Jo Landheer
Profiel
Achternaam: Landheer
Roepnaam: Jo
Voornamen: Johanna Petronella
Geboren: 16-10-1900
Te: Rotterdam
Overleden: 07-10-1986
Te: Apeldoorn
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Jo Landheer niet onder pseudoniem gepubliceerd.
Voor tweedehands boeken | Ook van Jo Landheer |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Aan P.C. Boutens (1921)
- Golven (100 ex.) (1925)
- Golven II (200 ex.) (1930)
- Donkere vruchten (60 ex.) (1937)
- Verzamelde gedichten (300 ex.) (1941)
- Enkele nieuwe gedichten van Jo Landheer (50 ex.) (1950)
- Verzamelde gedichten (uitgebreide herdruk) (1954)
- Zestien gedichten (1964)
- Verzamelde gedichten (bibliofiel, 10 ex.) (2005)
- Ik wilde alleen de stilte toebehooren: leven en werken van
Jo Landheer (1900-1986) (bibliografie én verzameld werk)
(bibliofiel) (2005)
Brieven:
- 9 brieven aan Jo Landheer in 'Een varend eiland. Brieven' van J. Slauerhoff (2016)
Overig non fictie:
- In memoriam L. V. S. (1951)
Vertalingen/bewerkingen:
- Walt Whitman, Toen ik hoorde aan het eind van de dag (bibliofiel, 25 ex.) (1978)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Jo Landheer debuteerde met twee gedichten in 'Leven en Werken'. Ze was toen zeventien jaar.
- Jo Landheer publiceerde in 'Elseviers Geïllustreerd Maandschrift', 'De Nieuwe Gids', 'De Nieuwe Stem', 'Proloog', 'De Gids', 'Maatstaf'.
- Jo Landheer was van 1935 tot 1939 redactrice van 'Helikon'.
Over Jo Landheer
- 1 hoofdstuk: 'Verzen van den dood en gestorvenen' over 'Donkere vruchten' in 'Onderzoek en vertoog 2' van Victor E. van Vriesland (1958)
- Gert Selles, 'Ik wilde alleen de stilte toebehooren: leven en werken van Jo Landheer (1900-1986)' (bibliografie én verzameld werk) (bibliofiel) (2005)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- In 1956 kreeg ze een regeringsopdracht om de literaire nalatenschap en de brieven van P.C. Boutens te inventarisen. Ze kweet zich nauwgezet van deze taak.
Literaire prijzen
Jo Landheer was lid van de jury voor:- Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1958
Opmerkingen:
- Jo Landheer werd geboren in Rotterdam in een bemiddelde familie. Deze familie bracht de vakanties veelvuldig door op de Veluwe.
- Ze ging naar de meisjes-HBS in Rotterdam.
- In 1920 haalde ze het staatsexamen Grieks en Latijn. Ze ging daarna in Leiden klassieke talen studeren. Ze maakte deze studie niet af.
- In 1928 raakte ze innig bevriend met de dichter J. Slauerhoff. Ze maakten plannen om te gaan samenwonen in Tanger, Perzië of op de Veluwe. De innige relatie eindigde, maar ze bleven bevriend. J. Slauerhoff noemde haar 'De Muze van de Veluwe'.
- Jo Landheer had een relatie met de Wijchense beeldend kunstenaar Loki Ruijsch van Dugteren. In 1925 eindigde deze relatie.
- Als haar ouders overleden zijn, haar vader in 1925 en haar moeder in 1939, gaat Jo Landheer op de Veluwe wonen, in landhuis De Schansenberg aan de Beekbergerweg in Loenen.
- Jo Landheer was bevriend met P.C. Boutens en met Victor E. van Vriesland.
- In 1946 vertrok Jo Landheer, samen met haar broer Bart, naar New York. Ze bleven er een paar maanden, maar kwamen toch weer terug naar Nederland.
- Ze kreeg in 1975 én in 1982 een hersenbloeding.
- Jo Landheer werd begraven op de begraafplaats van Loenen.
Anderen over Jo Landheer:
- Ik wil besluiten met de bespreking van een klein bundeltje van een jonge dichteres, in beperkte oplage en zeer fraai verzorgd dezer dagen verschenen, welk bundeltje voorlopig op zeer waardigen, schonen en eigen trant den kring sluit. Dat eigene is vooral gelegen in het accent van diepen eenvoud en naaktste, meest onopgesierde waarachtigheid, dat bij Jo Landheer het colloquium met den dood, of liever-gezegd met geliefde doden, verkrijgt. (Victor E. van Vriesland, Onderzoek en vertoog 2, blz. 308)
- Zo wordt men niet beroemd, schreef Alfred Kossmann in een verlate necrologie over de dichteres Jo Landheer (Rotterdam 1900 - Apeldoorn 1986). Hij vroeg zich af waarom haar prachtige poëzie zo weinig bekendheid heeft gekregen. Landheer publiceerde slechts 92 gedichten in tijdschriften en zeven bescheiden bundeltjes. En van die zeven bundeltjes kwamen er op haar uitdrukkelijk verzoek slechts drie in de boekhandel. Bovendien verbood ze de uitgevers vaak recensie-exemplaren te versturen. Zo wordt men inderdaad niet beroemd. (Gert Selles, De Stentor)
- Ik wilde alleen de stilte toebehooren is een boek over leven en werken van de dichteres Jo Landheer (1900-1986). Zij dichtte, zoals een schilder schildert. Stap voor stap zette ze met zo weinig mogelijk woorden een veelzeggende tekst in haar raamwerk. Tientallen, soms honderden malen werd het vernietigd of veranderd. De waardering was er echter niet minder om. Martinus Nijhoff prees haar poetische kleinoden, evenals Jan Campert, die haar op eenzame hoogte plaatste met Henriette Roland Holst-van der Schalk. Slauerhoff vergeleek haar beste gedichten met die van Rainer Maria Rilke en ontdekte iets van de volmaaktheid. 'Men zou zich geen woord anders wensen, het kan niet veel beter', aldus de schrijver/scheepsarts. Ook critici als Victor E. van Vriesland en Anthonie Donker bewonderden de poezie in haar fluistertoon. Poezie is in Landheers visie identiek aan stilte. (samenvattig in catalogus Koninklijke Bibliotheek)
Mijn Favoriete citaat
Dit is het bitterste op aarde: 't leed,
Dat we onze doden deden bij hun leven.
In slapeloze nachten keert het weer
En dof aansuizend op de nachtwind beven
Krenkende woorden, achteloos gezegd,
En tedere, die ongesproken bleven.
(Jo Landheer, Dit is het bitterste op aarde ..., fragment)
Links:
- DBNL - Jo Landheer
- Jaarboek
Letterkundig Museum 2 - Carlet Schneider en Erna Staal
Smachtend naar lafenis die steeds niet kwam - Nederlandse Poëzie Encyclopedie - Jo Landheer
- foto graf Jo Landheer
Bronnen o.a.
- Vrij Nederland (01-11-1986)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (mei 2022)