Jan G. Elburg
Profiel
Achternaam: Elburg
Roepnaam: Jan
Voornamen: Jan Gommert
Geboren: 30-11-1919
Te: Wemeldinge
Overleden: 13-08-1992
Te: Haarlem
Pseudoniem(en): Jan Elburg publiceerde in 1944 de bundel 'De distelbloem' onder het pseudoniem Jan Rengertsz.
Voor tweedehands boeken | Ook van Jan G. Elburg |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Serenade voor Lena (illegale uitgave, 75 ex.) (1943)
- De Zes Vlyghen (met anderen) (200 ex.) (1943)
- De distelbloem (in eigen beheer, 1944)
- Aan die van 1918 (rijmprent, in eigen beheer, 300 ex.) (1945)
- Klein t(er)reurspel (200 ex.) (1946)
- Door de nacht (1948)
- Het uitzicht van de duif (bibliofiel, 129 ex.) (1952)
- Laag Tibet (1952)
- Vijf 5tigers: een bloemlezing uit het werk van Remco Campert, Jan Elburg, Gerrit Kouwenaar, Lucebert, Bert Schierbeek (1954)
- De vlag van de werkelijkheid (1956)
- Hebben en zijn (1958)
- Drietand. Gedichten 1952-1958 (1960)
- De gedachte mijn echo (1964)
- Streep door de rekening (1965)
- Elf gedichten (bibliofiel, 30 ex.) (1968)
- De quark en de grootsmurf (1971)
- Contravormen naar 5 Oostakkerse gedichten van Hugo Claus (bibliofiel, 50 ex.) (1971)
- De eersten: herinnering (met Opland) (bibliofiel, 100 ex.) (1975)
- Gedichten 1950-1975 (1975)
- Schrik, even: sneeuw dwarrelt... (bibliofiel, 100 ex.) (1975)
- Ik voel je veel uitgekleder... (bibliofiel, 100 ex.) (1976)
- Verzen uit de zevensnaar (bibliofiel, 75 ex.) (1978)
- Iets van dat alles: een keuze uit de gedichten (1982)
- Vroeger komt later (1986)
- Winter lijkt het wel (2000 ex.) (1988)
- Haaks op de uitvlucht (1988)
- Water, aarde, vuur, lucht (bibliofiel, 100 ex.) (1992)
- De gelijkenis van de zeekoe en ander dichterlijk proza (samengesteld door Laurens Vancrevel) (2004)
- De zevensnaar; gevolgd door Kwikzilveren sokophouders en hikkende geheelonthouders en door De Cobra cyclus : poëzie-experimenten 1941=1950 (samengesteld door Laurens Vancrevel) (200 ex.) (2006)
- Zelf sprekend. Jan Elburg (3 delen, met 2 CD's) (2007)
- Ik zie scherper door de taal: een bloemlezing uit zijn gedichten (door Jan van der Vegt) (2012)
Proza
- Praatjes kijken (1960)
- De kikkers van Potter (1981)
- De gelijkenis van de zeekoe (coulmns) (bibliofiel, 20 ex.) (1999)
Brieven
- 1 brief van Jan G. Elburg in 'Dichter bij de mens' van L. Pennings en B. Langeveld (1986)
- 1 fotokopie van een brief van Gerrit Kouwenaar aan Jan G. Elburg (d.d. 29-12-1948) in 'Geen Letterheren' van Jan G. Elburg (1987)
- Koos Schuur en Jan G. Elburg: een halve eeuw vriendschap. Twee Vijftigers in brieven 1943-1992 (bezorgd door Siem Bakker) (2012)
Overig non-fictie
- Een kwart eeuw door de meubelen de mens zien (reclame-vouwblad spectrum meubelen) (z.j.)
- Weesp (ca. 1957)
- Zaandam (1961)
- De verbinding (1962)
- De film Het gangstermeisje (met anderen) (1966)
- Breda: Breda, Holland, Europa (1968)
- Concours Hippographique (1975)
- Samen werken (catalogus) (1978)
- Piet Klaasse tekent paarden (heruigave van 'Concours Hippographique') (1983)
- De dichter achter 't volle glas: uit het onrustige leven van Gerard den Brabander (bibliofiel, 115 ex.) (1985)
- Geen letterheren: uit de voorgeschiedenis van de vijftigers (1987)
- Lucebert: schilder-dichter (met anderen) (1991)
- Niet voor de koks maar voor de genodigden en andere aantekeningen over poëzie en dichterschap, gevolgd door Dank Q (200 ex.) (2005)
Vertalingen
- In 'De muze kent geen Babel, Poëzie uit alle werelddelen in vertaling'(1959) staat het door hem vertaalde gedicht 'Rain winds' van Carl Sandburg.
