Klik hier om te printen

Jan Greshoff

Profiel

Achternaam: Greshoff
Voornaam: Jan
Geboren: 15-12-1888
Te: Nieuw-Helvoet
Overleden: 19-03-1971
Te: Kaapstad
Pseudoniem(en): Jan Greshoff gebruikte de pseudoniemen Dirk Bouts, Joh. G. Brands, Paul Buys, A. van Doorn, J. Janszen jr., Kees Konyn, A.L. van Kuyck, Ludovicus van Marmerrode, Prikkebeen, Otto P. Reys, Sagetarius en Joost Tak, H.L. Voet, J.J. van Voorne en J. van Zomeren Badius.

De roepende in de woestijn
Gij zult mijn stem
Uit een vergeten verte
Pas horen juichen smeken
Verleidelijk en helder
Wanneer mijn mond
Verdord zal zijn.

(Jan Greshoff, Wachten op Charon, blz. 61)
Voor tweedehands boeken Ook van Jan Greshoff
Raban Internet Antiquariaat Klik hier !

Werk

Poëzie

  • Aan den verlaten vijver (1909)
  • Lumen (1909)
  • Door mijn open venster (1910)
  • Schaduw (50 ex.) (1924)
  • De ceder (160 ex.) (1924)
  • Sparsa: enkele gedichten (100 ex.) (1925)
  • Vonken van het vuur: kleine gedichten (160 ex.) (1925)
  • Uren (570 ex.) (1926)
  • Oud zeer (30 ex.) (1926)
  • Zeven gedichten (1926)
  • Aardsch en hemelsch (110 ex.) (1926)
  • Keurdicht (1907-1927) (bloemlezing door Jan de Vries) (1926)
  • Anch'io (50 ex.) (1926)
  • De vaders (rijmprent) (1927)
  • "t Lieve leven ..." ; "... en de zoete dood" (rijmprent) (1927)
  • Bij feestelijke gelegenheden (350 ex.) (1928)
  • Confetti: kleine gedichten (350 ex.) (1928)
  • Ketelmuziek: een keuze uit de gedichten van J. Greshoff (30 ex.) (1929)
  • Janus Bifrons: een debat in sonnetten (1932)
  • Mirliton (bibliofiel, 20 ex.) (1932)
  • Pro domo (1933)
  • Gedichten 1907-1934 (1934)
  • Gedichten 1907-1936 (1936)
  • Ikaros bekeerd: een leerdicht (310 ex.) (1938)
  • Verzameld werk I Gedichten (1948)
  • Uitnodiging tot ergernis: keuze uit eigen werk (1957)
  • De laatste dingen (1956-1958) (1958)
  • Wachten op Charon: (gedichten 1958-1960) (1964)
  • Bloemlezing uit zijn gedichten (door Pierre H. Dubois) (1966)
  • Verzamelde gedichten 1907-1967 (1967)
  • De liefde heeft het laatste woord (bibliofiel, 50 ex.) (1968)
  • Wind wind (bibliofiel, 200 ex.) (1968)
  • Toen (beperkte oplage) (1972)
  • Een eerlijk man heeft niets aan zijn gelaat (bloemlezing door M. Fondse) (1981)
  • De winter komt, ik ben nog wild en groen (jaarwisselingsgeschenk, 50 ex.) (1997)
  • In de schapenweide (bibliofiel, 15 ex.) (2003)

Aforismen

Cum grano salis

  • Steenen voor brood (1939)
  • Op de valreep: (variaties op Vaarwel) (1939)
  • Mimosa pudica (325 ex.) (1940)
  • Kalender zonder dagen (1941)
  • Bitterzoet (1944)
  • Voor volwassenen (1945)
  • Als droog zand (door K. Woudt) (1957)
  • Janee (1958)
  • Nachtschade: keur uit de aforismen (door G.W. Huygens) (1958)
  • Cum grano salis (1966)
  • 444 aforismen (keuze uit de aforismen) (1969)
  • 265 redenen tot ruzie (keuze uit de aforismen door G. de Ley) (1978)
Wanneer men van de levenden niets dan goeds
en van de doden niets dan kwaads zei,
zou het leven oneindig aangenamer
en de necrologie meer in overeenstemming met de waarheid zijn.
(J. Greshoff, Nachtschade, blz. 124)

