Frederik van Eeden

Profiel

Achternaam: van Eeden
Roepnaam: Frederik
Voornamen: Frederik Willem
Geboren: 03-04-1860
Te: Haarlem
Overleden: 16-06-1932
Te: Bussum
Pseudoniem(en): Frederik van Eeden debuteerde onder het pseudoniem Cornelis Paradijs met de dichtbundel 'Grassprietjes'. Hij gebruikte ook de pseudoniemen Lieven Nijland (voor een ingezonden stuk in 'De Nieuwe Gids', waarin hij kritiek leverde op zijn eigen boek 'Johannes Viator'), Sebastiaan Slaap en Varius (o.a. in 'Almanak van het Amsterdamsch Studentencorps').

Werk

Poëzie

• Grassprietjes of Liederen op het gebied van Deugd, Godsvrucht en Vaderland (1885)
• Ellen: een lied van de smart (1891)
• Het lied van schijn en weezen (1895)
• Enkele verzen (1898)
• Van de passielooze lelie (1901)
• Vae victis! Wee den overwonnenen! (1903)
• Dante en Beatrice en andere verzen (1908)
• Het lied van schijn en wezen II (1910)
• Aan mijn engelbewaarder (1922)
• Het lied van schijn en wezen III (1922)
• Eucharistie: het woord der verzoening: een lied in Hebreeuwschen trant (1924)
• Jeugd-verzen (1926)
• Het lied van schijn en wezen (drie delen in één band) (1954)
• Het krabbetje en de gerechtigheid (vouwblad, 1959)
• Gedachten (vouwblad, 1969)
• Ik heb de witte water-lelie lief (verzameld door Wim J. Simons) (1969)
• De waterlelie (1988)
• De waterlelie (bibliofiel, 20 ex.) (1990)
• Laat ons dan één worden in schoonheid (2004)
• Ik tracht de schoonheid te grijpen (2004)
• De waterlelie (bibliofiel, 70 ex.) (2006)

Proza

• Het rijk der wijzen (1882)
• De kleine Johannes (1887)
• Johannes Viator: het boek van de liefde (1892)
• Van de koele meren des doods (1900)
• vervolg (De kleine Johannes 2) (1905)
• vervolg (De kleine Johannes 3) (1906)
• De nachtbruid: de gedenkschriften van Vico Muralto (1909)
• Sirius en Siderius (3 delen) (1912-1924)
  - De ouders (1912)
  - Het kind (1914)
  - Geroepen of verkooren? (1924)
• Paul's ontwaken (1913)
• Het Godshuis in de lichtstad (1921)
• De kleine Johannes (drie delen in één band) (1954)
• Bloemlezing uit de werken van Frederik van Eeden: voor de hoogste klassen van gymnasium, lyceum en h.b.s. (gekozen en ingeleid door H.W. van Tricht) (1927)
• Het krabbetje en de gerechtigheid. Een sprookje van Windekind (1957)

Dagboeken

• Mijn dagboek I (1931)
• Mijn dagboek II (1931)
• Mijn dagboek III (1931)
• Mijn dagboek IV (1931)
• Mijn dagboek V (1933)
• Mijn dagboek VI (1933)
• Mijn dagboek VII (1934)
• Mijn dagboek VIII (1934)
• Viator defessus: Mijn dagboek IX (1946)
• Dagboek 1878-1923 (door H.W. van Tricht) (4 delen) (1971-1973)
• Dromenboek (naar de handschriften, ingeleid door Dick Schlüter) (1979)
• Walden in droom en daad: Walden-dagboek en notulen van Frederik van Eeden e.a., 1898-1903 (door J.S. de Ley en B. Luger geannoteerd Walden-dagboek) (1980)
• Uit het dagboek van Frederik van Eeden (samengesteld door H.W. van Tricht) (1982)

Brieven

• Brieven van Frederik van Eeden. Fragmenten eener briefwisseling uit de jaren 1889-1899 (1907)
• Open brief aan de padvinders (1911)
• Brieven van Frederik van Eeden aan Henri Borel (1933)
• Kunstenaarsbrieven (van Frederik van Eeden, Alphons Diepenbrock, Jacobus van Looy, Jan Veth, Isaac Israels, Jan Toorop) (verzameld door Hans van Eeden en H.W. van Tricht) (1937)
• 1 brief van Jacobus van Looy aan Van Eeden (d.d. 16-09-1886) in 'Het hart op de tong', samengesteld door Dr. W.Gs. Hellinga (1941)
• 1 brief van Frederik van Eeden aan Van Looy (d.d. 27-09-1886) in 'Het hart op de tong', samengesteld door Dr. W.Gs. Hellinga (1941)
• 1 brief van Van Eeden aan mevrouw A. Israels-Schaap (d.d. 20-06-1888) in 'Het hart op de tong', samengesteld door Dr. W.Gs. Hellinga (1941)
• In het Engels vertaalde brieven van Frederik van Eeden in 'My lifetime in letters' (verzameld door Upton Sinclair) (1960)
• De briefwisseling tussen Frederik van Eeden en Lodewijk van Deyssel (door H.G.M. Prick en H.W. van Tricht) (1964)
• J.A. Dèr Mouw, Brieven aan Frederik van Eeden (bezorgd door Harry G.M. Prick) (1971)
• Op 26 juni 1984 werden in Amsterdam 101 brieven van Van Eeden aan zijn oudste zoon Hans geveild.
• 1 brief van Willem Kloos aan Frederik van Eeden (13-10-1888) in 'Briefgeheim', samengesteld door René van Stipriaan (1993)
• 1 brief van Lodewijk van Deyssel aan Frederik van Eeden (15-09-1892) in 'Briefgeheim', samengesteld door René van Stipriaan (1993)
• 1 brief aan Frederik van Eeden in 'Gerard Walschap Brieven 1921-1950' (1998)
• 8 brieven van John Gray aan Frederin van Eeden in 'Dutch silverpoints: John Gray's struggle for fame in Holland' van Paul van Capelleveen (bibliofiel, 75 ex.) (2007)

Toneel

(gedeeltelijk in dichtvorm)

