J.C. Noordstar
Profiel
Achternaam: Noordstar
Initialen: J.C.
Geboren: 10-07-1907
Te: Groningen
Overleden: 21-08-1987
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): J.C. Noordstar was het pseudoniem van prof. dr. Arnold Jan Pieter Tammes. De bundel 'Het Pierement' verscheen onder het gezamenlijk pseudoniem Community Singing. De (enkele) verzen die hij voor 1930 publiceerde, verschenen anoniem, of onder het initiaal 'A'. Overigens werd dit initiaal ook gelijktijdig door anderen gebruikt.
maar toen het afgelopen was,
liepen we in de hemel, wonnekronkelend,
in de wolken boven ons aardse paradijs
(J.C. Noordstar, De zwanen & andere gedichten, & proza, blz. 8, fragment)
Voor tweedehands boeken | Ook van J.C. Noordstar |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- De zwanen en andere gedichten (1930)
- Het Pierement (met Halbo C. Kool, N.E.M. Pareau en Herman Poort) (1930)
- Argos en Arcadia (met N.E.M. Pareau) (proza en poëzie) (1935)
- De zwanen en andere gedichten (tweede, sterk vermeerderde druk, door Rudolf Escher) (1967)
- 't Eerdiploom en andere gedichten (bibliofiel, 50 ex.) (1983)
- Toen ik een kleine jongen was (bibliofiel) (1990)
- J.C. Noordstar: De Zwanen en andere gedichten - & proza (door Reinold Kuipers) (2000)
Proza
- Argos en Arcadia (met N.E.M. Pareau) (proza en poëzie) (1935)
- J.C. Noordstar: De Zwanen en andere gedichten - & proza (door Reinold Kuipers) (2000)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Als rechtenstudent in Groningen publiceerde Noordstar gedichten in het studentenweekblad 'Der clercke cronike' (1929) en in de 'Groningsche studenten almanak' (1931).
- J.C. Noordstar publiceerde gedichten in 'De Vrije Bladen' (1931-1935) en in 'Forum' (1930).
- J.C. Noordstar was vanaf 1937 redacteur van de 'Nieuwe Rotterdamse Courant', later 'NRC Handelsblad'.
Over J.C. Noordstar
- 1 hoofdstuk: 'Een surrealistisch dichter' over 'De Zwanen en andere Gedichten' in 'Onderzoek en vertoog 1' van Victor E. van Vriesland (1958)
- C. Buddingh' schreef een artikel over de herdruk van 'Zwanen en andere gedichten' in Het Parool in 1964. Het werd opgenomen in zijn boek: 'Een pakje per dag' (1967) blz. 22-26.
- 1 hoofdstuk: 'Een topjaar. J.C. Noordstar' in 'Wie a zegt' van J. Bernlef (1970)
- 1 bladzijde over J.C. Noordstar in 'Lezersmemorie. Vierentachtig auteurs met hun boeken bij Querido - gekiekt, belicht en in lijstjes gezet' (1977)
- 1 gedicht: 'De tombe van J.C. Noordstar' in 'Tomben' van Jan Kuijper (1989)
- Wiel Kusters nam in 'Raad van Alfabet' een gedicht op van J.C. Noordstar 'Toen ik een kleine jongen was' en van diens vriend N.E.M. Parreau 'De kleine man, de kleine man' en schreef hier een commentaar bij.
- Rudolf Escher & Reinold Kuipers: 'J.C. Noordstar, N.E.M. Pareau & Ebenhaëzer (2000)
- Een hoofdstuk n.a.v. het gedicht 'De zwanen' door Gerrit Komrij in 'Trou Moet Blycken' (2001)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- In 1930 werd op de meikermis in Groningen het poëtisch pamflet 'Het Pierement' verkocht. De opbrengst was voor de noodlijdende kunstenaars (het was crisistijd). J.C. Noordstar had hieraan (anoniem) bijdragen geleverd.
- In 1934 werd 'In memoriam Herman Poort' uitgegeven. Een postuum liber amoricum, waarvoor ook J.C. Noordstar een gedicht schreef.
- In 1934 kwam de gedichtenbundel 'Groningse dichters' uit als bijlage bij 'De Vrije Bladen'. Hierin stonden ook gedichten van J.C. Noordstar.
- Een portret (olieverf op paneel) van J.C. Noordstar door Jan Wiegers, gemaakt in 1929, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
Opmerkingen
- J.C. Noordstar is geboren in Groningen, op Schuitendiep oz 74a. Zijn vader was fabrikant.
- J.C. Noordstar studeerde rechten in Groningen. Tijdens zijn studie begon hij gedichten te schrijven.
- Hij woonde in zijn studietijd bij zijn ouders, op Parklaan 29.
- J.C. Noordstar was beviend met de dichter N.E.M. Pareau (pseudoniem van Jan Scheltema). Begin jaren dertig hadden ze samen in Groningen een drukkerijtje: Ebenhaëzer.
- Het gedicht 'Het voorjaar' in de bundel 'Sonnetten' (1965) van Pareau is eigenlijk van Noordstar. In de herdruk 'De zwanen en andere gedichten' van Noordstar is het dan ook opgenomen.
- Noordstar en Pareau kwamen in hun studietijd, met bijv. Johan van der Woude en E. Elias, vaak bijeen in de bodega 'Dik' in de Guldenstraat in Groningen (in het laatste oorlogsjaar vernield en niet herbouwd).
- 'De zwanen en andere gedichten' werd in 1930 in eigen beheer uitgegeven.
