Frans Pointl
Profiel
Achternaam: Pointl
Roepnaam: Frans
Geboren: 01-08-1933
Te: Amsterdam
Overleden: 01-10-2015
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): Frans Pointl gebruikte in 'Debutant' de pseudoniemen Leo Former en Ernst de Haan.
Voor tweedehands boeken | Ook van Frans Pointl |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Afscheid van laatste lente (1959)
- God in de porseleinkast (1974)
- voor Bert - eerste & laatste briefgedicht dd.20.8.80.
- Vandaag op de vlooiemarkt, oktober 1981 (ca. 1983)
- Ik raak aan je (1983)
- Ik droomde dat ik Jan Arends was: gedichten (bibliofiel, 55 ex.) (1991)
- Het Albanese wonderkind (keuze uit eerdere bundels) (1991)
- Uit een dagboek gescheurd: 10 gedichten van Frans Pointl (1991)
- Ga nu maar slapen...: dagboekverzen (2004)
- Poelie de verschrikkelijke - Kattenverhalen (2008)
- De laatste kamer: verhalen en gedichten (2013)
- Zonder rampsoed valt er niets te melden: verhalen en gedichten: nagelaten werk (2016)
- Verzameld werk: De kip die over de soep vloog en andere verhalen en gedichten (2019)
Proza
- De kip die over de soep vloog (verhalen) (1989)
- De aanraking (verhalen) (1990)
- Rijke mensen hebben moeilijke maten (1993)
- Ongeluk is ook een soort geluk. Alle verhalen (1995)
- De hospita's (verhalen) (1996)
- Vijf laatste verhalen (1999)
- De heer slaapt met watjes in zijn oren (verhalen) (2004)
- Poelie de verschrikkelijke - Kattenverhalen (2008)
- Jarig ben je d'r mee! Verhalen over vrouwen (2009)
- De laatste kamer: verhalen en gedichten (2013)
- Zonder rampsoed valt er niets te melden: verhalen en gedichten: nagelaten werk (2016)
- Sterven in de zon: verhalen & brieven (bibliofiel, 175 ex.) (2016)
- Heeft hij daar ook knoopjes? (2017)
- Verzameld werk: De kip die over de soep vloog en andere verhalen en gedichten (2019)
Brieven
- 1 brief: 'Brief aan Aleida D.' in 'Cahier d'Amour', samenstelling Luc Coorevits (1994)
- 1 brief van Rogi Wieg aan Frans Pointl in 'Liefde is een zwaar beroep' (1998)
- Guus Bauer, 'De weinigen die ik ken' (brieven aan Frans Pointl) (bibliofielm 100 ex.) (2004)
- Sterven in de zon: verhalen & brieven (bibliofiel, 175 ex.) (2016)
Vertalingen
Vertaald- Das Huhn das über die Suppe flog (Duitse vertaling van 'De kip die over de soep vloog' door Maria Csollány) (1992)
- Brodo senza pollo (Italiaanse vertaling van 'De kip die over de soep vloog' door Marco Prandoni) (2011)
- 'De kip die over de soep vloog' werd in het Engels vertaald door James Brockway, maar nooit uitgegeven.
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Frans Pointl startte eind jaren '50 met Bert Renardel de Lavalette het tijdschrift 'Debutant'. Er verschenen 6 nummers in een oplage van circa 40 exemplaren.
- In de jaren '60 publiceerde Frans Pointl in de gestencilde blaadjes 'Dimdom' en 'Wirwar'.
- Frans Pointl publiceerde in 'Yang', 'Horus', 'Rauwkost', 'Hollands Maandblad', 'De Linie', 'De Tweede Ronde', 'Maatstaf', 'Mens en gevoelens', 'Kort Verhaal' en in 'Tirade'.