• De paddestoel of De gevaarlijke hartstocht. Blijspel in twee bedrijven (1882)
• Frans Hals: historisch, anachronistisch kluchtspel in drie bedrijven (1884)
• Het sonnet: blijspel in drie bedrijven (1884)
• Het poortje of De Duivel in Kruimelburg: blijspel in vijf bedrijven en een voorspel (1884)
• De student thuis: blijspel in drie bedrijven (1886)
• Don Torribo: een comedie (1890)
• De broeders: tragedie van het recht (1894)
• Lioba: drama (1897)
• Minnestral: schouwspel in 6 tafereelen (1907)
• Ysbrand: eene tragi-comedie (1908)
• De idealisten, of Het beloofde land: tooneelspel in vier tafreelen (1909)
• 't Paleis van Circe: tooneelspel in drie tafereelen (1910)
• De broederveete: tragedie van het recht (heruitgave van 'De broeders') (1912)
• In kenterend getij: een dubbel-drama (1913)
• De heks van Haarlem: treurspel der onzeekerheid (1915)
• De bokkenrijder of het skelet (1917)
• Isméa, of De stervende vlinder: een sprookje voor 't tooneel (1923)

Hoorspelen

• De heks van Haarlem (AVRO, 1930)
• De kleine Johannes (AVRO, 1931)
• Don Torribo (KRO, 1954)
• Frederik van Eeden (hoorspel geschreven voor Bernard Verhoeven) (KRO, 1960)
• De kleine Johannes (3 delen) (KRO, 1960)

Overige non-fictie

• Kunstmatige voeding bij tuberculose (proefschrift) (08-07-1886)
• Het hypnotisme en de wonderen (1886)
• Noorderlicht: bezoek aan Scandinavië in 1887 (1888)
• Studies (6 delen) (1890-1918)
• Waarvan leven wij?: nutsrede, gehouden door Frederik van Eeden te Rotterdam, 7 December 1898 (1898)
• Waarvoor werkt gij?: de verovering van het bezit door arbeiders (1899)
• Binnenlandsche kolonisatie (1901)
• Schijn of wezen? naar aanleiding van 'Iets over woordkunst I' (1902)
• Gemeenschappelijk grondbezit: een toelichting voor den arbeider (1903)
• De blijde wereld: reden over mensch en maatschappij (1903)
• Over woordkunst III: antwoord aan L. van Deyssel (geweigerd door de XXste eeuw) (1903)
• De vrije arbeid op 'Walden' (1906)
• Practical communism, work and bread: an address delivered before the Civic forum ... in Carnegie Hall, New York City, March 8, 1908 (1908)
• Happy humanity (1909)
• Welt-Eroberung durch Helden-Liebe (met Volker) (1911)
• Van Eeden-Kolonie in N. Carolina U.S.A: inlichtingen voor aspirant kolonisten = Van Eeden-Colony in N. Carolina U.S.A.: information for settlers (1912)
• Nieuwe Nederlandsche dichtkunst: rede uitgesproken te Gent in het Congresgebouw der Wæreld-tentoonstelling op 5 Juni 1913 (1913)
• Aan de vrije jeugd (1914)
• Bij 't licht van de oorlogsvlam (1915)
• Jezus leer en verborgen leven (1919)
• Literatuur en leeven (1920)
• Het godshuis in de lichtstad (1921)
• Kerk en communisme (rede) (1921)
• Het roode lampje: signifische gepeinzen (2 delen) (1921)
• Uit Jezus' oopenbaar leeven (1922)
• Langs den weg: verspreide opstellen (1925)
• De geestelijke verovering der wereld: een oproep van Frederik van Eeden (uit het Duitsch vertaald door Henri Borel) (1933)
• Mijne ervaringen op sociologisch gebied (1954)
• Redekunstige grondslag van verstandhouding (1975)
• Dialoog tusschen L. van Deyssel, A. Roodhuyzen en een fatsoenlijk mensch over Zola en diens richting (1982)
• Frederik van Eeden: een bloemlezing uit zijn studies (samengesteld door V.M. Scheffers) (1982)

Vertalingen/bewerkingen

• Rabindranath Tagore, Wij-zangen (1913)
• Rabindranath Tagore, De Hoovenier (1914)
• Hermann Fernau, Juist omdat ik Duitscher ben: een beschouwing van het boek 'J'accuse' (1916)
• Evelyn Underhill en Rabindranath Tagore, Kabir (1916)
• Rabindranath Tagore, De wassende maan (Liederen van het kind) (1917)
• Rabindranath Tagore, Sadhana (1918)
• Rabindranath Tagore, Chitra: een spel in een acte (1918)
• Rabindranath Tagore, hongerige Steenen (2 delen) (1920)
• Mrs. Arthur Parker, Sadhoe Soendar Singh : de door God geroepene (vertaling onder leiding van Frederik van Eeden door N.C.S.) (1920)
• Rabindranath Tagore, Huis en waereld (1921)
• Uit het land van Rabindranath Tagore (brieven van 1885-1895) (1923)
• Deutsch-chinesische Liebes-Mosaik: aus der wahrhaftigen Geschichte von der scho¨nen, ernsten Frau Pao-Tsz und von dem verliebten Dichter-Kaiser Yéu-Wang, in hoch-deutscher Sprache gedichtet durch Frederik van Eeden (1923)
• Drie wijzangen: van Rabindranath Tagore: voor zang en piano: (1925)' (muziek van Frans Wiemans) (2009)

