• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen over
• Citaat
• Bronnen

F.B. Hotz

Profiel

Achternaam: Hotz
Roepnaam: Frits
Voornamen: Frits Bernard
Geboren: 01-02-1922
Te: Leiden
Overleden: 05-12-2000
Te: Leiden
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft F.B. Hotz niet onder pseudoniem gepubliceerd.

De predikanten van nu geven geen uitsluitsel meer
over het hiernamaals.
En ik weet niet wat te hopen:
of de bokken en schapen daar gescheiden zijn of niet.
(F.B. Hotz, uit het verhaal 'De envelop')

Werk

Proza

• Dood weermiddel en andere verhalen (1976)
• Ernstvuurwerk (verhalen) (1978)
• Proefspel (verhalen) (1980)
• De tramrace (verhalen) (1982)
• Duistere jaren (verhalen) (1983)
• Een aalmoes in Tölz (roofdruk, 27 ex.) (1983)
• Rhythme (roofdruk, 27 ex.) (1983)
• Joop, Jan en meneer Ginsberg (nieuwjaarsuitgave, 540 ex.) (1984)
• Geen haast (bibliofiel, 4 ex.) (1984)
• Eb en vloed (verhalen) (1987)
• De voetnoot (novelle) (1990)
• De vertekening (korte roman) (1991)
• De vertegenwoordigers (1996)
• Liefde & De envelop (1997)
• Het werk (deel 1: Dood weermiddel/Ernstvuurwerk/proefspel) (1997)
• Het werk (deel 2: Duistere jaren/Eb en vloed/De voetnoot/De vertekening/De vertegenwoordigers) (1997)
• De mooiste verhalen (geselecteerd door Maarten 't Hart) (2001)
• Een aalmoes in Tölz (bibliofiel, 95 ex.) (2017)
• Mannen spelen, vrouwen winnen: een keuze uit de verhalen / F.B. Hotz (gekozen en ingeleid door Aleid Truijens) (2011)
• Onrustige dagen: de mooiste verhalen (2019)

Brieven

• Een beetje levensbestemming (correspondentie F.B. Hotz - H.W. Kunst) (2002)
• Over J. van Oudshoorn: vijf brieven aan Wam de Moor (bibliofiel, 115 ex.) (2016)
• Geniaal is niet direct het woord: brieven aan Theo Sontrop bibliofiel, 90 ex.) (2019)

Overig non-fictie

• Stralend koper: Paul Whiteman in Nederland (bibliofiel, 55 ex.) (2021)

Vertalingen/bewerkingen

vertaald:

• Uitgever Sontrop had (zonder Hotz te raadplegen) uitgeverij Human & Rousseau toezeggingen gedaan voor de vertaling van een bloemlezing van zijn verhalen. Hotz wilde echter onder geen beding in Zuid-Afrika uitgegeven worden en de vertaling ging niet door.
• Die Chaussee: Roman in Erzählungen (Duitse vertaling van Sibylle Mulot, nawoord van Maarten 't Hart) (2003)
• Werk van F.B. Hotz in Chinese vertaling in 'Helan xiandai duanpian xiashuo jingxuan = Moderne Nederlandse korte verhalen' (2011)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• F.B. Hotz debuteerde in 1975 in 'Maatstaf' met het verhaal 'Tramrace'.
• F.B. Hotz publiceerde in 'De Gids', 'Tirade', 'Hollands Diep', 'Bzzlletin', 'Hollands Maandblad', 'Vrij Nederland'.
• F.B. Hotz werkte mee aan het jazztijdschrift 'Rhythme'.