Brieven

  • Sans Famille: drie brieven over een hedendaagsch vraagstuk (met Ter Braak en Du Perron) (1947)
  • 14 brieven van Marsman aan Greshoff in Greshoff's 'Volière' (1956)
  • 1 brief van E. du Perron aan Jan Greshoff (in handschrift) in 'Brieven in Beeld' (1976)
  • 1 brief van Jan Greshoff aan Simon Vestdijk (in handschrift én getypt) in 'Brieven in Beeld' (1976)
  • 1 brief van Leo Vroman aan Jan Greshoff (in handschrift én getypt) in 'Brieven in Beeld' (1976)
  • 1 brief van Willem Elsschot aan Jan Greshoff (in handschrift) in 'Brieven in Beeld' (1976)
  • 5 brieven aan J. Greshoff in 'Brieven I' van E. du Perron (1977)
  • 9 brieven aan J. Peeters in 'Brieven I' van E. du Perron (1977)
  • Leo Vroman, Brieven over en weer, briefwisseling met J. Greshoff (1977)
  • Brief van E. du Perron aan J. Greshoff en H. Marsman in 'Tirade' (november 1977)
  • 1 brieffragment van E. du Perron aan Greshoff: 'Op kamers' in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
  • Brieven van J. C. Bloem aan J. Greshoff, 7 april 1915 - 2 februari 1918 (door M.E.T. van Adrichem) (1987)
  • 'Beste Sander, do it now!': briefwisseling J. Greshoff-A.A.M. Stols, deel 1 1922-1941 (door S. Chen en S.A.J. van Faassen) (1990)
  • Een schrijver in geen perkje passend: de briefwisseling Dr. P.H. Ritter Jr. - Jan Greshoff (1910-1953) (door Jan J. van Herpen) (1000 ex.) (1991)
  • 'Stols blijft Stols, denk daarom': briefwisseling J. Greshoff-A.A.M. Stols 1945-1951 (door S. Chen en S.A.J. van Faassen) (1992)
  • 'Ik ben overbodig geworden!': briefwisseling J. Greshoff-A.A.M. Stols 1952-1956 (door S. Chen en S.A.J. van Faassen) (1992)
  • 32 brieven van Greshoff en 23 brieven aan Greshoff in 'Wat een degradatie, om van een Forum op een blad vol wijven terecht te komen!': briefwisseling tussen Menno ter Braak, Frans Coenen, J. Greshoff, Van Holkema & Warendorf, H. Marsman en S. Vestdijk over de reorganisatie van het letterkundig maandschrift Groot Nederland in 1935', bezorgd door Sjoerd van Faassen (1996)
  • 8 brieven aan Jan Greshoff in 'Gerard Walschap Brieven 1921-1950' (1998)
  • 1 brief van Ninette Walschap-Theunissen aan Julius Hoste in 'Gerard Walschap Brieven 1921-1950' (1998)
  • Steeds je Pierre. Een brief van Pierre H. Dubois aan Jan Greshoff (bibliofiel, 150 ex.) (1999)
  • 1 brief aan Jan Greshoff in 'Liefs van Annie: de mooiste brieven van Annie M.G. Schmidt' (2011)
  • 19 brieven aan J. Greshoff in 'Een varend eiland. Brieven' van J. Slauerhoff (2016)