Vertaald

• Der kleine Johannes (Duitse vertaling van 'De kleine Johannes' door Anna Fles) (1982)
• Little Johannes (Engelse vertaling van 'De kleine Johannes' door Clara Bell) (1895)
• The deeps of deliverance (Engelse vertaling van 'Van de koele meren des doods' door Margaret Robinson) (1902)
• Lille Johannes (Zweedse vertaling van 'De kleine Johannes' door Kare Langvik-Johannesen) (twee delen, 1903-1906)
• Der kleine Johannes (Duitse vertaling van 'De kleine Johannes' bezorgd door Else Otten) (1906)
• En lycklig värld: tankar om människan och samhället (Zweedse vertaling van 'De blijde wereld' door Ida Bäckmann) (1906)
• Die freudige Welt: Betrachtungen über den Menschen und die Gesamtheit Aller (Duitse vertaling van 'De blijde wereld: reden over mensch en maatschappij' door Else Otten) (1907)
• Johannes der Wanderer: Blätter der Liebe (Duitse vertaling van 'Johannes Viator; het boek van de liefde' door Else Otten (1908)
• 1 in het Duits vertaald verhaal in 'Tiernovellen' (1908)
• IJsbrand: eine Tragikomödie in 4 Aufzügen (Duitse vertaling van 'Ysbrabd' door Else Otten (1908)
• Die Nachtbraut (Duitse vertaling van 'De nachtbruid' door Else Otten) (1909)
• An Bach und Beethoven (Duitse vertaling van 'De aanroep, Aan de schimmen van Bach en Beethoven' uit 'Van de passielooze lelie' door Else Otten) (ca. 1910)
• Lioba: ein Drama der Treue in 7 Bildern (Duitse vertaling van 'Lioba' door Else Otten en Armin Petersen) (1912)
• Sirius und Siderius I: Die Eltern. II: Das Kind (Duitse vertaling van 'Sirius en Siderius' door Robert Monjé) (1912-1914)
• The bride of dreams (Engelse vertaling van 'De nachtbruid' door Melie von auw) (1913)
• Glückliche Menschheit: Lebenserinnerungen (Duitse vertaling van 'Happy humanity' door Julie Sotteck) (1913)
• Ellen: ein Lied vom Schmerz (Duitse vertaling door Otto Hauser) (1913)
• Glückliche Menschheit. (Mit einer Einleitung von Franz Oppenheimer; Autorisierte Übertragung aus dem Englischen von Julie Sotteck.) (1913)
• Häxan fran Haarlem: en tragedi om osäkerheten (Zweedse vertaling van 'De heks van Haarlem' door Arnold Norlind) (1916)
• Pauls Erwachen (Duitse vertaling van 'Paul's ontwaken') (1916)
• Vid skenet av krigslagan (Zweedse vertaling van 'Bij 't licht van de oorlogsvlam' door Arnold Norlind) (1916)
• Hrdinná láska (tsjechische vertaling van 'Welteroberung durch Heldenliebe' door Milos Seifert) (1919)
• Johannes Viator: kniha lásky (Tsjechische vertaling van 'Johannes Viator: het boek van de liefde' door Milos Seifert) (1919)
• Maly Jeník (Tsjechische vertaling van 'De kleine Johannes' door Arnost Prohazka) (1919)
• Hrdinná láska (Tsjechische vertaling van 'Welteroberung durch Heldenliebe' door Milos Seifert (1919)
• Mystische Gesänge (Duitse vertaling door Otto Hauser) (1920)
• Il piccolo Johannes (Italiaanse vertaling van 'De kleine Johannes' door P.G. Mariatti) (1921)
• Le petit Jean (Franse vertaling van 'De kleine Johannes' door Sophie Harper-Monnier) (1921)
• Zázraky a mysticism v staré i nové dobe (Tsjechische vertaling van 'Het hypnotisme en de wonderen' door Milos Seifert) (1921)
• Der kleine Johannes (Duitse vertaling van 'De kleine Johannes' door Else Otten) (1921)
• Välstand och lycka genom frivilligt samarbete (Zweedse vertaling van 'Wenken en waarschuwingen voor de werkers in de Van-Eeden kolonie' door Arnold Norlind) (1921)
• Radostný scet: úvahy o cloveku a lidské spolecnosti (Tsjechische vertaling van 'De blijde wereld' door Milos Seifert) (1922)
• Maly krab a spravedlnost (Tsjechische vertaling van 'De kleine krab en de gerechtigheid' door Arnost Prochazka) (1923)
• Gesichte des Todes: meines Sohnes Erwachen (Duitse vertaling van 'Paul's ontwaken') (1924)
• Eucharistia: verbum pacis (vertaling in het latijn van 'Eucharistie: het woord der verzoening: een lied in Hebreeuwschen trant') (1924)
• Eucharistie: das Wort der Versöhnung: ein Lied nach hebräischer Art (Duitse vertaling van 'Eucharistie: het woord der verzoening: een lied in Hebreeuwschen trant') (1924)
• Eucharistie: la parole de la réconciliation: chant en style hebreu (Franse vertaling van 'Eucharistie: het woord der verzoening: een lied in Hebreeuwschen trant') (1924)
• Eucharistie: the word of atonement, a song in Hebrew measure (Engelse vertaling van 'Eucharistie: het woord der verzoening: een lied in Hebreeuwschen trant') (1924)
• La malgranda Johano (vertaling in het esperanto van 'De kleine Johannes' door H.J. Bulthuis) (1926)
• Le petit Johannes (Traduit du néerlandais par Robert Pittomvils) (1946)
• Lille Johannes (Noorse vertaling van 'De kleine Johannes' door Kare Langvik-Johannesen) (1977)
• Paul's awakening: a narrative on the death of my son (Engelse vertaling van 'Pauls ontwaken' door Harry S. Lake) (1984)
• Klein Johannes (Zuidafrikaanse uitgave van 'De kleine Johannes') (1979)Pauls ontwaken' door Harry S. Lake) (1984)
• Paul Claes, ''De waterlelie' van Frederik van Eeden' in 'Spektator' (september 1987)
• H.J.W. Nap, 'Der woorden zijn twee orden. Enkele aspecten van Van Eedens significa' in 'Spektator' (1988-1989/januari)
• 'Frans Hals: opus 39: een vrolijk geval in drie bedrijven', vrij naar het gelijknamige blijspel van Frederik van Eeden = eine fröhliche Begebenheit in drei Aufzügen nach dem gleichnamigen Lustspiel von Frederik van Eeden, bewerkt en op muziek gezet door/bearbeited und in Musik gesetzt von Jan Koetsier, piano-uittreksel van/Klavierauszug von Jaap Geraedts, Duitse vert. door Hilder Wörner (1991)
• Johannes Viator: il libro dell'amore (Italiaanse vertaling van 'Johannes Viator' door Franco Paris) (1996)
• A hétköznapi világ büvölete: tanulmányok a holland festészet és irodalom kapcsolatáról a századfordulón és a harmincas években (Hongaarse vertaling van werk van Willem Kloos, Jacques Perk, Herman Gorter, Frederik van Eeden, J.H. Leopold, Menno ter Braak, Johan Huizinga) (2000)
• Logische Grundlage der Verständigung = Redekunstige grondslag van verstandhouding (Duitse vertaling door Wilhelm H. Vieregge en H. Walter Schmitz) (2005)
• Chhota Yohannes (Vertaling in het Urdu van 'Kleine Johannes' door Farooq Khalid) (2008)
• Hedwig's journey (Engelse vertaling van 'Van de koele meren des doods', heruitgave van 'The deeps of deliverance') (2009)
• Las tranquilas aguas de la muerte (Mexicaanse uitgave van 'Van de koele meren des doods' door Goedele de Sterck) (bibliofiel, 100 ex.) (2012)
• 'De kleine Johannes' verscheen in 2017 in het Chinees, vertaald door Jing Wen.