- Pas na de herdruk in 1967 van 'Zwanen en andere gedichten' werd Noordstar bekend. Deze (uitgebreide) herdruk werd verzorgd door Rudolf Escher. Componist en vriend van Noordstar.
- Zijn manier van dichten (gebruik van 19e eeuwse dichtvormen, maar met een simpel, modern woordgebruik) doet soms denken aan Piet Paaltjens.
- J.C. Noordstar wordt wel beschouwd als een voorloper van de 'Vijftigers'.
- J.C. Noordstar was hoogleraar Volkenrecht en internationale betrekkingen in Amsterdam.
't kan verkeren rond 1936
lazen wij allemaal
vol eerbiedige geestdrift
marsman en slauerhoffnu, dertig jaar later,
dertig jaar wijzer geworden,
houd ik het tocht maar op
noordstar en van schagen(C. Buddingh', Gedichten 1938-1970, blz. 1880)
Anderen over J.C. Noordstar
- In de thans verschenen tweede, vermeerderde druk van De zwanen en andere gedichten, verschenen dankzij de toewijding en het speurderswerk van Rudolf Escher, staan meer grandioze gedichten, ook minder grandioze, gelukkig. Maar al deze verzen, tot voor kort niet of nauwelijks te vinden, zijn van een zo persoonlijke uitdrukkingswijze en een dermate eigen geluid, dat men veilig kan zeggen dat Nederland er, meer dan dertig jaar nadat hij zijn pen aan de wilgen heeft gehangen, plotseling een groot dichter bijgekregen heeft. (C. Buddingh', Een pakje per dag, blz. 23)
- Het raffinement van Noordstars poëzie, de neologismen, de bizarre grammaticale ontsporingen en de voortdurend wisselende instelling van de dichter, maken de bundel tot een verrassende leeservaring. (Riekus Waskowsky, NRC, 30-03-1968)
- Als er al in 1964 door Susan Sontag in een Amerikaans tijdschrift zinnige dingen worden geschreven over het in de hele westerse wereld opduikende verschijnsel dat camp wordt geheten - het vertederd en vanuit een onverplichte hoek bekijken of hanteren van nog net niet antiek geworden ouderwetsigheden en uit hun bestemming gelichte gebruiksvoorwerpen van vroeger - weet na jaren hier nog niemand te wijzen op de merkwaardigste camp-dichter die zich waarschijnlijk in welke literatuur ook heeft voorgedaan, nl. onze J.C. Noordstar. Er was alle aanleiding toe geweest na de herdruk in 1962 van zijn in 1930 verschenen maar toen nauwelijks opgevallen bundel De zwanen en andere gedichten. Kenmerk van deze Noordstar was toen al hetzelfde levensgevoel dat nu stoeit en speelt met de campfenomenen, ze nostalgisch streelt en ridikuliseert tegelijk; maar het voorlijke van dat soort achterwaarts gericht zijn werd toen niet ingezien. (J.H.W. Veenstra, Tirade 145, maart 1969, blz. 180)
- Tammes (nu hoogleraar volkenrecht te Amsterdam, de onverbeterlijke dichter Noordstar, van De zwanen, die gaarne zinnetjes uitkraamde als: 'Mijn oom nam zich altijd af met een droge doek' en die nooit meer een gedicht geschreven heeft). (Anton Koolhaas in: Jeroen Brouwers, Zachtjes knetteren de letteren, blz. 133)
- Volgens de dichter Jan Hanlo behoort J.C. Noordstar, pseudoniem van de in 1907 in Groningen geboren A.J.P. Tammes, tot de 'ondergrondse traditie van dada, die zo nu en dan eens opduikt' en is hij in dat opzicht familie van bijvoorbeeld Edward Lear, De Schoolmeester en de filosoof Lichtenberg. (Wiel Kusters, Raad van Alfabet, blz. 35)
- Er moeten lezers zijn die de dichter herkennen, aan de lange regels, het wat archaïsche woordgebruik, het arcadische karakter ervan. (Kees Fens, Volkskrant, 19-01-2001)
- Wie eenmaal 'De bollenkweker', 'Mijn zoon' of 'Timmermans' heeft gelezen, is verkocht. (T. Van Deel, Trouw, 03-03-2001)
Mijn favoriete citaat
Toen ik een kleine jongen was
ging ik 's avonds liggen tussen de koude lakens.
Mijn bed was groot en wijd als de wereldzee,
daar lag ik lekker als een opgerolde slak.
Maar later werd mijn lichaam groter en harder,
en wanneer ik nu mijn benen strek
dan slaat mijn harde hoofd tegen de planken.
O, ja wanneer je groter wordt
stoot je je hoofd tegen de beddeplank.
(J.C. Noordstar, Toen ik een kleine jongen was,
in: Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is, blz. 200)
Links
- Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van J.C. Noordstar
- DBNL - J.C. Noordstar
- Poëziemarathon - J.C. Noordstar
Bronnen o.a.
- C. Buddingh', Een pakje per dag (1967)
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- Ik hou van jou. Drieënnegentig auteurs van Querido (1982)
- Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1982)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
- Wiel Kusters, Raad van Alfabet (1987)
- Tine van Buul en Bianca Stigter, Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is (1991)
- Prisma van de pseudoniemen (1992)
- Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
- Rudolf Escher & Reinold Kuipers, J.C. Noordstar, N.E.M. Pareau & Ebenhaëzer (2000)
- Volkskrant (19-01-2001)
- Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (november 2019)