Overige non-fictie

  • Edelsmid: (Over G.H. Lantman) (1910)
  • Het gefoelied glas: persoons- en boekbeschrijvingen (1911)
  • À la gloire de la Belgique: anthologie de la littérature belge (2 delen) (1915)
  • Latijnsche lente: opstellen en aanteekeningen (1918)
  • Aanteekeningen over Russische kunstnijverheid (1921)
  • Charles Baudelaire: 1821-21 April-1921 (1921)
  • Pierre Benoit, of Over het gevaar van den roem (1921)
  • Jean Moréas, gestorven 10 juni 1910 (1921)
  • Louis Codet (1921)
  • Over een roman van Anatole France (1921)
  • Napoleon en dezen tijd (1921)
  • Treub: 7 Sept 1921 (1921)
  • Politieke momenten (1921)
  • Alfred Douglas en Oscar Wilde (1921)
  • Inleiding tot Claudel's Maria Boodschap (1921)
  • Lionel des Rieux: 1870-1915 (1923)
  • Latijnse lente (1924)
  • Mengelstoffen op het gebied der Fransche letterkunde (1000 ex.) (1924)
  • Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde (samen met Jan de Vries) (1925)
  • Dichters in het koffyhuis: herinneringen (1925)
  • "Une Saison en Enfer": herinneringen aan een toneelwinter (bibliofiel, 35 ex.) (1926)
  • Het voorbeeld van Christiaan Rudolph de Wet (bibliofiel, 25 ex.) (1926)
  • De wieken van den molen: een bundel samenspraken over den lach, de deugd, den huwelijkschen staat, de vrijheid, de beperking, de baat, de jongelingen, het geld, de critiek, en over het nieuwe (150 ex.) (1927)
  • Over den omgang met boeken (1929)
  • Currente calamo (150 ex.) (1930)
  • Spijkers met koppen (1931)
  • Voetzoekers (1932)
  • Jozef Cantré, houtsnijder (1933)
  • Arthur van Schendel (1934)
  • Arthur van Schendel: aanteekeningen over 'Jan Compagnie' en 'De waterman' (1934)
  • Critische vlugschriften (1935)
  • Rebuten (615 ex.) (1936)
  • In alle ernst: overpeinzingen op reis (1938)
  • Te grabbel: zeven korte beschouwingen (1938)
  • Steenen voor brood (1939)
  • Rariteiten (1941)
  • Fabrieksgeheimen (1941)
  • Rede over Arthur van Schendel (1942)
  • Muze, mijn vriendin (1943)
  • Catrijntje Afrika (1300 ex.) (1944)
  • Het spel der spelen: causerieën over het boek (1944)
  • Voor de persoonlijkheid (bibliofiel, 20 ex.) (1947)
  • Mijn vriend Coster: ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van de schrijver. 1888-1948 (bibliofiel, 400 ex.) (1948)
  • Verzameld werk (5 delen)
    - I Gedichten (1948)
    - II Legkaart (1948)
    - III Zwanen pesten (1948)
    - IV Grensgebied (1950)
    - V Het boek der vriendschap (1950)
  • Marnix Gijsen (met René Goris) (1955)
  • Volière (memoires) (1956)
  • Bric à brac (1957)
  • Uitnodiging tot ergernis: keuze uit eigen werk (1957)
  • Menagerie: herinneringen en beschouwingen (1958)
  • Pluis en niet pluis: de zes en zeven kruisjes (1958)
  • Afscheid van Europa: leven tegen het leven (1970)
  • Bram van Velde: gouaches: Gemeentelijke Van Reekumgalerij, Apeldoorn, 26 maart 1977-24 april, 1977 (catalogis, met anderen) (1977)
  • Onpractische en belachelijk-idealistische brief aan een boekdrukker (jaarwisselingsgeschenk, 600 ex.) (1985)
  • Bram van Velde, 1895-1981 (catalogus, met anderen) (1989)
  • Wie van boeken houdt (bibliofiel, 175 + 100 ex.) (1993)
  • Een Vlaamse kosmopoliet: Jan Greshoff over Willem Elsschot (bezorgd door Marsha Keja) (2017)

Vertalingen

  • François de Chateaubriand, Atala (1938)

Jan Greshoff schreef een inleiding/nawoord voor:

  • J.G. Danser, Gedichten (1922)
  • Kent uw dichters!: honderd gedichten van honderd dichters: een poëtisch stalenboek (1932)
  • Over Henriëtte Roland Holst. Een bibliografie van haar werk, voor zoover bijeen gebracht op de tentoonstelling bij boekhandel D. Bolle te Rotterdam 22 Dec. 1934 - 12 Jan. 1935 (1934)
  • Arthur van Schendel, Een Hollandsch drama (1943)
  • Arthur van Schendel, De waterman (1943)
  • Livres illustrés: catalogue des ouvrages présentés, Stedelijk Museum d'Amsterdam 15 mars-21 avril 1947 (1947)
  • P.H. van Moerkerken, De gedachte der tijden (1948)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