Over Frans Pointl
- Een recensie van 'De kip die over de soep vloog' door T. van Deel in 'Een jaar boek. Overzicht van de Nederlandse en Vlaamse literatuur 1989', samengesteld door Aad Nuis (1989)
- 1 hoofdstuk: 'Ik was liever een gelukkig mens geweest die niet schreef' in 'Uiteindelijk helpt niets' van Frits Abrahams (1992)
- Een bijdrage over Frans Pointl in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Jos Verdonk (november 1995)
- Een interview met Frans Pointl in 'Met andere woorden' van Jacob Moerman (1995)
- 3 privé-foto's met begeleidende tekst in 'De gevoelige plaat', redactie Lisa Kuitert en Mirjam Rotenstreich (1995)
- Een hoofdstuk over 'De kip die over de soep vloog' in 'Literaire smaakmakers. Uitgevers en hun favoriete boeken' van Ed van Eeden (2000)
- Een interview met Frans Pointl: 'Stoppen maar, met dat voortplanten' in 'Op de klapstoel' (2002)
- David de Poel, 'De schrijver die over de soep vloog, het leven van Frans Pointl' (2019)
- David de Poel, 'De aangeboden dood: notities over de nadagen van Frans Pointl. Deel 1' (2021)
- David de Poel, 'De aangeboden dood: notities over de nadagen van Frans Pointl, deel 2 (bibliofiel, 100 ex.) (2022)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- 'De kip die over de soep vloog' werd uitgegeven als Cassetteboek.
- 'De kip die over de soep vloog' verscheen in 1994 als Grote letterboek.
- 'Rijke mensen hebben moeilijke maten' vrscheen in 1994 als Grote letterboek.
- Pieter Vrijman bewerkte 'De kip die over de soep vloog' in 1994 voor het toneel. De regisseur was Christiaan Nortier.
- 'De aanraking' verscheen in 1996 als Grote letterboek.
- 'De hospita's' verscheen in 1997 als Grote letterboek.
- In een pakket van 8 Luister-cd's van de Lijster-serie, waarop schrijvers uit eigen werk voorlezen, zat de cd 'De kip die over de soep vloog' van Frans Pointl.
- 1 portret van Frans Pointl in '222 schrijvers. Literaire portretten' van Eddy en Tessa Posthuma de Boer (2005), met het citaat 'De enige aan wwie ik onbekommerd alles kan vertellen, ben ik zelf.'
- Een gesprek met Frans Pointl op 'Hier is... Adriaan van Dis' (10 dvd's) (2008)
- Job Cohen, 'Carrière', voorgelezen door Job Cohen op 'Het geluid van de stad: verhalen uit Amsterdam 3' (1 cd, 2008)
- 1 verhaal: 'Poelie de verschrikkelijke', voorgelezen door Harmke Pijpers op: 'Waf! en andere dierengeluiden' (4 cd's) (2009)
Literaire prijzen
- 'De kip die over de soep vloog' werd genomineerd voor de AKO literatuurprijs
- 'De kip die over de soep vloog' was in de verkoopoverzichten van 'HP/De Tijd' het best verkochte boek van 1990
AKO-prijs. Nou, die heb ik dus niet gehad. dat weet u. Toen was ik een Iglo-kip; vlakbij het haardvuur en nog diepgevroren. Maar goed, ik ben een gewillig uithangbord voor de AKO geweest. Weet u wat ik nou een mooie prijs vind? Dat er een wildvreemd iemand op je afkomt die zegt: "U bent toch Frans Pointl, de schrijver? Nou meneer Pointl, ik heb zo ontzettend veel plezier gehad van uw boek!" Dat is mooi hoor, als dat gebeurt. Hoewel, een geldprijs is ook mooi natuurlijk. Maar die krijg je alleen voor een heel oeuvre of als je al stervende bent. Dat is zo, hoor; grote prijzen gaan altijd naar mensen die bijna dood zijn. Dat vind ik zonde van het geld. (Frans Pointl, Op de klapstoel, blz. 63)
Frans Pointl was lid van de jury voor volgende prijzen:
- Plantage Poëzieprijs 2008
Opmerkingen
- Frans Pointl is van joodse afkomt.
- Hij groeide op in Heemstede en in Amsterdam.
- Zijn vader was al eerder getrouwd geweest en had ook een zoon uit dat eerste huwelijk.
- Zijn ouders scheidden in 1938.
- Frans Pointl woonde voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog in diverse pleeggezinnen en in een kliniek voor psychiatrische patiënten in Wapenveld.
- Frans Pointl en zijn moeder overleefden, apart van elkaar, de Tweede Wereldoorlog, ze waren bijna de enigen van de familie die na de oorlog nog in leven waren.