Frederik van Eeden schreef een voorwoord voor

• Anna Kingsford, De ware voeding: een pleidooi voor den terugkeer tot de natuurlijke en oorspronkelijke voedingswijze van ons geslacht (1895)
• Adriaan van Oordt, Irmenlo (1896)
• Catalogus der Nederlandsche West-Indische tentoonstelling te Haarlem 1899 (1899)
• D.S. van Warmelo, Mijn commando en guerilla commando-leven (1901)
• Henry David Thoreau, Walden (1902)
• Ik beschuldig!: (J'accuse), door een Duitscher (1915)
• Elsa Barker, Oorlogsbrieven van generzijds (1916)
• J. Ruskin, Mensch en maatschappij (1918)
• Elsa Barker, Brieven van generzijds (1918)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Frederik van Eeden was als student redacteur en later rector van de 'Almanak van het Amsterdamse Studentencorps'.
• Frederik van Eeden was één van de oprichters van 'Flanor', waaruit later 'De Nieuwe Gids' ontstond. Hij publiceerde ook in 'De Nieuwe Gids', bijvoordeeld delen van 'De kleine Johannes' (daar opende het eerste deel mee).
• Frederik van Eeden leverde bijdragen aan 'Proceedings of the Society for Psychical Research' (o.a. augustus 1900).