  • Jan Greshoff begon als journalist in Den Haag.
  • Jan Greshoff was buitenlands correspondent voor de 'Telegraaf'.
  • Jan Greshoff richtte het tijdschrift 'De witte mier' op (1912). Veel van zijn bijdragen ondertekende hij met 'Dirk Bouts'.
  • Greshoff werkte mee aan 'Forum'. Hij wordt wel gezien als een voorloper hiervan.
  • Jan Greshoff was (met Gerard van Eckeren) redacteur van 'Den Gulden Winckel' (1925-1928), maandblad voor boekenvrienden.
  • Jan Greshoff was hoofdredacteur van het 'Hollandsch Weekblad'.
  • Jan Greshoff was van 1932-1941 redacteur van 'Groot Nederland'.
  • Jan Greshoff was van 1920 tot 1927 hoofdredacteur van de 'Nieuwe Arnhemsche Courant'.
  • Van 1927 tot 1939 was hij correspondent in Brussel van Nederlandse (Haarlemsch Dagblad, Het Vaderland) en Nederlands-Indische bladen.
  • In 1938 publiceerde Jan Greshoff in het tijdschrift 'Ce vice impuni, la lecture' van Jacques Gans.
  • Vanaf 1947 verzorgde Greshoff de literaire rubriek in 'Het Vaderland' (vanuit Zuid-Afrika).
  • In Zuid-Afrika was hij redacteur van 'Standpunte'.
  • Jan Greshoff publiceerde in 'De Gids', 'Maatstaf', 'De Vlaamse Gids', 'Nieuw Vlaams Tijdschrift', 'Critisch Bulletin'.
  • Jan Greshoff publiceerde aforismen in o.a. 'Het Vaderland', 'Vrij Nederland', 'De Gids', 'Nieuw Vlaams Tijdschrift' en 'Standpunte'.

