Esther Jansma
Profiel
Achternaam: Jansma
Roepnaam: Esther
Geboren: 24-12-1958
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): Esther Jansma publiceert samen met Wiljan van den Akker onder pseudoniem Julian Winter.
Voor tweedehands boeken | Ook van Esther Jansma |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Stem onder mijn bed (1988)
- Bloem, steen (1990)
- Waaigat (1993)
- Sporen (bibliofiel, 100 ex.) (met Rutger Kopland) (1996)
- Hier is de tijd (1998)
- Hebben (biobliofiel, 90 ex.) (1999)
- Duizend (jaarwisselingsgeschenk) (1999)
- Dakruiters (2000)
- Alles is nieuw (2005)
- Altijd vandaag (2006)
- Roeien (vouwblad) (biblioiel, 125 ex.) (2007)
- Eerst (2010)
- Voor altijd ergens: een keuze uit de gedichten (2015)
- Rennen naar het einde van honger (2020)
- De spronglaag (2022)
Proza
- Picknick op de wenteltrap (1997)
- De Messias (2015)
Brieven
- 3 brieven aan Esther Jansma in 'Een aangename postumiteit. Brieven 1965-1997' van Herman de Coninck (2004)
Overige non-fictie
- Kaleidoscoop (Catalogus bij een door Esther en Benita Jansma georganiseerde tentoonstelling over Het Gein, met een voorwoord van Esther Jansma) (1987)
- RemembeRINGs: the development and application of local and regional tree-ring chronologies of oak for the purposes of archaeological and historical research in the Netherland (proefschrift) (1995)
- Trace: tree rings in archaeology, climatology, and ecology (met anderen) (2004)
- Een Romeinse Rijnaak, gevonden in Utrecht-de Meern : resultaten van het onderzoek naar de platbodem 'De Meern 1' (met anderen) (2007)
- Mag ik Orpheus zijn? (essays/lezingen) (2011)
- Koren op de molen: archeologisch onderzoek naar de korenmolen De Nachtegaal, Middenbeemster (met anderen) (2016)
Vertalingen/bewerkingen
- Esther Jansma vertaalde poëzie van Nydia Maria Ecury.
- De kussenjongen van hofdame Onogoro (1995)
- Mark Strand, Gedichten eten (met Wiljan van den Akker) (2006)
- Mark Strand, Bijna onzichtbaar = Almost invisible (met Wiljan van den Akker) (2011)
- 3 vertaalde gedichten in 'Poëziekalender 2014', samengesteld door Ester Naomi Perquin en Menno Hartman (2013)
Vertaald:
- Het gedicht 'De oude ogen van de nacht' is vertaald en gepubliceerd in 'The New Yorker'.
- 10 gedichten in 'In a different light: fourteen contemporary Dutch languagepoets', redactie Rob Schouten en Robert Minhinnick (2002)
- 37th Poetry International Festival (poëzie van Esther Jansma, vertaald door Francis R. Jones) (2006)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Esther Jansma publiceerde haar eerste gedichten in de scholkrant van het gymnasium.
- In 1975 publiceerde ze proza in het periodiek van de CJP-jongerenpas.
- Esther Jansma publiceerde in 1984 in 'De Tweede Ronde'. Dit wordt als haar debuut gezien.
- Esther Jansma publiceerde in 'De Revisor', 'Raster'., 'Bzzlletin', 'De Academische Boekengids', 'Hollands Maandblad'.
- Esther Jansma was redacteur van 'Maatstaf'.
Over Esther Jansma
- 1 (jeugd)foto met begeleidende tekst in 'De gevoelige plaat', redactie Lisa Kuitert en Mirjam Rotenstreich (1995)
- Een hoofdstuk over én van Esther Jansma in 'Mooi, maar dat is het woord niet' van Rutger Kopland (1998)
- 1 hoofdstuk: 'Spelen en zich verspelen, over Esther Jansma' in 'Overvloed. Kritieken en kronieken over poëzie' van Hans Groenewegen (2005)
- Een interview met Esther Jansma door Frénk van der Linden op 'De goddelijke vonk. Gesprekken met dichters' (3 cd's) (2006)
- Henk van der Waal en Erik Lindner, 'Gesprekken en essays over de kunst van het dichten met Esther Jansma, Astrid Lampe, F. van Dixhoorn, Piet Gerbrandy, Nachoem Wijnberg, Arjen Duinker, Anne Vegter, Anneke Brassinga' (2009)
- 1 interview met Esther Jansma: 'Ik kleed een tekst uit tot alle poeha weg is' in 'Ik deug alleen voor de poëzie. Dichters over dichten' van Ron Rijghard (2010)
- Een analyse van het gedicht 'Raam in de lucht' van Esther Jansma in 'Zo werkt poëzie! Techniek en thematiek in 60 moderne Nederlandse gedichten' van Lambert Wierenga (2011)
- 1 hoofdstuk: 'Esther Jansma - Hier is de tijd' door Carl de Strycker in 'Lexicon van Literaire Werken' (mei 2014)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- Noortje Korst (zangvoordracht) en Annemiek van de Geijn (piano), 'Teer in de tijd' (cd, met gedichten van Gerrit Kouwenaar, Esther Jansma, Rutger Kopland) (2002)
- 1 portret van Esther Jansma '222 schrijvers. Literaire portretten' van Eddy en Tessa Posthuma de Boer (2005), met het citaat 'Een dichter die proza gaat schrijven, levert altijd iets interessanters op dan een schrijver die gaat dichten.'