Over F.B. Hotz

• Een bijdrage over F.B. Hotz door Anton Korteweg in 'Jan Campertprijzen 1978' (1978)
• Anton Korteweg en Maarten 't Hart, 'Vragen aan F.B. Hotz (2)' in 'Maatstaf' (november 1978)
• 1 hoofdstuk: 'Ik kan eigenlijk alleen schrijven als ik ergens vol van ben, maniakaal vol. F.B.Hotz' in 'Schrijven: interviews' van Jan Brokken (1980)
• 1 recensie: 'Schrijven als weermiddel (F.B. Hotz, Dood weermiddel, 1976)' in 'Recensies' van T. van Deel (1980)
• 2 hoofdstukken in 'Wilt u mij maar volgen' van Wam de Moor (1980)
• Aleid Truijens, 'Over verhalen van F.B. Hotz' (1981)
• Alfred Kerckhoffs, 'Tussen decatentisme en dillettantisme. Het werk van F.B. Hotz' in 'Bzzlletin' (juni 1981)
• Jan Brokken (redactie'), 'Over F. B. Hotz: beschouwingen en interviews' (1982)
• 1 anekdote over F.B. Hotz in 'Het literair anekdoten boek', samengesteld door John Müller (1988)
• Een hoofdstuk over F.B. Hotz in 'Schrijversgezichten. Dertig auteurs geportretteerd door Geert Kooiman' (1990)
• 1 hoofdstuk: 'F.B. Hotz. Dood weermiddel en andere verhalen' door J.M.J. Sicking in 'Lexicon van Literaire Werken' (augustus 1990)
• 1 uittreksel: 'F.B. Hotz - De voetnoot' in 'Prisma uittrekselboek 3: Nederlandse literatuur 1987-1991', samengesteld door Herman Blom en Ritske van der Veen (1992)
• Een bijdrage over F.B. Hotz in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Anton Korteweg en J.M.J. Sicking (mei 1994)
• 1 hoofdstuk: 'F.B. Hotz. Duistere jaren en andere verhalen' door Jaap de Gier in 'Lexicon van Literaire Werken' (november 1996)
• 1 hoofdstuk: 'F.B. Hotz. Eb en vloed en andere verhalen' door J.M.J. Sicking in 'Lexicon van Literaire Werken' (augustus 1997)
• Stichting P.C. Hooft-prijs voor Letterkunde, 'De God van Hotz en de P.C. Hooft-prijs' (1998)
• 1 hoofdstuk: 'Dood weermiddel' in 'Gouden fictie. Het fenomeen everseller' van Marja Pruis (2001)
• Maarten 't Hart, 'De man met het glas - over F.B. Hotz' (2003)
• Christiaan Weijts, 'Hotz stelde een nieuwe norm - in gesprek met Aleid Truijens' in 'Literatuur' (april 2004)
• Een interview door Aleid Truijens: 'Het streven naar de perfecte zin' in 'De leeslijst. Tien Nederlandse klassiekers' (2005)
• Hagar Peeters, 'Levens in voorbereiding' (nieuwjaarsgeschenk) (2005)
• 1 hoofdstuk: 'F.B. Hotz. Ernstvuurwerk' door G.F.H. Raat in 'Lexicon van Literaire Werken' (mei 2008)
• 1 hoofdstuk: 'Pelgrimstocht naar Hotz' in 'Eindelijk volstrekt alleen' van l.H. Wiener (2008)
• Aleid Truijens, 'Geluk kun je alleen schilderen: F.B. Hotz: het leven' (2011)
• 1 lemma: 'Hotz, F.B.' in 'Steinz Gids voor de wereldliteratuur' van Jet & Pieter Steinz (2015)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• 'Dood weermiddel' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1976.
• Maarten 't Hart noemde in 'De Tijd' van 21-12-1979 als de drie beste schrijvers van de jaren '70: F.B. Hotz, Jeroen Brouwers en J.M.A. Biesheuvel.
• 'Eb en Vloed' werd uitgegeven als Cassetteboek.
• F.B. Hotz noemt in 'Het favoriete personage' (1983) Tobias Termaete uit 'Tobias en de dood' van Van Oudshoorn als zijn favoriete personage.
• In 1990 speelde er een discussie over een verplichte boekenlijst voor het voortgezet onderwijs. Op de vraag welk boek verplicht zou moeten zijn antwoordde Jeroen Henneman (schilder, tekenaar, decorontwerper): 'De voetnoot' van Hotz. C.B. Schoemakers (directeur Donner Boeken) noemde 'Eb en vloed' van Hotz.
• 'De vertekening' verscheen in 1993 als Grote letterboek.
• 'Eb en vloed' verscheen in 1995 als Grote letterboek.
• 'De vertegenwoordigers: verhalen en beschouwingen' verscheen in 1996 als Grote letterboek.
  