Over Jan Greshoff

Jan Greshoff

  • 1 hoofdstuk: 'De ceder door J. Greshoff' in 'De kritische reis' van P.H. Ritter (1928)
  • Een interview met J. Greshoff in 'Sprekende schrijvers' van G.H. 's-Gravesande (1935)
  • M. Roelants, 'Bakkeleien met J. Greshoff' (1938)
  • G.H. 's-Gravesande, 'Greshoff's Ikaros bekeerd: een proeve van exegese' (1938)
  • Jan Schepens, J. Greshoff: een studie (1938)
  • Adriaanvan der Veen, Ed. Hoornik, H.A. Gomperts, 'De jongste generatie over J. Greshoff' (1938)
  • Pierre H. Dubois, 'Tentoonstelling van de werken van Jan Greshoff, mei 1939' (1939)
  • Ed. Hoornik, 'J. Greshoff, dichter en moralist' (1939)
  • Vier hoofdstukken over J. Greshoff in 'Muiterij tegen het etmaal, deel 2: poëzie en essay' van Simon Vestdijk (1947)
  • Robert J. Moreland (= Adriaan van der Veen), 'Portrait of a Dutch poet (1948)
  • Een biografie(tje) van J. Greshoff in 'Zesentwintig biografieën' door Ed. Hoornik, Bert van Eyk e.a. (1949)
  • 3 hoofdstukken: 'J. Greshoff', 'Het Goede Recht van het Essay (J. Greshoff, E. du Perron, Menno ter Braak, Albert Helman)' en 'Vorm of Vent (J. Greshoff, M. Nijhoff, D.A.M. Binnendijk, H. Marsman, Jan Engelman) in 'Verzamelde beschouwingen' van J.C. Bloem
  • Een hoofdstuk 'Eenheid van tegendelen' in 'Triptiek' van G. Stuiveling (1952)
  • Een hoofdstuk 'J. Greshoff' in 'Zeventien dichters' (1952)
  • 1 hoofdstuk: 'J. Greshoff - Aardsch & hemelsch' in '1905-1955 van jaar tot jaar van boek tot boek. Hoogtepunten uit vijftig jaar nederlandse letterkunde', uitgezocht en ingeleid door dr. J. Hulsker en Dr. G. Stuiveling (1956)
  • 1 hoofdstuk: 'Programmatische humor' over 'Rebuten' in 'Onderzoek en vertoog 2' van Victor E. van Vriesland (1958)
  • 1 hoofdstuk, 'J. Greshoff' in 'Gegist bestek deel 1: Benaderingen en ontmoetingen' van C.J.E. Dinaux (1958)
  • Gerrit Borgers e.a., 'J. Greshoff. Schrijversprentenboek 3' (1959)
  • 1 hoofdstuk: 'De rationalist als mysticus - J. Greshoff' in 'Voor en na de explosie: Opstellen over poëzie' van Simon Vestdijk (1960)
  • Ed. Hoornik, 'Het beschermd domein / J. Greshoff' in 'Over en weer' (1962)
  • 1 hoofdstuk: 'Een conservatieve anarchist' in 'Keurschrift uit de hedendaagse Noord- en Zuidnederlandse letteren' van Willem Brandt (1964)
  • Een hoofdstuk over J. Greshoff: 'Charon en Valéry' in 'Twintig poëziekritieken' van Martien J.G. de Jong (1966)
  • 'Bij zijn tachtigste verjaardag: aan Jan Greshoff' (bibliofiel, 60 ex.) (1968)
  • Louis Gillet, 'Jan Greshoff' (1970)
  • Louis Gillet, 'Jan Greshoff, zijn poëzie en poëtiek' (proefschrift, 1972)
  • Aty Greshoff-Brunt, 'In memoriam J. Greshoff: voor zijn vrienden' (bibliofiel, 50 ex.) (1972)
  • 'Tirade' bracht in november 1973 een Greshoff-special uit.
  • Een hoofdstuk over Greshoff in 'Lier en lancet' van Simon Vestdijk (1974)
  • 1 hoofdstuk: 'Het debuut' in 'Ongewild archief' van J.C. Bloem (1977)
  • Cees van Dijk en Alexandre A.M. Stols, 'Jan Greshoff, gangmaker en bemiddelaar' (bibliofiel, 50 ex.) (1979)
  • H.P.M. Nelissen, 'Jan Greshoff en 'de tweede schoonheid': een onderzoek naar de aktiviteiten van Jan Greshoff als leider van bibliofiele reeksen en tijdschriften' (1981)
  • 'Een herinnering aan Jan Greshoff' in 'In den verleden tijd' (1975) en in 'Proza 1' (1983) van A. Roland Holst.
  • 'Greshoffs kenmerk' in 'Proza 2' van A. Roland Holst (1983)
  • 1 artikel/hoofdstuk over J. Greshoff in Cola Debrot, 'Verzameld werk 5. Over literatuur' (1987)
  • 2 anekdoten over Jan Greshoff in 'Het literair anekdoten boek', samengesteld door John Müller (1988)
  • Michel Dupuis, 1 hoofdstuk: '21 januari 1933: Jan Greshoff en Menno ter Braak op bezoek bij Willem Elsschot. De relaties tussen Noord- en Zuidnederlandse literatuur tijdens het interbellum' in 'Nederlandse literatuur, een geschiedenis' (1993)
  • 1 hoofdstuk: 'Vrijheid, gelijkheid' in 'Subject: Notities 1988-1994' van D. Vriesman (1994)
  • 1 hoofdstuk: 'De Brusselse jaren van Jan Greshoff' in 'Over de grens van de tijd' van Pierre H. Dubois (1997)
  • Harry Chr. van Bemmel, 1 hoofdstuk: 'Jan Greshoff (1888-1971). Zijn Arnhemse jaren: 'in nette kringen'' in 'Arnhemse schrijvers' (themanummer 'Arnhems Historisch tijdschrift') (2010/4)
  • 1 zkv: 'Jeugd' over Jan Greshoff in 'Wapenbroeders' van A.L. Snijders (2013)
  • Cees van Dijk, Alexandre A.M. Stols, 'Jan Greshoff: pacesetter and intermediator' (Engelse vertaling van ''Jan Greshoff, gangmaker en bemiddelaar' door Willem Keizer (2016)
  • Annemiek Recourt, 'Moralist van de ontrouw: Jan Greshoff, 1888-1971' (2018)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

