Simon Jelsma
Profiel
Achternaam: Jelsma
Roepnaam: Simon
Voornamen: Simon Petrus Antonius
Geboren: 21-08-1918
Te: Groningen
Overleden: 15-11-2011
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): Simon Jelsma gebruikte het pseudoniem Polaris voor poëzie in 'Plein'.
beide benen op de grond
is dat niet de droom
het wonder of erger
gelogen werkelijkheid
verslindende golven ten dode
wie weet of ten leven
(Simon Jelsma, illusie (fragm.), liefde in opstand)
Voor tweedehands boeken | Ook van Simon Jelsma |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Liefde in opstand (1998)
- Dichter bij elk ander (2003)
- De toekomende tijd (2006)
Overige non-fictie
- De triptiek van het Godsrijk (met N.G.M. Doornik en A. v.d. Lisdonk) (1950)
- Reformatorisch protest: herhaald naar aanleiding van het dogma van Maria's ten hemel opneming (1951)
- Profeten in Parijs (1952)
- Bezit en Vrijheid. Een reeks pleinpreken (1957)
- Tussen vrees en hoop. Protest tegen de onmacht. Lijdensmeditaties (1958)
- Kerk in opstand: pleidooi voor een greep naar de onmacht (1969)
Simon Jelsma deed de redactie van
- Katholicisme en geestelijke vrijheid: bijdragen tot een gedachtenwisseling (1951)
- De tafel van één: leren rekenen met een nieuwe wereld: een documentaire van de Sjaloomgroep (1967)
- Frans Dijkstra, Filippijnen: een landenmap (1987)
Vertalingen/bewerkingen
Vertaald- 'De triptiek van het Godsrijk' werd in 1960 in het Engels vertaald als 'A Handbook of the Catholic Faith (the Triptych of the Kingdom)'.
- Wie der Herr vor Zeiten mit den Jüngern sass (vertaling van het avondmaalslied 'Alle mensen luistert' in het liedboek 'Ausgabe für die Nordelbische Evangelisch-Lutherische Kirche')
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Simon Jelsma was redacteur van 'Plein'.
- Simon Jelsma schreef vanaf 1951 regelmatig in 'Vrij Nederland'.
- Simon Jelsma publiceerde o.a. in 'De nieuwe Eeuw', 'Te elfder ure', 'Sjaloom', 'De Nieuwe Linie'.
Over Simon Jelsma
- Een interview van Rudie Kagie met Simon Jelsma in 'Zware shag en gironummers. Twaalf Nederlanders over de Derde Wereld' (1991)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- 'De triptiek van het Godsrijk' beleefde in 1959 een zesde druk.
- De Novib gaat jaarlijks een Simon Jelsma award uitreiken, ter herinnering aan zijn Pleinpreken.
Opmerkingen
- Simon Jelsma studeerde humaniora, wijsbegeerte en theologie bij de missionarissen van het heilig hart (m.s.c.).
- Hij werd in 1944 priester gewijd.
- In 1945 bediende hij een volksparochie in Groningen.
- Na de Tweede Wereldoorlog ging hij psychologie studeren in Utrecht.
- Pater Jelsma was door zijn orde vrijgesteld voor oecumenisch werk. Hij wilde het woord oecumene (Grieks - bewoonbare aarde) letterlijk nemen.
- In 1954 was Simon Jelsma mede-oprichter van de 'Pleingroep' die bijeenkwam in café Boschlust aan de Bezuidenhoutseweg in Den Haag. Dit was een groep intellectuele katholieken die discussieerden over de mondiale vraagstukken.
- In 1954 startte hij met zijn Pleinpreken, ook kwam er een maandblad: 'Plein'.
- De 'Pleingroep' ging later op in de 'Sjaloomgroep'.
- Simon Jelsma was 'radiopater' voor de KRO. De KRO vond hem te kritisch en ontsloeg hem toen hij in zo'n radiopraatje een onderscheod maakte tussen de 'zwakke en de menselijke priester'.
- Simon Jelsma was in 1956 een van de oprichters van de Novib (die voortkwam uit de 'Pleingroep'). Hij zat bijna dertig jaar in het dagelijks bestuur en was twaalf jaar vice-voorzitter.
- Er kwam van kerkelijke zijde kritiek op zijn contacten buiten de katholieke kerk, m.n. zijn publicaties in 'Vrij Nederland' en zijn contacten met PvdA, PSP en NVV. Jelsma was één van de weinige katholieken die toch doorging met het onderhouden van deze contacten.
- Vanaf 1965 kwam Simon Jelsma steeds meer los te staan van de kerk.