Over Frederik van Eeden

• J.J. van Laar, 'Physiologie van de Nieuwe Gids, twee-maandelijks tijdschrift voor letteren, kunst, politiek en wetenschap, onder redactie van Frederik van Eeden, F. van der Goes, Willem Kloos en Albert Verwey' (1889)
• Een hoofdstuk over Frederik van Eeden in 'Letterkundige opstellen' van Willem Gerard van Nouhuys (1894)
• Albert Verwey, 'Letterkundige kritiek: Frederik van Eeden: Ellen, Johannes Viator' (1894)
• Een hoofdstuk over Frederik van Eeden in 'Studiën en critieken' van W.G. van Nouhuys (1897)
• M.A.P.C. Poelhekke, 'Modernen: Willem Kloos - Paul Verlaine - August Strindberg - Johannes Jörgensen - Frederik van Eeden' (1898)
• H. Heijenbrock, 'Over de Nieuwe Tijden: naar aanleiding van de lezing van Fr. van Eeden, waarvoor werkt gij?' (1899)
• Een kroniek over Frederik van Eeden in 'Hollandsche Bellettrie van den Dag' van C.M. Deventer (1901)
• Henriëtte Hendrix, 'Een week in de kolonie der Internationale Broederschap te Blaricum' (1901)
• 'De kleine Johannes' door Frederik van Eeden' in 'Letterkundige studiën' van Jan Ligthart (1902)
• Corn. J. Vervloet, 'Eenige ervaringen opgedaan in de kolonie van Frederik van Eeden' (1903)
• 2 hoofdstukken: 'Frederik van Eeden - Hélène Swarth - Julius Vuylsteke' en 'Over dominee Hugenholtz en Frederik van Eeden' in 'Nieuwere Literatuur-geschiedenis, deel 2' van Willem Kloos (1904)
• Een hoofdstuk over Frederik van Eeden in 'Geschiedenis der Noord-Nederlandsche Letteren in de XIXe Eeuw, deel 3' van Dr. J. ten Brink (1904)
• 3 hoofdstukken: 'H.J. Boeken - F. van Eeden', 'Dr. F. van Eeden' en 'F. van Eeden' in 'Nieuwere Literatuur-geschiedenis, deel 3' van Willem Kloos (1905)
• 1 hoofdstuk: 'Emile Zola - F. van Eeden' in 'Nieuwere Literatuur-geschiedenis, deel 4' van Willem Kloos (1906)
• P. Heering, Het Evangelie verworpen: rede naar aanleiding van Van Eeden's 'Mijne sociologische ervaringen' (1907)
• 1 hoofdstuk: 'Lodewijk van Deyssel' in 'De mannen van '80 aan het woord' van E. d'Oliveira Jr. (1909)
• Constant van Wessem, 'Hoe moeten wij 'Paul's ontwaken' van Frederik van Eeden eigenlijk lezen?' (1914)
• Albert de Jong, 'Onderwerping of verzet?: antwoord aan Frederik van Eeden' (1915)
• Walter von Molo, 'An Frederik van Eeden und Romain Rolland: offener Brief' (ca. 1916)
• Milos Seifert, 'U Básníka Frederika van Eedena' (1922)
• L.J.M. Feber, 'Frederik van Eeden's ontwikkelingsgang' (1922)
• 'De kleine Johannes II & III door Frederik van Eeden' in 'Letterkundige studiën' van Jan Ligthart (1924)
• H. Padberg S.J., 'Frederik van Eeden' (1925)
• G. Dekker, 'Die invloed van Keats en Shelley in Nederland gedurende die negentiende eeu' (proefschrift) (1926)
• M.J. Leendertse, 'Frederik van Eeden' in 'Christelijk letterkundige studiën' (1927)
• G. Kalff jr., 'Frederik van Eeden, psychologie van den Tachtiger' (1927)
• 'Van Eeden's en Gorter's breuk met het impressionisme' in 'Hollandse schilders en schrijvers in de vorige eeuw' van Gerard Brom (1927)
• H. Giltay, 'Open brief aan Dr. G. Kalff Jr. naar aanleiding van zijn Van Eeden-requisitoir' (1928)
• Nicolaas Anthonie Donkersloot, 'De episode van de vernieuwing onzer poëzie (1880-1894)' (proefschrift) (1929)
• Evert van Eeden, 'Frederik van Eeden als katholiek' (1930)
• Fred. W.H. Emons, H. Giltay, J. Methöfer, 'Dr. Frederik van Eeden herdacht: toespraken gehouden op de herdenkings-bijeenkomst, belegd door de vereeniging "Gemeenschappelijk grondbezit" (G.G.B.) te Amsterdam den 14en Juli 1932' (1932)
• Een bijdrage 'Frederik van Eeden. Herinneringen', met een portretfoto en een overdruk van een handschrift in 'Geschenk 1933' door Henri Borel.
• A.T. Kleerekoper, 'Bibliotheek van wijlen dr. Frederik van Eeden en enkele andere kleinere bijvoegingen waaronder de bibl. entomologie dr. M. Nassauer, Frankfurt a. M.: verkooping 9 en 10 januari 1934 in Amsterdam door boekhandel en antiquariaat P.A. Hemeryck' (1934)
• H.W. van Tricht, 'Frederik van Eeden, denker en strijder' (proefschrift) (1934)
• Nico van Suchtelen, 'Interview: voordracht gehouden de 22ste october 1938 voor het Kunstenaars-Centrum voor Geestelijke Weerbaarheid bij de opening der tentoonstelling van werken van Frederik van Eeden, Herman Gorter, Henriette Roland Holst en Nico van Suchtelen in het Museum Fodor te Amsterdam' (300 ex.) (1938)
• Alexander Hubert Starmans, 'Psychologische analyse van het jeugddagboek van Frederik van Eeden' (proefschrift) (1939)
• Albert Verwey, 'Frederik van Eeden' (1939)
• A. Verstraeten, 'Inleiding tot en aanteekeningen bij De kleine Johannes van Frederik van Eeden' (1942)
• G.H. 's-Gravesande, 'Het conflict tusschen Willem Kloos en Frederik van Eeden. De quaestie "Lieven Nijland"' (1947)
• Een hoofdstuk: 'De zaak Lieven Nijland' in 'Steekproeven' van G. Stuiveling (1950)
• S.P. Uri, 'Vlucht der verbeelding: studies over de Neo-romantiek bij twaalf Nederlandse proza-schrijvers en -schrijfsters van de periode 1890-1920: Jacobus van Looy, Arij Prins, Frederik van Eeden, Louis Couperus, Lodewijk van Deyssel, Augusta de Wit, Adriaan van Oordt, Henriëtte Roland Holst, Israël Querido, Arthur van Schendel, Aart van der Leeuw, P. H. van Moerkerken' (1955)
• Een beschouwing over de gedichten 'De waterlelie' en 'Hei-leeuwerik' in 'Dichterland. Inleiding tot het genieten van poëzie' van W.M.L.E. van Leeuwen (9e druk, 1956)
• Peter van Eeden en P.J. Meertens, 'Frederik van Eeden' (Catalogus bij de Frederik van Eeden tentoonstelling, t.g.v. van de Frederik van Eeden herdenking, 3 april 1960) (1960)
• 1 hoofdstuk: 'Frederik van Eeden. De heks van Haarlem (1915)' in 'Moderne boeken en schrijvers' van H. de Waard (1956)
• Peter van Eeden en Wim J. Simons (samenstellers), 'Van Eeden! Van Eeden! Daar komt hij aangetreden' (Caricaturen en spotverzen over Frederik van Eeden) (1960)
• Wim J. Simons, 'Het paleis van Circe: Frederik van Eedens Amerikaanse reizen' (1960)
• Wim J. Simons, 'Frederik van Eeden' (serie Ontmoetingen, nr. 21) (1960)
• Annie Salomons besteedt in 'Herinneringen uit den ouden tijd 2, over schrijvers die ik persoonlijk heb gekend' aandacht aan Frederik van Eeden (1960)
• Een hoofdstuk over Frederik van Eeden in 'Nog meer herinneringen uit de oude tijd' van Annie Salomons (1962)
• H.W. van Tricht, 'Over de Tagore-vertellingen van Frederik van Eeden' (1963)
• H.C. Rümke, 'Over Frederik van Eedens 'Van de koele meren des doods': een essay' (1964)
• Een hoofdstuk over Frederik van Eeden in 'Beschouwingen over Nederlandse auteurs van 5 generaties' van W.L.M.E. van Leeuwen (1964)
• E. d'Oliveira, ''80 en '90 aan het woord : gesprekken met Lodewijk van Deyssel, Willem Kloos, Albert Verwey, Frederik van Eeden, Marcellus Emants, Karel van de Woestijne, Cyriel Buysse, Is. Querido' (1966)
• A. Roland Holst, 'Frederik van Eeden vrijgesproken' in 'Maatstaf' (september 1966)
• Albert Perdeck, 'Nakend op de fiets: aspecten, evenementen, gedaanten' (1967)
• Jaap Harten: 1 gedicht: 'Van Eeden's Walden)' in 'Gedichten '67: een keuze uit de tijdschriften', samengesteld door Jos de Haes en Hubert van Herreweghen (1968)
• 1 hoofdstuk: 'Frederik van Eeden - De waterlelie' in 'Het Nederlandse gedicht na 1880' van Martien J.G. de Jong (1969)
• A.C.J. de Vrankrijker, 'Onze anarchisten en utopisten rond 1900' (1972)