  • 'Het avondgebed: voor lage vrouwenstem met klavierbegeleiding: op. 5', getoonzet door Henri Zagwijn, gedicht van Jan Greshoff (1911)
  • 'Tentoonstelling van de werken van Jan Greshoff ter gelegenheid van de Boekenweek 25 Febr. t/m 4 Maart 1939' (1939)
  • 'Vier liederen', muziek van Ignace Lilien (P. van Ostaijen, 'Avendgeluiden', J. Greshoff, 'Canzonetta', J. Reddingius, 'Pan', Jacqueline E. v.d. Waals, 'Het geitenweitje') (1947)
  • Het verzameld werk van Jan Greshoff verscheen in vijf delen (1948-1950)
  • In de serie 'Stemmen van schrijvers' verscheen bij Querido een 45-toerenplaat, waarop J. Greshoff uit eigen werk voorlas. Aan de andere kant stond H.W.J.M. Keuls.
  • 1 jeugdfoto (8 jaar, met zijn vader) in: 'Zoals ze waren.... Miesje Bouwman Jantje Wolkers en nog 179 zeldzame jeugdfoto's van beroemde (en beruchte) Nederlanders' (z.j.).
  • Lucebert maakte in 1983 in het Letterkundig Museum een grote wandschildering, waarin hij 36 literaire citaten verwerkte. Van Greshoff is hier terug te vinden 'Een prosit voor de Tien Geboden / en 't geeft de beurs en het gemoed der burgers rust, / dat Christus stééds door Judas wordt gekust en vastgespijkerd door de Joden'.
  • 'Vier liederen uit Kaf: opus 5b: voor bas en piano: 1941', Lex van Delden, tekst van Jan Greshoff (1991)
  • Een portret (olieverf op doek) van J. Greshoff door Willem Paerels, gemaakt in 1929, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)

Literaire prijzen

  • Prijs van Amsterdam 1927
  • Constantijn Huygens-prijs 1967


De Jan Campert-stichting reikt sinds 1978 tweejaarlijks de J. Greshoff-prijs uit voor een essay of essaybundel. De prijs is een voortzetting van de Bijzondere prijs van de Jan Campert-stichting. De eerste J. Greshoff-prijs ging in 1978 naar Maarten 't Hart voor 'De som van misverstanden'.

Omdat men verstand en talent niet kan aantasten,
tast men het karakter aan met toelagen, prijzen en erebaantjes.
De veranderde houding der overheden tegen kunst en letteren
spruit alleen voort uit de ervaring dat men door geld kunstenaars onschadelijk kan maken.
Elke gulden is een schakel van die ketting.
Dit verklaart de geestdrift tot geven.
Dat opent de gelegenheid om de zoete jongens te belonen en de stoute te straffen.
(J. Greshoff, Nachtschade, blz. 62/63)

Werk van Jan Greshoffgeciteerd in overlijdensberichten

 