- Zijn moeder voedde hem heel beschermend op; hij mocht bijv. van haar geen vriendjes of vriendinnetjes hebben.
- Frans Pointl haaldezijn ULO-diploma aan de L.J. Costerschool in De Pijp.
- Hij verrichtte administratieve arbeid op een verzekeringskantoor en had daarna diverse baantjes via uitzendbureaus. Later leefde hij van een wao-uitkering.
- Zijn moeder overleed in 1958. Hij bleef enige tijd in het huid wonen en woonde daarna op kamers bij tientallen hospita's.
- Frans Pointl heeft nooit met een tekstverwerker gewerkt. In plaats daarvan werkte hij op drie verschillende typemachines, die hij op het Waterlooplein had gekocht.
- Frans Pointl was bevriend met o.a. Adriaan Morriën en Rogi Wieg. Zij drongen er bij hem op aan de in tijdschriften gepubliceerde verhalen uit te laten geven. Dit werd uiteindelijk 'De kip die over de soep vloog'.
- 'De kip die over de soep vloog' was meteen een groot succes, mede (of vooral?) door een interview door Adriaan van Dis in diens televisieprogramma op 25 maart 1990.
- Frans Pointl vertelt in een eenvoudige, bijna naïeve stijl over zijn dominante moeder, zijn hospita's en zijn eenzame (treurige) leven. Andere terugkerende onderwerpen in zijn werk zijn armoede, hoerenbezoek en berusting.
- In 2009 kwam hij met het Guillain-Barrésyndroom in het ziekenhuis terecht. Hij gleed in een coma en het herstel kostte maanden. Zelfstandig wonen was daarna niet meer mogelijk. Zijn woning aan de Nieuwe Keizerskracht werd verkocht en hij ging (tegenover zijn verkochte woning) in het Dr. Sarphatihuis wonen.
Handschrift Frans Pointl
(van: weblog 'alleskomtgoedann')
Anderen over Frans Pointl
- Een stijl die zo eenvoudig is, dat je er als lezer van schrikt hoeveel effect dat oplevert. (Doeschka Meijsing, Elseviers Weekblad)
- Pointls stijl is sober, soms haast stijf. Het vele leed waarmee hij de lezer confronteert, wordt met zelfspot en ironie gerelativeerd, maar wordt daardoor nog navranter. (Jos Verdonk, Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na 1945, november 1995)
- Frans Pointl belde mij op (het was kort na zijn optreden bij Adriaan van Dis). Hij bezwoer mij zijn geheime telefoonnummer aan niemand te vertellen. Ik zei hem dat ik zijn geheime telefoonnummer helemaal niet had. 'O,' riep hij, 'dan zal ik het je geven.' Hij gaf mij zijn geheime telefoonnummer en bezwoer mij opnieuw het aan niemand te vertellen. (Adriaan Morriën, Ik heb nu weer de tijd, blz. 65)
- Hij heeft een getroubleerde relatie met zijn moeder, die in 1958 overlijdt, vrouwen in het algemeen en de vele hospita's bij wie hij korte of langere tijd onderdak vindt. Zijn ervaringen verwerkt hij in deels autobiografische verhalen. (Daphne Meijer, Levi in de lage landen. 350 jaar joodse schrijvers in de Nederlandse literatuur, blz. 587)
- Ik ben maar een klein schrijvertje. Dat zei Frans Pointl altijd tegen me, totdat de kip eindelijk in de soep vloog. En toen was Frans geen klein schrijvertje meer, maar een slachtoffer van de belastingdienst. (Rogi Wieg, Liefde is een zwaar beroep, blz. 32)
- Het joodse proza van Pointl zal op den duur wel uitsterven, zoals zijn generatiegenoten uitsterven of al uitgestorven zijn, maar voor mij blijven zijn verhalen toch iets bijzonders: een herinnering aan een leven dat ik vanuit de verte heb gekend. (Max Pam, HP/De Tijd, 28-05-2004)
Mijn favoriete citaat
... en een gebit alsof ze een piano had ingeslikt
en de vergeelde toetsen waren blijven steken.
(Frans Pointl, De kip die over de soep vloog, blz.106)
Bronnen o.a.
- Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na 1945 (november 1995)
- Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
- David de Poel, De schrijver die over de soep vloog Het leven van Frans Pointl (2019)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (februari 2021)