• Herinneringen aan Frederik van Eeden in 'In den verleden tijd' van A. Roland Holst (1975)
• Frans Du Mong, 'Omtrent De kleine Johannes van Frederik van Eeden' (1975)
• 'De Engelbewaarder' gaf in 1976 een 'Van Eeden-nummer' uit.
• Han Schipperheijn, 'Over 'Van de koele meren des doods': een reeks beschouwingen over de roman van Frederik van Eeden' (1976)
• G.N. de Heer, 'Frederik van Eeden en Albert Verwey op het Hof van Moerkerken' (1977)
• W.N.M. Hüsjen, 'De heks van Haarlem. Toneelanalyse in theorie en praktijk' (in eigen beheer, 1978)
• 1 hoofdstuk: 'Vereenigd Rotterdamsch-Hofstradtooneel. Fredrik van Eeden het poortje of de Duivel in Kruimelburg' in 'Menno ter Braak, De Propria Curesartikelen 1923-1925' (1978)
• J.S. de Ley en B. Luger, 'Walden in droom en daad' (1980)
• Themanummer Frederik van Eeen van 'Literama' (november 1981)
• Een essay: 'Rümke over Van Eeden' in 'Intenties 2' van H.A. Gomperts (1981)
• Ilse N. Bulthof, 'Frederik van Eeden: excentriek psychiater' in 'De Revisor' (december 1981)
• H.W. van Tricht (red.), 'Onzeekerheid is geen leeven: beschouwingen over Frederik van Eeden' (1983)
• 'Frederik van Eeden vrijgesproken' in 'In den Verleden tijd' (1975) en in 'Proza 1' (1983) van A. Roland Holst.
• Roel van Duijn, 'Voeten in de aarde: de eco-crisis en onze erfenis van Abraham Kuyper en Frederik van Eeden: verkenningen in organische en organistische filosofie' (1984)
• Jaap T. Harskamp, 'Spleen, ennui, walging Comparatistische aantekeningen bij 'Van de koele meren des doods' in 'Bzzlletin 115' (april 1984)
• 'Walden toen en nu' (Bevat tevens 'De vrije arbeid op "Walden" door Frederik van Eeden) (1984)
• Martien J.G. de Jong, 'Honderd jaar later: essays over schrijvers en geschriften uit de Beweging van Tachtig: Lodewijk van Deyssel, Frederik van Eeden, Herman Gorter, Willem Kloos, Albert Verwey' (1985)
• Enno Endt, 'Mooi gebruld, leeuw: over Frederik van Eeden, W. Versluys, Nescio, Aeg. W. Timmerman, Herman Gorter' (1986)
• Diederik Grit, 'Frederik van Eeden en Scandinavië' in 'De nieuwe taalgids' (maart 1988)
• H. Walter-Schmitz, 'De Hollandse significa: een reconstructie van de geschiedenis van 1892 tot 1926' (vertaald uit het Duits door J. van Nieuwstadt) (1990)
• Jan Fontijn, 'Tweespalt. Het leven van Frederik van Eeden tot 1901' (proefschrift) (1990)
• Nop Maas, 'Een duivelsvent: Frederik van Eeden in caricatuur' (1991)
• Jef van de Sande, 'Frederik van Eeden, Van de koele meren des doods' (1991)
• Nop Maas, 'Een duivelsvent. Frederik van Eeden in caricatuur' (1991)
• 1 hoofdstuk: 'Frederik van Eeden, Van de Koele Meren des Doods' door Jan Fontijn in 'Lexicon van Literaire Werken' (augustus 1991)
• Jan Nap, 'Significa en letterkunde THeorie en praktijk bij Van Eeden' in 'Vooys' (december 1991)
• 2 uittreksels: 'Frederik van Eeden - De kleine Johannes' en 'Frederik van Eeden - Van de koele meren des doods' in 'Prisma Uittrekselboek Nederlandse literatuur 1880-1945', door Johan van Ommen en Lizet Penson (1992)
• Jan Fontijn, 'Een bond van genieën om de wereld te redden' (1993)
• 2 bespreking: 'Frederik van Eeden - Van de koele meren des doods' en 'Frederik van Eeden - De kleine Johannes I' in 'Panorama van de Nederlandse letterkunde. Beknopte besprekingen van 75 Nederlandse literaire werken' van C. Gerritsma (1993)
• Diederik Christoph Grit, 'Driewerf zalig Noorden: over literaire betrekkingen tussen de Nederlanden en Scandinavië' (proefschrift) (1994)
• Jan Fontijn, 'Frederik van Eeden: een open boek' (voordracht) (1994)
• Emile Wennekes: 'Zij had over de dood gehoord door muziek. Over muzikale verwijzingen in het werk van Frans Coenen en Frederik van Eeden' in 'Literatuur' (januari/februari 1995)
• R.Th.R. Wentges, 'De neus van Frederik van Eeden: een beschouwing over de betekenis van reuk en geur in zijn werk' (1996)
• Jan Fontijn, 'Trots verbrijzeld: het leven van Frederik van Eeden vanaf 1901' (1996)
• Marianne Mooijweer, 'De Amerikaanse droom van Frederik van Eeden' (proefschrift) (1996)
• Een column: 'Drie portretten' over Frederik van Eeden in 'Mirza' van Kader Abdolah (1998)
• 1 hoofdstuk: 'Frederik van Eeden - De kleine Johannes' in 'Boekenlijst Nederlands. Vragen en antwoorden bij de 50 meest gelezen Nederlandse boeken' van Frans Lennaerts (2000)
• 1 hoofdstuk: 'Van de koele meren des doods' in 'Gouden fictie. Het fenomeen everseller' van Marja Pruis (2001)
• Een hoofdstuk over Frederik van Eeden in Hans Heesen & Harry Jansen, 'Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland' (2001)
• 1 hoofdstuk: 'Frederik van Eeden, Johannes Viator, Het Boek vande Liefde' door P. Kralt in 'Lexicon van Literaire Werken' (november 2002)
• Johan Koppenol, 'Een geniaal, nagenoeg onbekend Hollandsch kunstenaar - Van Eeden over Van Gogh' in 'Literatuur' (februari 2003)
• Milos Seifert, 'Herinneringen aan Holland: op bezoek bij de dichter Frederik van Eeden' (Vertaling uit het Tsjechisch van 'U Básníka Frederika van Eedena' door Kees Mercks (bibliofiel, 750 ex.) (2003)
• 1 hoofdstuk: 'De onzekere: Frederik vn Eeden' in 'De canon' van Menno ter Braak (2004)
• A.H. Huussen jr., 'De oerdruk van "De geboorte eener natie' van Frederik van Eeden' in 'Cahiers uit het Noorden' (2005)
• 1 hoofdstuk: 'Frederik van Eeden - Een gezonde kiem' in 'Uitgelezen Lunteren: Schrijvers over Lunteren en omgeving' van Arno van der Valk (2005)
• K. van Berkel, 'Vóór Heimans en Thijsse: Frederik van Eeden sr. en de natuurbeleving in negentiende-eeuws Nederland' (2006)
• Doriane Sansterre, 'Oeverloze zielen: subject en object in de Nederlandse psychologische roman omstreeks 1890-1900' (2007)
• Cornelie van Uuden en Pieter Stokvis, 'De gezusters Van Vloten: de vrouwen achter Frederik van Eeden, Willem Witsen en Albert Verwey' (2007)
• Peter Baldé, 'De praktische visionair: Frederik van Eedens visie op psychische stoornissen' (2008)
• Ronny Boogaart & Eric de Rooy, 1 hoofdstukje: 'Frederik van Eeden' in 'Amsterdam & zijn schrijvers. Literatuur op locatie' van Ko van Geemert (2008)
• 1 zkv: 'Alida Zevenboom' in 'Vijf bijlen' van A.L. Snijders (2009)
• Walter Vandereycken, Ron van Deth, 'Frederik van Eeden, (1860-1932): vergeten psychiater en pionier in de psychotherapie' (2010)
• Willem Kloos, 'Over Frederik van Eeden' in 'Het scherp van de snede. De Nederlandse literatuur in 100 en enige polemieken', samengesteld door Pierre Vinken & Hans van den Bergh (2010)
• Leonieke Vermeer, 'Geestelijke lenigheid: de relatie tussen literatuur en natuurwetenschap in het werk van Frederik van Eeden en Felix Ortt, 1880-1930' (proefschrift) (2010)
• Frederik van Eeden-Genootschap, '150 jaar Frederik Van Eeden' (2010)
• Ronny Boogaart & Eric de Rooij, 'Het beste mijner paradijzen: wandelen door het Gooi met Van Eeden, Van Deyssel en anderen' (2011)
• Gerrit Komrij becommentarieert het gedicht 'Aan N. Beets' van Cormelis Paradijs in 'Tussen hemel en aarde' (2013)
• Arno van der Valk, 'Een gezonde kiem. De derde kolonie van Frederik van Eeden' in 'De Parelduiker' (2013/2)
• 1 lemma: 'Eeden, Frederik van' in 'Steinz Gids voor de wereldliteratuur' van Jet & Pieter Steinz (2015)
• 1 hoofdstuk: 'Van de koele meren des doods' in 1001 boeken die je gelezen moet hebben', onder redactie van Peter Boxall en Ed van Eeden (2017)