rouwadvertentie met tekst Jan Greshoff

NRC Handelsblad 07-11-1983

rouwadvertentie met tekst Jan Greshoff

Volkskrant, 01-03-1985

rouwadvertentie met tekst Jan Greshoff

Volkskrant, 06-05-1987

rouwadvertentie met tekst Jan Greshoff

Volkskrant, 30-05-1990

Biografische opmerkingen

  • Jan Greshoff ging naar zeker vijf lagere scholen, twee kostscholen en twee h.b.s.'en'.
  • In 1909 richtte Jan Greshoff samen met P.N. van Eyck en J.C. Bloem de eerste Nederlandse ‘private press’ op, De Zilverdistel. In het begin was dit vooral een bibliofiele uitgeverij: de dichters kozen de tekst en bemoeiden zich met de vormgeving, maar de boeken werden gedrukt bij een professionele drukker.
  • In de jaren van de Eerste Wereldoorlog woonde Jan Greshoff in Blaricum.
  • In de tijd dat hij hoofdredacteur was van de Nieuwe Arnhemsche Courant woonde hij aan de Burg. Weertsstraat 45.
  • In 1927 vertrok hij uit Arnhem naar Brussel.
  • Hij woonde van 1927 tot 1939 in Schaarbeek (Brussel) op August Reyerslaan 130.
  • Jan Greshoff trouwde met Aty Brunt, zus van vertaalster/schrijfster Nini Brunt.
  • Jan Greshoff vertrok in 1939 naar Zuid-Afrika, daar woonde hij in Kaapstad (Huis De Grashof, Quarry Heuvel, Tamboerskloof).
  • Jan Greshoff verbleef rond 1941 enige tijd in Indonesië. Hij ontmoette hier o.a. W. Walraven, deze schrijft regelmatig over Greshoff in zijn 'Brieven' (1966).
  • Hij verbleef van 1943 tot 1945 in Amerika. Hier had hij een appartement in de Tudortoren in New York.
  • Veel schrijvers zijn door Greshoff ontdekt en gestimuleerd.
  • Samen met H.A. Mulder redigeerde hij de Nederlandse Boekerij-reeks.
  • Als criticus en journalist heeft Jan Greshoff een grote invloed uitgeoefend op de Nederlandse literatuur. Hij spoorde mensen aan om te schrijven en plaatste in de tijdschriften waarvan hij redacteur was werk van jonge schrijvers.
  • Jan Greshoff was een fel bestrijder van het fascisme.
  • De vroege gedichten van Greshoff waren romantisch/weemoedig. Later werk was nuchter en meer beschouwend, vaak ook in spreektaal. Zijn bekendste gedichten zijn het ironische 'Liefdesverklaring' en het verzetsgedicht 'Een strijdbaar man'. In zijn later werk is 'de dood' een teugkerend thema.
  • Jan Greshoff hield er van dat dingen (ook gedichten) mooi en goed verzorgd waren. In die geest bevorderde hij ook bibliofiele uitgaven (bijv. 'Zilverdistel' en 'Palladium').
  • Jan Greshoff was goed bevriend met Ter Braak en Du Perron.
  • Jan Greshoff en Menno Ter Braak drongen er bij Elsschot op aan om weer met schrijven te beginnen. Hij schreef in korte tijd 'Kaas' en droeg het op aan Jan Greshoff (zie hier onder).
  • Jan Greshoff stond model voor de romanfiguur 'Graaflant' in E. du Perrons 'Het land van herkomst'.
  • Jan Greshoff werd op 23-03-1971 in stilte gecremeerd.

handschrift Jan Greshoff

handschrift Jan Greshoff

Anderen over Jan Greshoff

  • Ik geloof, dat hij in zijn slome jeugd de reserve aan krachten heeft gewekt, die hem later die eigenaardige vitaliteit hebben gegeven waarmee hij de tijdsontwikkeling heeft bijgehouden en die hem een gezaghebbend man deden worden te midden van veel jongere geslachten van literatoren.(P.H. Ritter, Ontmoetingen met schrijvers, blz. 42)
  • Jan Greshoff
    bij zijn zestigsten verjaardag
    Nooit aflatende hartstocht voor het woord
    bewapend met talenten ongehoord:
    een rijkdom, waar dat schoon talent der vriendschap
    nog begenadigend omhenen gloort.

    (A. Roland Holst, In gevaar, blz. 88)
  • Zijn hele leven is een doorlopend gevecht geworden tegen het standpunt. Onder onze schrijvers vertegenwoordigt hij het individualisme in zijn strakste consequentie. Hij heeft nooit anders gedaan dan het kuddedier bestrijden in den mens. (P.H. Ritter, Ontmoetingen met schrijvers, blz. 42)
  • Ondanks zijn ongegeneerde humor, zijn spontaniteit, hartelijkheid, en warmte is Greshoff tegelijk een in zijn gevoelsleven terughoudend man. Steeds meer ben ik gaan begrijpen, dat deze ogenschijnlijke ontoegankelijkheid eerder aan een teveel dan aan een tekort aan gevoel is toe te schrijven. Greshoff is bij alle uitdagendheid uitermate kwetsbaar gebleven. (Adriaan van der Veen, Een gepointileerd zelfportret in: J. Greshoff, Nachtschade, blz. 26)
  • Iemand voortduwen zoals Greshoff deed is altijd beter dan het wijzen op platvoeten, op gebrek aan loopervaring of wat verder het lopen ernstig zou bemoeilijken, zelfs zo dat het bij voorbaat als een nutteloze onderneming moet worden afgeschreven. Greshoff kon je ertoe brengen aan te nemen dat je bent wat je dent dat je bent, maar hij had er dan tijdig op gewezen dat dit denken over jezelf niet onnodig slecht hoefde uit te vallen (Adriaan van der Veen, Blijf niet zitten waar je zit, blz. 40)
  • AAN JAN GRESHOFF