• 'Het Parool' nam 'Dood Weermiddel' op in een (internationale) lijst van De honderd mooiste boeken van de eeuw.
• In 2002/2003 speelde Leo Hogenboom in busremise Conexion de monoloog 'De stem van Hotz'.
• 'F. B. Hotz leest verhalen uit Eb en vloed' (2 CD's, 2006)
• Het Letterkundig museum publiceerde begin 2007 een top 100 van grootste dode schrijvers. Ook F.B. Hotz was in dit 'Pantheon' opgenomen. Vanaf eind 2008 besteedt het museum met een permanente expositie aandacht aan deze schrijvers.
• Een portret (olieverf op doek) van F.B. Hotz door Hennie Dijkstra, gemaakt in 1988, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)

Literaire prijzen

• F. Bordewijk-prijs 1978 voor 'Ernstvuurwerk'
• Sjoerd Leiker-prijs 1992
• PC Hooft-prijs 1998 voor verhalend proza

Biografische opmerkingen

• F.B. Hotz was jazz-musicus, muziekleraar en schrijver.
• Zijn grootvader (naar wie hij is vernoemd) Bernard J. Hotz (1876-1933) bespeelde in een Leids amateurorkest de grote trom, de bekkens en het slagwerk.
• Zijn vader Jacobus Leonardus Hotz (1895-1968) speelde piano en richtte in Nederlands-Indië een amateur-strijkorkerst op dat later vooral jazz speelde.
• Zijn vader en moeder ontmoetten elkaar in 1916 in Nederlands-Indië. Ze trouwden in 1917. In 1918 werd hun oudste kind, een dochter, Atie geboren.
• Eind 1920 kwamen zijn ouders terug naar Nederland. Zijn vader werd hier vertegenwoordiger voor een wijnkopershuis.
• Zijn ouders scheidden in 1933, toen hij nog jong was. Deze scheiding was traumatrisch voor hem en voor zijn oudere zus Atie.
• F.B. Hotz volgde na de ambachtsschool een paar jaar een werktuigbouwkundige opleiding aan de Academie voor Technische Wetenschappen in Rotterdam.
• In 1942 stapte hij over naar de Academie voor Beeldende Kunsten in Rotterdam.
• Tijdens de Tweede Wereldoorlog lag hij lange tijd met TBC op bed. Na de oorlog lag hij in een sanatorium in Denemarken. Ook begon hij toen al last van zijn ogen te krijgen.
• Van 1944 tot 1946 volgde Hotz trombonelessen en lessen harmonieleer bij Lodewijk Schweitzer (solotrombonist van het Haags Residentieorkest).
• Nog tijdens de oorlog speelde hij in een Jazz-band in Amsterdam. Aan het eind van de oorlog moest hij onderduiken.
• Na de Tweede Wereldoorlog speelde hij in de Dixie Seven. Van 1949 tot 1951 speelde hij bij de Dixieland-Pipers. De 78-toerenplaten van deze band zijn nu zeer in trek bij verzamelaars.
• In 1951/1952 was hij trombonist bij de Ultramarine Jazz Band. In 1953 bij de Hotel Savoy Society Syncoparors, waar hij ook arrangeur was.
• Bij Les Saint-Germain-Du-Prés Hot Dogs in 1954. In 1955/1956 speelde hij bij de Dutch Wolverines, de Canal Street Jazz band en de New Orleans Seven (1955/1958). Van 1959 tot 1961 speelde hij bij de Western Jazz Group. Hierna speelde hij nog bij andere bands, maar in totaal speelde hij minder vaak. Als laatste in de jaren zeventig bij de Jazz Pilgrims.
• Later werd hij muziekleraar in Den Haag.
• F.B. Hotz trouwde in 1956 met Greetje Rietveld. Hij noemde haar Barbara. Ze kregen in 1961 een zoon - Jeroen. Zijn vrouw verliet hem. Ze scheidden in 1964. Zij ging met een van zijn muziekvrienden samenwonen. Ze vermoordde die vriend en zat tien jaar gevangen.
• Na zijn scheiding ging Hotz bij zijn oudere zus Atie in Oegstgeest wonen (Juffermansstraat). Hier heeft hij tot zijn dood gewoond.
• Van midden zestiger jaren tot zijn pensionering werkte F.B. Hotz op de bibliotheek van het blindeninstitut in Den Haag.
• Hij las met een groot vergrootglas. Dat vergrootglas gebruikte hij ook als hij op rommelmarkten zocht naar 78-toerenplaten. Hier werd hij 'de man met het glas' genoemd.
• F.B. Hotz debuteerde pas na zijn vijftigste verjaardag.
• F.B. Hotz scheef voornamelijk verhalen (om precies te zijn 63 verhalen en één korte roman). Vaak met een autobiografische achtergrond.
• Hij had een grote belangstelling voor de jaren twintig van de twintigste eeuw.
• F.B. Hotz heeft een sobere schrijfstijl. Opvallende is zijn sfeertekening. Hij wordt daarin wel vergeleken met Van Oudshoorn.
• Terugkerende thema's zijn gemiste kansen en schuld en boete. Zijn personages lijkbn zich niet goed thuis te voelen in hun leven.
• Vanaf de jaren negentig was hij door zijn slechte ogen - in feite was hij zo goed als blind - niet meer in staat om te schrijven.
• De laatste jaren was Hotz bevriend met Henny Dijkstra. Zij overleed op 21-03-1999, waarna het met Hotz ook snel achteruit ging.
• F.B. Hotz overleed in het Diaconessenhuis in Leiden, waar hij de laatste maanden verpleegd werd.
• Zijn zuster verbrandde na zijn dood al zijn persoonlijke documenten.

