
en volledige vruchtvleeszonder meer een vooroor-
deel natuurlijk
want hoe zouden wij leven
als er niet ergens
voltooiing wachtte
(Sonja Prins, Persoonlijk (fragm.), Ademhuis)
Bronnen o.a.
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
- Prisma van de pseudoniemen (1992)
- Volkskrant (23-12-2006)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (augustus 2019)