Aug.P. van Groeningen
Profiel
Achternaam: van Groeningen
Roepnaam: Aug. P.
Voornamen: August Pieter
Geboren: 14-02-1866
Te: Ommen
Overleden: 12-02-1894
Te: Rotterdam
Pseudoniem(en): August van Groeningen
werkte enige tijd mee aan het socialistische 'Radicaal Weekblad'.
Hij deed dit onder het pseudoniem Willem van Oevere.
Op 12 februari 1974 schreef mevr. Van Groeningen: 'Vandaag is het juist 80 jaar geleden, dat August stierf. 's Avonds om 7 uur. Mijn zusje en ik kwamen uit school, (handwerkles) en, zoals kinderen zijn, kwamen we vrolijk aangelopen. Toen wij aanbelden vroeg August aan moeder: "Zijn de kleintjes er al?" "Dan wil ik naar de huiskamer." Moeder hielp hem opstaan en met haar arm om hem heen geleidde ze hem. Ze hielp hem in z'n stoel, zo'n ouderwetse rieten leunstoel met kussens. Toen hij zat gaf hij de laatste snik. De "kleintjes" heeft hij niet meer kunnen zien.
(P. van Groeningen (zus van August), geciteerd door Eep Francken in Tirade 237, juni 1978, blz. 380)
Voor tweedehands boeken | Ook van Aug.P. van Groeningen |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Proza
- Martha de Bruin (1889)
- Een nest menschen (schetsen) (1895)
- Henri de Graaff (niet voltooid)
- Volledig werk (door Eep Francken) (1978)
- Een nest mensen, gevolgd door: Een straat en een gang (1983)
|
|
|
|
Bloemlezingen
Tijdschriften
- August van Oeveren publiceerde verhalen in 'De Nieuwe Gids' en in het 'Zondagsblad'.
- August van Groeningen werkte enige tijd mee aan het socialistische 'Radicaal Weekblad'. Hij deed dit onder het pseudoniem Willem van Oevere.
Over Aug.P. van Groeningen
- Een hoofdstuk over Aug. P. van Groeningen in 'Letterkundige opstellen' van Willem Gerard van Nouhuys (1894)
- 1 hoofdstuk: 'Jac. van Looy - A. Aletrino - Aug. P. van Groeningen' in 'Nieuwere Literatuur-geschiedenis, deel 2' van Willem Kloos (1904)
- G.H. 's-Gravesande, 'Aug. P. van Groeningen en "De Nieuwe Gids"' (1953)
- E. Francken, 'Een vergeten naturalist' in 'Tirade' (1977)
- E. Francken, 'De roman van August van Groeningen' in 'Tirade 237' (1978)
- 'Drie naturalisten', Aleid Truijens in 'De Gids' (1982)
- Marco Entrop, 'Een werkman in een heerenpakje'. Aug. P. van Groeningen en De Nieuwe Gids.' in 'Bzzlletin 129' (oktober 1985)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- 'Martha de Bruin' werd uitgegeven als Salamander-pocket (1982)
- 'Een nest menschen' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1895.
Opmerkingen
- August van Oeveren werd geboren in Ommerschans, een bedelaarskolonie bij Ommen.
- Af en toe wordt Utrecht als geboorteplaats gemeld. Dit is onjuist. Zijn vader is wel in Utrecht geboren.
- Zijn vader verliet het gezin en August moest de kost verdienen voor hemzelf, zijn moeder en zijn zusjes.
- Hij werd onderwijzer aan een kosteloze school in Rotterdam.
- Hij werkte kort mee aan 'Radicaal Weekblad', maar hij keerde zich af van de politiek en wilde zijn meningen via zijn literair werk laten blijken. Zijn werk speelt dan ook voornamelijk in het arbeidersmilieu.
- August van Groeningen was een bewonderaar van Multatuli. Zijn politieke stukken in 'Radicaal Weekblad' doen qua (springerige) stijl ook wel aan Multatuli denken.
- August van Groeningen wordt gerekend tot een groep(je) 'Zolaïsten', met Arij Prins en Frans Netscher.
- Meestal wordt August van Groeningen tot de naturalisten gerekend. Zelf zei hij hierover: 'Ik kan me aan geen enkel dogma houden. Of mijn werk al of niet naturalistisch is, kan me geen steek schelen. In de kunst doet men nu eenmaal wat men wil'.