- Lajos Zilahy, De geschiedenis van het geslacht Dukay (met M. Mok) (1950)
- Robert Penn Warren, Zij gaven hem macht (met M. Mok) (1950)
- Paul Verlaine, Flip Mayer,
- Paul Verlaine (met anderen) (nieuwjaarswens) (1995)
Vertaald:
- In het Hongaars vertaalde gedichten van Jan Elburg verschenen in het Hongaarse tijdschrift 'Nagyvilág'.
- 1 in het Engels vertaald gedicht: 'Knowledge of What Is' in 'Post-war Dutch & Flemish Poetry, Poetry Australia', number fifty-two', selected and introduced by R.P. Meijer (1974)
- In het Frans vertaald werk van Jan G. Elburg in: 'Deux generations de poetes neerlandais, 1950-1970 = Twee generaties van Nederlandse dichters, 1950-1970', gekozen door Eugène van Itterbeek en Peter Nijmeijer (1974)
- Vertaald werk van Jan G. Elburg in 'Living space: poems of the Dutch Fiftiers', vertaald door Greta Kilburn e.a.) (1979)
- In het Hongaars vertaald werk van Jan G. Elburg in 'Álcázott fény: tíz holland költo' (1981)
- 5 gedichten in James Holmes and William Jay Smith, Dutch interior: Postwar Poetry of the Netherlands and Flanders (vertaald door Koos Schuur, André Lefevere) (1984)
- Werk van Jan Elburg in 'Tärningskastet 12' (vertaald in het Zweeds door Lasse Söderberg) (1985)
- Werk van Jan Elburg in 'Helan xiandai shixuan' (Chinese vertaling van moderne Nederlandse poëzie van diverse dichters) (1988)
- Gedichten van Jan G. Elburg in 'Living space: poems of the Dutch Fiftiers' (2005)
Jan Elburg schreef een inleiding voor:
- Lucebert: tekeningen en gouaches: tentoonstelling Stedelijk Museum Amsterdam, 17 april-26 mei 1959 (1959)
- Lucebert, 40 jaar tekenen. Tekeningen uit de periode 1947-1987. Recente schilderijen en gouaches (Catalogus, 1987)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Jan Elburg richtte met Koos Schuur en Ferdinand Langen 'Het Woord' op.
- Jan Elburg was betrokken bij 'Reflex', 'Braak' en 'Blurb'.
- Jan G. Elburg werkte mee aan 'Proloog'.
- In 1954 werd hij redacteur van 'Podium'.
- Jan G. Elburg was redacteur van 'De nieuwe stem'.
- Jan G. Elburg publiceerde in 'Kentering', 'Uylenspiegel', 'Gedicht', 'Randstad', 'Kroniek van Kunst en Kultuur'.
- Jan G. Elburg publiceerde een serie aforismen in 'Maatstaf' van maart 1973, onder de titel: 'toch nog een morsig schip - opgeruimde kanttekeningen'.
Over Jan G. Elburg
- Een hoofdstuk: 'Dromen van de aarde' in 'Concurreren met de sterren' van Adriaan Morriën (1959)
- Een interview met Jan G. Elburg in: Piet Calis, 'Gesprekken met dichters' (1964)
- Een hoofdstuk over J.G. Elburg: 'Ego sum: ergo cogito' in 'Twintig poëziekritieken' van Martien J.G. de Jong (1966)
- R.A. Cornets de Groot, 'Labirinteek: opstellen ove: Guido Gezelle, A.C.W. Staring, Jan G. Elburg, Lucebert, Willem Elsschot, Anthonie Donker, Herman Gorter, M. Nijhoff, Remco Campert, Cornelis Crul, Gerrit Achterberg' (1968)
- Koos Schuur, Vijf gedichten voor Jan G. Elburg' (bibliofiel, 25 ex.) (1970)
- 'Bzzlletin' gaf in 1976 een themanummer over Jan Elburg uit (jaargang 4, nr. 33).