- Jelsma werd in 1968 hoofd informatieve televisieprogramma's van de (toen nog vrijzinnog protestantse) VPRO.
- Simon Jelsma trouwde in 1971 met Troedi Jongenelen. Ze kregen een zoon - Jon.
- Hij organiseerde acties als 'Eten voor India' en 'Hoop voor de Sahel'.
- In 1981 werd Simon Jelsma - bij het vijfentwintigjarig jubileum van de Novib - benoemd tot officier in de Orde van Oranje Nassau.
- Daarna werkte hij tot 1983 bij de NOS.
- Simon Jelsma was bedenker en voorzitter van de Nationale Postcode Loterij en de Nederlandse Sponsor Loterij. Er kwam nogal wat kritiek op het feit dat de bedenkers van de Postcode loterij er zelf ook aan verdienden. Simon Jelsma zei hierover in 'Onze Wereld': 'Rijk worden van een kwaad doel gaat absoluut langs het publiek heen. Verdienen aan het werken aan een goed doel mag kennelijk niet. Als je een bestseller schrijft, stuur je het geld toch ook niet terug naar de uitgever? Wij hebben bij wijze van spreken een bestseller geschreven. Dat komt eens in de zoveel jaar voor. Bedenk eens iets waardoor er niet een beetje, maar heel veel wordt gegeven voor een goed doel. Het is ook tot mijn eigen verrassing een concept geworden dat die werking heeft, het had ook kunnen mislukken en dan was ik veel geld kwijt geweest.'
- Als lid van de 'Dutch Novamedia Group', was Jelsma ook actief in Rusland, o.a. met het uitgeven van tijdschriften als 'The Moscow Times'.
- Op 4 november 1994 overleed zijn vrouw Troedi.
- Simon Jelsma bleef tot op hoge leeftijd actief, o.a. als adviseur van Oxfam Novib.
- Het laatste half jaar van zijn leven woonde hij in het Rosa Spierhuis in Laren.
- Simon Jelsma werd op 22-11-2011, na een herdenkingsplechtigheid in het Singer in Laren, gecremeerd in Uithoorn.
Een van de laatste foto's van Simon Jelsma.
Hier viert hij zijn 93e verjaardag met broer en zussen.
Anderen over Simon Jelsma
- Jelsma genoot als een van de drie 'radiopaters'van de KRO een enorme populariteit in die dagen. Zijn woord had gezag. Honderdduizenden luisteraars bleven ervoor thuis als pater Jelsma op zaterdagavond plaats nam achter de microfoon. Gaandeweg werd zijn toon feller, steeds vaker nam hij als onderwerp een van de grote mondiale vraagstukken: de waterstofbom, rassendiscriminatie, de ongelijke verdeling van rijkdom over de volkeren der aarde. Jelsma onpopte zich tot wat een 'doorbraakpriester' werd genoemd. (Rudie Kagie, Zware shag en gironummers, blz. 36)
- Vroeger, in de jaren zestig, waren we progressief. We hadden
Johannes XXIII, de beatmis en bisschop Bekkers en we hadden Dolf
Coppes en Simon Jelsma. Allebei waren die toen nog priester,
maar ó zo vlot. Ze hadden een vriendin! (Niet dezelfde,
maar toch.)
(Columns Sante Brun januari 2001, internet)
Mijn favoriete citaat
Uit een gezelschap, waarin ik voor korte of lange tijd verkeer,
kies ik meestal één mens als door de natuur aangewezen lotgenoot of geestverwant.
Er wordt bijvoorbeeld vergaderd. Er wordt druk gedebatteerd.
En plotseling hoor ik de stem, die het woord spreekt, dat ik zelf had kunnen of willen spreken;
en het gezicht, dat bij die stem hoort, wordt mij vertrouwd;
ik kijk ernaar en ik vraag mijzelf: wie is dat, deze vreemde die mijn vermoedens bevestigt?
Het is geen vreemde meer: ik heb een gemeenschap ontdekt, waarvan ik al vaak had gedroomd.
(Simon Jelsma, Profeten in Parijs, blz. 5)
Handtekening Simon Jelsma
Links
- Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Simon Jelsma
- Interview: Ik heb vaak zwaar de pest in
- geschiedenis.html - Oxfam Novib
- Interview (video) met Simon Jelsma (93)
- De Helling - We zijn allemaal gelukzoekers
- Jan Goossensen, In Memoriam Simon Jelsma
friesland land en onland grazige gronden water voor witte en dan dat kerkhof (Simon Jelsma, in 'Dichter bij elk ander') |
Bronnen o.a.
- Zware shag en gironummers (1991)
- Volkskrant (18-03-2006)
- Volkskrant (17-11-2011)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (maart 2020)