    Ik luister zwijgend naar die stem
    die hijgt en hees is, maar vol klem,
    die in mineur zingt bij 't verwensen
    van 't alledaagse in de mensen.

    Ik volg de hoeken van die mond,
    een kwalijk toegegroeide wond
    die alles uitdrukt, als hij lacht,
    wat hij zo fel in woorden bracht.

    Hij heeft een vrouw en kroost en vrinden,
    hij heeft een hele hoop beminden
    waar hij plezier aan heeft als geen.
    Toch staat Jan Greshoff heel alleen.

    Hij zoekt en kijkt, hij hoopt en wacht
    van d' ene nacht tot d' andere nacht.
    Hij hoort iets en komt overeind:
    Hij wacht in Brussel op zijn eind.

    Vooruit Janlief, hanteer de riem,
    en geef die rotzooi striem op striem!
    Vaag al dat vee van uwe baan
    zo lang uw hart nog mee wil gaan.


    (Wilem Elsschot, Kaas, blz. 5: Opdracht)
  • De schrijver Greshoff heeft, door zijn onthullende eerlijkheid, zoveel gedaanten als een menselijk wezen. Zijn werk rust als een mens van één pond verontrustend warm in de hand. Van eerste naar laatste bladzij wordt hij tussen de stemmingen der seizoenen door ouder, kalmer en peinzender. (Leo Vroman, in: J. Greshoff, Uitnodiging tot ergernis, Ter inleiding, blz. 6)
  • Een uitgelaten mens was Jan Greshoff niet, althans niet in zijn rijpere jaren; te bedachtzaam. Hij was vooral eem praktisch man, een wonderlijk mengsel van dichterlijkheid en nuchterheid. Ik heb hem er altijd van verdacht, dit is ver van een verwijt, dat hij zijn aangeboren zin voor smaak, zijn kneusbare gevoeligheid bestendig waarschuwde tegen velerlei gevaren die een estheet domweg kunnen ontluisteren. (Karel Jonckheere, Wuiven naar gisteren, blz. 83)
  • In mijn antwoord speelde ik met de nogelijkheid van een Russische bezetting en hekelde ik de mensen, zoals Greshoff, die uit angst daarvoor naar Zuid-Afrika of Nieuw-Zeeland vluchtten. Hij las dat met veel plezier. "Alleen al die tirade tegen Greshoff deed me gnuiven. Je weet, ik heb aan dit heer een verdomde hekel, en iedere goed geformuleerde hatelijkheid aan zijn adres of dat van lieden die de slechte smaak gehad hebben hem op enigerlei gebied tot voorbeeld te nemen, valt bij mij dan ook in uiterst goede aarde. (J.J. Voskuil, Requiem voor een vriend, blz. 36)

Mijn favoriete citaat

Waar een zuiderling lacht, omdat het zonnetje zoo heerlijk op zijn body brandt,
omdat de dochter van zijn buurman er weer zoo frisch en lieflijk uitziet,
omdat het mogelijk is om luierend heel gelukkig te leven,
lachen de Nederlanders uit nijd.

(J. Greshoff, Aan een oolijken vaderlander, in Voor de bijl, blz. 90)

Naar een overzicht van citaten van Jan Greshoff

Bronnen o.a.

  • Geschenk (1932)
  • Kent uw dichters (1932)
  • P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde (1956)
  • Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
  • Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1982)
  • Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
  • Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
  • Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
  • Prisma van de pseudoniemen (1992)
  • Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
  • Encarta '98 (1997)
  • Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot (1997)
  • Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)
  • Website van de Koninklijke Bibliotheek (september 2022)

 

eXTReMe Tracker