- R.L.K. Fokkema, 'De poëzie-conceptie van Jan G. Elburg' in 'De Revisor' (oktober 1977)
- 'De Vlaamse Gids' bracht in januari-februari 1980 een Jan G. Elburg-nummer uit.
- Siem Bakker, 'Een inktvis tussen de voorntjes. Over veranderingen in het literaire werk van Jan G. Elburg' in 'Bzzlletin' (oktober 1981)
- Hans Dütting, 'Archief De Vijftigers I: Hans Andreus, Remco Campert, Hugo Claus, Jan G. Elburg, Jan Hanlo' (1983)
- Jan Van Maele, 'Jan Gommert Elburg: liefde, oorlog en poëzie' (1985)
- 'Alles voor niets: hommages aan Jan G. Elburg', bijeengebracht door Huub Beurskens, Wiel Kusters en Laurens Vancrevel (1989)
- 1 herinnering aan Jan Elburg in 'Buddingh' van A tot Z: ontmoetingen met Nederlandse en Vlaamse letterkundigen', verzameld door Ares Koopman (1990)
- 1 privé-foto met begeleidende tekst van Remco Campert in 'De gevoelige plaat', redactie Lisa Kuitert en Mirjam Rotenstreich (1995)
- Een bijdrage over Jan G. Elburg in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door R.L.K. Fokkema (november 1997)
- 'Het uitzicht van de duif : Jan Elburg en Constant (een documentaire)', samenstelling Ludo van Halem (1997)
- 1 hoofdstuk: 'Dromen van de aarde' in 'Brood op de plank. Verzameld Kritisch Proza 2' van Adriaan Morriën (1999)
- Peter Bormans, '"Ik hoop dat ik stoor": de poëzie van Jan G. Elburg (1919-1992)' (proefschift 2000, handelsuitgave 2004)
- Een interview met Jan Elburg in 'De interviewer en de schrijvers' van Ischa Meijer (2003)
- Jan van der Vegt, 'De man met de drietand: leven en werken van Jan G. Elburg' (2012)
- Jan van der Vegt, 'Elburgs Littekentjes - Het ongepubliceerd gebleven vervolg op Geen letterheren' in 'De Parelduiker' (2012/4)
Diversen
- Jan Elburg verzorgde met Salvador Hertog de uitgave van brieven van Koos Schuur uit Australië in 'En de Kookaburra lacht... Brieven van een emigrant' (1953).
- Sextet voor Corneille (met Kousbroek, Vinkenoog, Claus, Lucebert en Kouwenaar) (1954)
- 'Vijf 5 tigers', een bloemlezing uit het werk van Remco Campert, Jan Elburg, Gerrit Kouwenaar, Lucebert, Bert Schierbeek (1955)
- Geluid van de werkelijkheid: een experimentele cantate, Hans Andreus e.a., poëzekeuze Jan Elburg (1958)
- Een zelfportret van Jan Elburg in 'Schrijvers tekenen zichzelf' (1980). Een uitgave van 'De Revisor'.
- In 1986 was in het Letterkundig Museum de tentoonstelling 'Jan G. Elburg, Vroeger komt later'.
- 'Sprekend Jan Elburg', boekje en cassettebandje (bibliofiel, 30 ex.) (1988)
- 'Alles voor niets', geïllustreerde hommage aan Jan G. Elburg t.g.v. zijn zeventigste verjaardag (1989)
- Jan G. Elburg leest gedichten op 'Stemmen van schrijvers' (cassettebandje, 1990)
- 'Jan G. Elburg: echt raak is dodelijk, ook voor de kunst' (catalogus) (1999)
- 1 portret van Jan G. Elburg in '222 schrijvers. Literaire portretten' van Eddy en Tessa Posthuma de Boer (2005), met het citaat 'Ik wilde in woorden een woning vinden, maar ook daar ontbraken de deuren.'
- 1 nummer: 'Het gangstermeisje' op '100 mooiste liedjes van Ramses en Liesbeth' (5 cd's, 2007)
- 'Zelf sprekend Jan Elburg', geactualisserde heruitgaven van 'Sprekend Jan Elburg' (bibliofiel, 400 ex.) (2delen, 2 cd's) (2007)
- Een portret (olieverf op paneel) van Jan G. Elburg door Lotte Ruting (ca. 1950), in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
- Het Stedelijk Museum Schiedam organiseerde in het voorjaar van 2012 de tentoonstelling 'Jan Elburg, experimenteel schilder en dichter'.