Anderen over F.B. Hotz

• Zijn proza beeldt even treffend als objectiverend concrete werkelijkheden uit. Grote kwetsbaarheid en ontgoocheling vormen de bronnen van inspiratie. (Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur, blz. 70)
• Hoe somber Hotz' visie op het bestaan ook zijn mag, de lezer zal het nauwelijks merken want Hotz' overweldigende gevoel voor humor relativeert alles. (Maarten 't Hart, VN, 24-06-1978)
• Hotz is een moeizaam vechter, zo geen worstelaar op het werkelijkheidsgebied dat besloten ligt tussen de polen gevoel en verstand. In heel veel verhalen heeft hij laten zien wat zijn strijd kan opleveren. (Willem Kuipers, Volkskrant, 10-01-1981)
• De schrijver F.B. Hotz is zonder twijfel een moralist van onze tijd. In zijn boeken geen wilde paringen zoals in het realistische proza van de jaren zestig gedetailleerd beschreven, maar de vage witte sierlijkheid van een nachthemd en een blote arm. Hotz bemint de dosering. (Wam de Moor, De Tijd, 10-06-1983).
• Pa voor zijn verjaardag Proefspel van F.B. Hotz gegeven. Ik heb zo'n idee dat hij de verhalen van Hotz, ik vind ze geweldig, wel zal kunnen waarderen. (Kees Klok, Verder van huis. Literair dagboek 1987-1988, 23-06-1987, blz. 51)
• Zijn niet omvangrijke, maar eigenzinnige oeuvre heeft zich als een vitaal weermiddel een duurzaame plaats verworven in het Nederlandse literaire landschap. (uit: Juryrapport P.C. Hooft-prijs 1998)
• Trombonist Frits Hotz verzorgde aan het eind van de jaren vijftig met een jazzband de dansmuziek voor een studentengezelschap in Leiden. Het was de overige okestleden opgevallen dat Frits tijdens de pauzes steeds in gesprek gewikkeld was met dezelfde blonde, mollige studente. Eén van de orkestleden vroeg tenslotte aan de slechtziende trombonist: 'Frits, weet je wel wie die studente is, waar je steeds mee staat te praten?' 'Geen idee,' was het antwoord. 'Het is prinses Beatrix.' 'O,' sprak Frits toen, 'ik had al het gevoel dat 't niks zou worden.' (Herman Openneer, Nederlands Jazz-bulletin, maart 2001)
• F.B. Hotz was zo verschrikkelijk verlegen, dat de enkeling die met hem kennismaakte er bloednerveus van werd. Die verlegenheid was bescheidenheid gepaard aan een grote afkeer van bemoeials. (Aleid Truijens, Volkskrant, 02-05-2003)
• Wat treft in al zijn werk is de laconieke toon. Ook de meest barre omstandigheden of gebeurtenissen worden ganz nebenbei verteld, worden niet zwaar opgenomen, of door een totaal onverwachte zijdelingse opmerking in een ander licht gesteld. (Maarten 't Hart, De man met het glas, blz.14)