• Guido van Hengel, 'De zieners: toekomstvisioenen uit een verloren Europa (2018)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Herman Heijermans droeg 'Trinette: schets' (1893) op aan Frederik van Eeden.
• 'Nacht-liedjes: uit 'Ellen, een lied van de smart' van Frederik van Eeden, ecomponeerd voor eene zangstem en piano door Hugo Nolthenius (189?)
• 'Vier nachtliedjes: uit Ellen, een lied van de smart', gedicht van Frederik van Eeden, gecomponeerd voor eene stem met pianobegeleiding door Jan Brandts Buys (19??)
• 'Uit de Wijzangen van Rabindranath Tagore, vertaald door Frederik van Eeden: Lied voor Alt', getoonzet door J. Beyerman-Walraven (19??)
• 'Na zonsondergang aan zee', Leo Smeets, tekst van Frederik van Eeden (19??)
• 'Nachtliedje' in 'Twee liederen: voor eene zangstem met pianobegeleiding', Hans Franco Mendes (19??)
• 'Schemering in 't woud' in 'Drie liederen: voor een zangstem met pianobegeleiding: op. 7', gecomponeerd door Louis van der Laaken (19??)
• 'Booze droom: voor mannenkoor a cappella', woorden van Frederik van Eeden, muziek van J. Carel Anderson (19??)
• Leon Paschal, 'Jeannot' (D'apres De kleine Johannes par Fred. van Eeden) (1903)
• Willem Kloos droeg zijn gedicht 'Van de zee' (De Zee, de Zee klots voort in eindeloze deining) op aan Frederik van Eeden.
• 'De klare dag: voor tenoor met klavierbegeleiding', Alphons Diepenbrock, tekst van Frederik van Eeden (1905)
• 'Voor de liefste', woorden van Frederik van Eeden in 'Liederen, zangstem, piano, middenstem', Willem Andriessen (1906)
• 'De waterlelie', gedicht van Frederik van Eeden, muziek van Th. van Wamel (1906)
• Nico van Suchtelen beschreef in 'Qua Absurdum' (1906) zijn ervaringen in 'Walden'.
• 'Vier nachtliedjes: uit Ellen, een lied van de smart ', gedicht van Frederik van Eeden, gecomponeerd voor eene stem met pianobegeleiding door Jan Brandts Buys (191?)
• 'Vier gedichten', van Frederik van Eeden, voor eene zangstem met pianobegeleiding getoonzet door P.H.A. Rosenwald (1918)
• 'Loomheid is op uw hart', (wijzang van R. Tagore, muziek Hendrik Andriessen, vertaling van Frederik van Eeden (1919)
• 'Gewijde stukken', voor harmonium bewerkt door A.J. v.d. V., teksten naar Frederik van Eeden (1922)
• 'Na zonsondergang aan zee', J.C. Anderson, tekst van Frederik van Eeden (Bekroonde koorwerken voor den grooten internationale zangwedstrijd 1925, ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van het Gemengd Koor 'Polyhymnia' te Haarlem. Mannenkoren) (1925)
• 'Ellen: (fragment uit den eersten zang): voor gemengd koor', tekst van Frederik van Eeden; gecomponeerd door Isr. J. Olman (1925)
• 'De kleine Johannes' werd voor toneel bewerkt. In 1930 werd het gespeeld door Ys. Visser, in 1978 door Ger Beukenkamp.
• 'Liber amicorum dr. Frederik van Eeden'. Aangeboden ter gelegendheid van zijn zeventigsten verjaardag 3 april 1930', (bijdragen van 114 auteurs, waaronder Lodewijk van Deyssel, Frans Erens, Sigmund Freud, A. Roland Holst, J. Slauerhoff en Felix Timmermans).
• In 1934 werd - ter nagedachtenis aan hem - het Frederik van Eedengenootschap opgericht.
• G.J. Moed, 'Vier nachtliedjes : uit 'Ellen, een lied van de smart' : voor bariton of alt, cello (ad lib) en piano : op. 26', tekst van Frederik van Eeden (1944)
• 1 parodie op Frederik van Eeden in 'Idem: tien parodieën' van F. Bordewijk (1957)
• 'De kleine Johannes' verscheen in 1983 als Bulkboek 125.
• 'Van de koele meren des doods' werd in 1976 door Ton Vorstenbosch voor toneel bewerkt en gespeeld door 'Centrum'.
• In de Universiteitsbibliotheek aan het Singel in Amsterdam is het Frederik van Eeden-Museum ondergebracht.
• Lennaert bewerkte 'De kleine Johannes' tot musical (1970)
• Vrij Nederland hield in 1978 een onderzoek naar de boekenlijsten op middelbare scholen. p de lijst van meest genoemde boeken stond 'De kleine Johannes' op nummer 9.
• In november 1981 was er een tentoonstelling over Frederik van Eeden in de bovenhal van de NCRV-studio. De radio-uitzendingen van 'Literama' waren in deze maand ook aan Van Eeden gewijd.
• 'Van de koele meren des doods' werd in 1982 verfilmd door Nouchka van Brakel.
• Johannes uit 'De Kleine Johannes' en Marga de Fontaine uit 'Van de koele meren des doods' werden door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• 'Van de koele meren des doods' verscheen in 1985 als Bulkboek 149.
• 'Grassprietjes' werd in 1986 doorC.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1885.
• 'De kleine Johannes' werd in 1986 doorC.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1887.
• 'Van de koele meren des doods' werd in 1986 door C.J. Aarts en N. van der Meulen in hun boek 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar' uitgeroepen tot het beste boek van 1900.
• Peter te Nuyl nam het dromenboek van Frederik van Eeden, gecombineerd met brieven van Van Eedens vrouw én het dagboek van Slauerhoff als uitgangspunt voor zijn toneelstuk 'Het vergeten' (1986)
• 1 tekening van Frederik van Eeden in 'Tekeningen: politici, schrijvers, vogels' van Siegfried Woldhek (1987)
• Voor 'De Bijenkorf' maakten Jan Croes, Jos Paardekooper, Jan Geerlings en Gerard Heijnen in 1990 'De Ideale Bibliotheek. 100 boeken die iedereen gelezen moet hebben'. Van Frederik van Eeden namen zij op: 'Van de koele meren des doods' (op nr. 63) en 'De kleine Johannes' (op nr. 71).
• Jan Koetsier, 'Frans Hals: opus 39: 1946-1949', opera in 3 bedrijven, libretto van de componist naar het blijspel 'De zonderlinge bekering van Frans Hals' van Frederik van Eeden.
• Een parodie op werk van Frederik van Eeden door F. Bordewijk in 'Ik ben geboren in Apeldoorn. Groot parodieënboek' (samenstelling Rody Chamuleau en J.A. Dautzenberg) (1994)
• In de 'top-100' van boeken die scholieren in 1997 op hun lijst zetten staat 'De kleine Johannes' op nummer 29. Op 5% van de lijsten komt het boek voor.
• 1 kaart met portret en bi(bli)ografietje van Frederik van Eeden in 'Het Nederlands literatuur kwartet' (1997)
• 'Van de koele meren des doods' verscheen in 1998 als Grote letterboek.
• Max Pam maakte voor HP/De Tijd (10-09-1999) een lijst met de 100 beste boeken van de eeuw.
  Hij nam hierin van Frederik van Eeden op nr. 81 'Van de koele meren des doods' op. (Een melodrama dat ik toen vreselijk mooi vond, maar waarvan het mij nu erg verstandig lijkt het niet te herlezen).
• Leo Vroman noemt in 'Het beslissende boek' (2002) van Margot Dijkgraaf en Martijn Meijer het verhaal 'De kleine Johannes' van Frederik van Eeden als het voor hem beslissende boek.
• In Leiden is, in het kader van het project 'Muurgedichten' het gedicht 'De waterlelie' van Frederik van Eeden te lezen op de muur van Valkenhorst 30.
• Het Letterkundig museum publiceerde begin 2007 een top 100 van grootste dode schrijvers. Ook Frederik van Eeden was in dit 'Pantheon' opgenomen. Vanaf 2008 besteedt het museum met een permanente expositie aandacht aan deze schrijvers.
• In het Frederickspark in Haarlem staat sinds 2008 een door Mari Andriessen gemaakt beeld 'De kleine Johannes'.
• Een portret (olieverf op doek) van Frederik van Eeden door Lizzy Ansingh, gemaakt in 1919, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
• 'De kleine Johannes'. gelezen door Cees van Ede (1 usb-mp3) (2012)
• ' De kleine Johannes', een verhaal van Frederik van Eeden,naverteld door Helene Bakker (Eenvoudig Communiceren) (2015)
  