- Zijn roman 'Martha de Bruin' was door hem bedoeld als het begin van een cyclus van tien delen met de titel 'Van alle tijden'. Zijn gezondheid was zo zwak, dat dit er niet van gekomen is.
- 'Martha de Bruin' werd uitgegeven in 1889. Op de titelpagina staat 1890. De uitgever (Rössing) wilde het boek wat langer nieuw laten lijken.
- 'Een nest menschen' kwam in 1895 posthuum uit.
- Zijn graf is geruimd.
Anderen over Aug.P. van Groeningen
- Van Groeningen kan een verhaal vertellen en hij heeft ook nog iets te zeggen. (Eep Francken, Tirade 237, blz. 392)
- Wat thans uw probleem betreft: hoe brengen we een uitgave van het werk van Van Groeningen tot stand? Het heeft hier m.i. alleen maar zin, als we het zo volledig mogelijk doen. Een keuze maken heeft weinig zin, omdat zuiver literair gezien geen enkel werk kwalitatief er uit springt. De literair historische betekenis van Van Groeningen is de voornaamste reden tot uitgave. (Geert van Oorschot in een brief aan Eep Francken, 20-01-1975, Brieven van een uitgever, blz. 70)
- Zijn korte verhalen zijn meestal momentonamen, waarin een schrijnend stukje volksleven wordt vastgelegd, zoals een schaftuur van arbeiders of het lijden van een kind op de bewaarschool. Van Groeningen maakt daarbij jammer genoeg de fout dat hij zijn kennis te driftig wil etaleren. Het lijkt of hij wat hij in de loop der jaren heeft geobserveerd in één situatie wil proppen. Gesprekken van arbeiders bestaan uit zo veel spreekwoorden en snaakse, volkse uitdrukkingen dat de dialoog onnatuurlijk wordt. (Jan Fontijn, VN, 01-04-1978)
- Melodrama en woordkunst sluipen soms binnen, maar toch is het duidelijk waar het Van Groeningen om ging: te laten zien hoe slecht de leefomstandigheden waren van de volksmassa. Dat Du Perron voor 'Martha de Bruin' geen goed woord over had ("Wat is het nog bête") is niet zo verwonderlijk. Voor deze literaire smulpaap was het veel te vlak, maar Du Perron was dan ook een beroepslezer. Hij las 'Martha de Bruin' "tussen het koffers pakken", een bezigheid waarbij men "geen lust in denken heeft." Hoe zeer smaken kunnen verschillen blijkt uit wat Ter Braak over Van Groeningen heeft geschreven. Hij geeft toe dat Van Groeningens werk niet meer dan een belofte is gebleven, maar zegt daar meteen achteraan dat Van Groeningen stellig een zeer belangrijk schrijver zou hebben kunnen worden. Volgens Ter Braak besefte Van Groeningen terdege de grenzen van het naturalisme. (J. Huisman, AD, 07-04-1978)
- Nu is het te laat, voor áltijd te laat om hem nog te zeggen, dat hij een artiest was, dat hij een groote, mooie toekomst zou gehad hebben en een eigen plaats in onze Kunst. En het eenige wat men nu nog voor hem doen kan, is zijn beide eenige boeken, die ooit van hem zullen achterblijven, ter hand te nemen. Maar niet alleen uit de egoïstische behoefte om voor zich zelf van wat moois te genieten, maar ook als een ongeziene hulde aan dezen artiest der somberheid en der zwijging. (Frans Netscher (1986), geciteerd in 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar')
- Van Groeningens bijzonderheid is, dat hij poogt zijn hoofdpersonages tot 'gestalten' te maken, tot vertegenwoordigers van mensentypen, niet van klassen. (Kees Fens)
Mijn favoriete citaat
De ene dag werd aan de vorige genaaid
tot één grote grauwheid van halve verzadiging en slaperige wakkerheid.
(Aug. P. van Groeningen, Martha de Bruin, blz. 6)
Links
- Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Aug.P. van Groeningen
- Favoriete Boeken van Peter van Amelsfoort
- G.H. 's-Gravesande - Aug. P. van Groeningen en De Nieuwe Gids
Bronnen o.a.
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
- Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar (1986)
- Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (december 2019)