Literaire prijzen
- (Eerste) Jan Campert-prijs 1948 voor 'Klein t(er)reurspel'
- Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1959 voor 'Hebben en zijn'
- Fenix-prijs 1970 voor poëzie voro zijn gehele werk
- Const. Huygens-prijs 1976 voor zijn gehele oeuvre
Jan G. Elburg was lid van de jury voor:
- Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1955, 1960, 1963, 1968
- Herman Gorter-prijs 1973
- Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 1976, 1977, 1978, 1979
- Aanmoedigingsprijs jong Zeeuws talent 1977
- Laurens Janszoon Coster-prijs 1978, 1979
- Prijs voor Meesterschap 1979
- Jacobus van Looy-prijs 1985
- C. Buddingh'-prijs 1990
Biografische opmerkingen
- Jan G. Elburg werd geboren in Wemeldinge, maar groeide op in Amsterdam, 'aan de overkant van 't IJ'.
- In Amsterdam ging hij naar de HBS.
- Jan G. Elburg was leraar kunstnijverheid en copywriter en werkte in de petrochemische industrie.
- In mei 1940 vocht hij als 'gewoon soldaat' aan de IJssel tegen de Duitsers.
- Hij gaf dertig jaar les in de ruimtelijke vormgeving (materiaal-compositie) aan de Rietveldacademie.
- Jan G. Elburg debuteerde in 1942 met 'Serenade voor Lena' in de illegale Astra Nigra-reeks (door bemiddeling van Han G. Hoekstra).
- De eerste - gestencilde - uitgave van 'Serenade voor Lena' verscheen in 1941. De tweede druk verscheen in 1945 werd geantedateerd '1941'.
- Jan G. Elburg is - vanuit een Marxistisch gedachtengoed - van mening dat kunst een sociale taak moet vervullen. Zijn poëzie is echter moeilijk toegankelijk.
- Hij gaat in zijn werk virtuoos met de taal om.
- Jan G. Elburg maakte deel uit van de Cobra-groep.
- Hij woonde in een flat in Amsterdam-Slotervaart.
- Jan G. Elburg overleed aan leukemie.
- Hij werd op 18-08-1992 gecremeerd in Crematorium Westgaarde. Op 23-11-1992 werd zijn as op zee verstrooid.
handtekening Jan G. Elburg
Anderen over Jan G. Elburg
- Elburg kan niet nalaten met die Nederlandse taal alle mogelijke spelletjes te pelen die hem maar invallen - en het is dan ook geen wonder dat het zo nu en dan de dichter, en zo nu en dan die Nederlandse taal is, die eronder bezwijkt. Maar wanneer ze allebei tot het laatste woord op de been blijven, dan komt er ook iets heel bijzonders uit. (C. Buddingh', NRC, 16-04-1976)
- Elburgs associërende wijze van schrijven en de wijze waarop hij in zijn poëzie gebruik maakt van dubbelzinnigheden, anagrammen, woordverbasteringen, verschrijvingen enzovoort, lijkt voort te komen uit een zeer bewuste omgang met de taal. Maar het is dikwijls juist het onderbewuste dat zijn dichterlijke strategie bepaalt en, als bij de Rorschach-test, in klank- en letterbeeld onvermoede dingen hoor- en zichtbaar maakt, zaken die de voortgang van het gedicht onder het schrijven beïnvloeden. Wat men ziet, is men zelf. (Wiel Kusters, Volkskrant, 31-03-1989)
- Jan G. Elburg, de Vijftiger die opereerde in de schaduw van grootheden als Lucebert en Kouwenaar. (Arjan Peters, Volkskrant, 23-12-2005)
Mijn favoriete citaat
Als de deur piept,
smeert de muis hem.
(Jan G. Elburg, Eeuwig duurt het langst. Varianten op spreekwoorden en zegswijzen, 1981)
Bronnen o.a.
- Adriaan Morriën, Het dier (1961)
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- Kees Fens, Nou hoor je het eens van een ander (1982)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Prisma van de pseudoniemen (1992)
- Volkskrant (15-08-1992)
- Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
- Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (augustus 2023)