- Ester Jansma leest het gedicht 'Archeologie' op het luisterboek 'De zomers van Watou. Het beste uit de Poëziezomers' (2005)
- De Stichting Literaire Activiteiten Utrecht presenteerde in maart 2008 de Utrechtse Literaire Canon. Esther Jansma stond op plaats 34.
Literaire prijzen
- 'Stem onder mijn bed' werd genomineerd voor de C. Buddingh'-prijs 1990.
- 'Bloem, steen' werd genomineerd voor de C. Buddingh'-prijs.
- 'Picknick op de wenteltrap' werd genomineerd voor de debutantenprijs 1997.
- Voor haar proefschrift ontving ze de W.A. van Es-prijs voor Archeologie 1997.
- Halewijn-prijs van de stad Roermond 1999 voor haar gehele oeuvre.
- 'Hier is de tijd' werd genomineer voor de Gouden Uil.
- VSB-poëzieprijs 1999 voor 'Hier is de tijd'.
- Hughues C. Pernath-prijs 2001 voor 'Dakruiters'.
- 'Alles is nieuw' werd genomineerd voor deVSB Poëzieprijs 2006.
- Adriaan Roland Holst-penning 2006.
- Jan Campert-prijs 2006 voor 'Alles is nieuw'.
- 'Alles is nieuw' werd genomineerd voor de Anna Bijns-prijs 2009.
- C.C.S. Crone-prijs 2014.
Esther Jansma was lid van de jury voor o.a. volgende prijzen:
- George Orwell-Literatuurprijs 1989.
- C. Buddingh'-prijs 1996, 1998 (werd niet uitgereikt)
- VSB Poëzieprijs 1997, 2007.
- El Hizjra-Literatuurprijs 1999.
- P.C.Hooft-Prijs 2000.
- Lucy B. en C.W. van der Hoogt-Prijs 2001.
Opmerkingen
- Esther Jansen groeide met haar tweelingzus op in Amsterdam.
- In 1964 overleed haar vader bij een auto-ongeluk.
- Vanaf 1970 ging ze naar het gymnasium.
- In 1976 werkte ze als au-pair in Parijs.
- Esther Jansma studeerde filosofie in Amsterdam, maar maakte deze studie niet af. Vanaf 1978 studeerde ze archeologie in Amsterdam.
- In 1993 werd ze wetenschappelijk hoofd van het (door haar zelf opgerichte) Nederlands Centrum voor Dendrochronologie.
- In 1995 promoveerde ze cum laude op een proefschrift over haar onderzoek naar een methode om de ouderdom van houten voorwerpen vast te stellen door middel van onderzoek van jaarringen (dendrochronologie). Voor dit proefschrift ontving ze tevens de W.A. van Es-prijs voor Archeologie.
- In haar poëzie verwijst Esther Jansma naar een ingrijpende gebeurtenis in haar eigen leven: het baren van een dood kind.
- Haar vroege poëzie was persoonlijk en emotioneel (met als terugkerende thema's de dood, het verdwenen zijn). Later werk is afstandelijker. In dat werk is de tijd een terugkerend thema.
- De bundel 'Hier is de tijd' ontleent zijn titel aan een regel van de Vlaamse dichter Herman de Coninck: 'Waar is de tijd? Hier is de tijd.'
- In 2007 werd Esther Jansma benoemd tot bijzonder hoogleraar dendrochronologie en paleoecologie aan de Faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht.
- Ze werkt ook als onderzoeker bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Anderen over Esther Jansma
- Het gaat om poëzie die zich beweegt tussen stralende uitgelatenheid en bittere ernst, tussen het steeds weer opnieuw te beginnen spel van de taal en de onherroepelijkheid van de dood (Koen Vergeer, Ons Erfdeel)
- Onverbiddellijk, nimmer zoetgevooisd zijn de emoties in de poëzie van Esther Jansma. De uitkomst is geen troost, maar verzoent met de plaats waar alle leven bewaard wordt: het anorganische. (Rob Schouten, VN, 02-05-1998)
- Binnen een uiterst beheerste vorm vernieuwt Esther Jansma de poëzie met ieder gedicht (juryrapport VSB-poëzieprijs 1999)
- Jansma schrijft over zaken die we allemaal kennen, maar doet dat in klassieke verzen met een vaak krachtige ritmische drive. (Piet Gerbrandy, Volkskrant, 21-07-2005)
- Archeoloog en dichteres. Woont nog niet heel erg lang in Utrecht, maar schreef hier al wel haar bundel Alles is nieuw. Een van de weinige dichters die ooit van Amsterdam naar Utrecht verhuisde, de zuigkracht van die nieuwe stad bleek volgens haarzelf al op haar tiende, toen ze een vluchtpoging richting Utrecht ondernam: lopend over een vluchtstrook. Ook haar verzameld werk verscheen in deze Utrechtse jaren. Samen met echtgenoot Wiljan van den Akker vertaalde ze de poëzie van de Amerikaanse dichter Mark Strand. (Omschrijving Esther Jansma in Utrechts Literaire Canon)
Mijn favoriete citaat
De generaties voor me,
die waren toch niet meer dan grondstof?
Die mengden zich toch met één doel,
om mij, de jongste god?
(Esther Jansma, Zwangerschap (fragment), Stem onder mijn bed)
Bronnen o.a.
- Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
- Elsbeth Etty, Dames gaan voor (1999)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (december 2020)