• De Nederlandse grootmeester van het genre. Waar voor de meeste schrijvers het verhaal iets voor erbij is, was Hotz een verhalenschrijver pur sang. In zijn universum vol angstige, eenzame mannen die sidderen voor dwingende vrouwen, belichamen vooral de voorwerpen een zuivere schoonheid. (VN, 19-02-2005)
• Toen Hotz in 1975 debuteerde in Maatstaf was ik verbijsterd, dacht zelfs even dat het een pseudoniem van een bekende schrijver was. Maar nee. Wat een stilist die man, met een onvervreemdbare, eigen kijk op mensen en het leven. Een eigen toon heeft hij, met niemand te vergelijken. (Frits Abrahams, VN, 19-02-2005)
• Omdat ik zojuist jarig moest worden heb ik aan mijn 'dierbaren' een soortement van verzamelcadeau gevraagd, in de vorm van een waardevol aandenken, in de vorm uiteindelijk van het verzameld werk van F.B. Hotz, waarvan ik zeker weet dat het enige jaren geleden is aangemaakt. Ga nu even zitten A.L., want ik wil het niet op mijn geweten hebben dat je je bezeert als je omvalt van verbazing: HET VERZAMELD WERK VAN DE SCHRIJVER F.B. HOTZ IS NIET MEER LEVERBAAR. Het bestaat niet meer, het is er ooit wel geweest, wist Boekhandel De Vries nog te melden, maar het is niet meer leverbaar.
  Arme, dode Hotz, wat jammer dat ik je nu niet meer kan schrijven dat het allemaal 'voor niets' is geweest, maar hopelijk had je dat zelf al eerder besloten of misschien had je juist wel genoten van het feit dat het 'allemaal voor niets' was. De romanticus die het afsterven kan laten bloeien. April is the cruellest month etc.
  Morgen bel ik antiquariaat Schumacher te Amsterdam en zet dan een grootscheepse klopjacht in werking naar het verzameld werk van F.B. Hotz, dat vervolgens een ereplaats krijgt op het toilet. Dus niet Peter van Straaten of de Vogelbescherming, maar F.B. Hotz. (L.H. Wiener in een brief aan A.L. Snijders, Fallen leaves, 17-02-2001, blz. 253/354)

Mijn favoriete citaat

Emoties werden opgespaard
tot een punt waarop men ging schreeuwen.
(F.B. Hotz, Drijvende mijnen, in: Ernstvuurwerk, blz. 43)

Bronnen o.a.

• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Jan Campertprijzen 1978' (1978)
• Uitgelezen 5 (1981)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Schrijversgezichten (1990)
• Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945 (mei 1994)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Volkskrant (07-12-2000)
• Maarten 't Hart, De man met het glas (2003)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (juli 2022)