• Van 'De kleine Johannes: een sprookje: deel 1' verscheen in 2009 een door Daniël Mok hertaalde versie.
• 'De kleine Johannes' verscheen in 2010 als Klassieke lijster.

Werk van Frederik van Eeden geciteerd in overlijdensberichten

Volkskrant, 09-11-1991

Volkskrant, 13-04-1994

Volkskrant, 23-12-1995

Biografische opmerkingen

• De vader van Frederik van Eeden (Guido van Eeden) was tuinbouwkundige en later wetenschappelijk botanicus. Zijn vader had een grote liefde voor de natuur.
• Frederik van Eeden volgde de lagere school, de HBS en de Latijnsche School in Leiden.
• Al op de middelbare school (1874) begon hij te schrijven in zijn dagboek. Hij zou dit zijn hele leven volhouden.
• Frederik van Eeden ging in 1878 medicijnen studeren in Amsterdam (hij woonde van 1878 tot 1882 in de Jacob van Campenstraat 36 in De Pijp). Hij werd lid van een literaire studentenclub (Flanor, zo genoemd als eerbetoon aan Carel Vosmaers pseudoniem), die bijeenkwam in café De Karseboom in Amsterdam. Tot deze kring behoorden naast Van Eeden o.a. Kloos, Paap, Verwey en Van Looy.
• In 1885 kwam onder het pseudoniem Cornelis Paradijs zijn dichtbundel Grassprietjes' uit, waarin hij zich afzette tegen de predikantenpoëzie van die tijd (Beets, Tollens).
• Frederik van Eeden promoveerde in 1886 op het onderwerp 'Kunstmatige voeding bij tuberculose'. Hij ging toen psychiatrie studeren in Parijs en werkte enkele jaren in Bussum als huisarts.
• Frederik van Eeden trouwde in april 1886 met Martha van Vloten.
• 'De kleine Johannes' werd eerst in delen in 'De Nieuwe Gids' gepubliceerd, voordat het in 1887 als boek uitgegeven wordt.
• In Amsterdam startte hij in 1887 met A.W. van Renterghem een psychotherapeutische kliniek (tot 1894).
• Frederik van Eeden logeerde, met zijn vriendin Betsy van Hoogstraten, in de zomer van 1891 op Mariëndaal, in een zomerhuisje.
• Hij kreeg veel te maken met de sociale misstanden van die tijd. Hij richtte in 1898 op het landgoed Cruysbergen bij Bussum de idealistische (tuinbouw) kolonie 'Walden' op, die o.a. berustteop gemeenschappelijk grondbezit. Dit werd een mislukking o.a. door het weinig zakelijk beheer. Na eerst omgezet te zijn in een verbruikscoöperatie ging Walden in 1907 failliet.
• Ook de door Van Eeden in Amsterdam opgerichte coöperatie 'De Eendracht' werd in 1907 opgeheven. De financiële moeilijkheden met 'De Eendracht' waren mede debet aan het mislukken van Walden.
• Het idee van Walden kwam tot stand onder invloed van het boek 'Walden or Life in the Woods' (1854) van Henry David Thoreau.
• In Nij Beets (Friesland) zette Van Eeden in 1903 de kolonie 'Frij Fryslân' op. Deze werd nooit succesvol en ging in 1910 ten gronde.
• In 1907/1908 reisde Van Eeden door Amerika om daar zijn ideeën (m.b.t. Walden) te verkondigen.
• Frederik van Eeden publiceerde in 'De Nieuwe Gids'. Toch was hij het niet eens met de opvattingen van 'de Tachtigers' De 'Tachtigers' huldigden het idee van 'l'art pour l'art'. Van Eeden was het juist meer om de inhoud dan om de vorm te doen. Uiteindelijk leidde dit ook tot een breuk tussen hem en 'de Tachtigers'.
• Van Eeden vond dat mensen door het nastreven van socialistische en religieuze idealen zich kunnen ontworstelen aan het noodlot. In de sociaal-democratische ideeën miste hij de mystieke elementen.
• Zijn werk wordt wel omschreven als religieus symbolisme.
• Op veel van zijn boeken liet Frederik van Eeden een vignet drukken dat een lotusbloem in een cirkel voorstelt. Het is een boeddhistisch symbool: de cirkel staat voor de eeuwigheid en de lotusbloem staat voor het heelal.
• Zijn zoon Paul kwam jong te overlijden. dit greep hem zeer aan.
• Frederik van Eeden eindigde als een gedesillussioneerd mens, teleurgesteld als auteur én als hervormer.
• Frederik van Eeden bleef werken aan zijn 'Het lied van schijn en wezen'. Volgens W.L.M.E. van Leeuwen werkte hij hier aan van juni 1892 tot 10 maart 1922.
• Op 18 februari 1922 werd hij gedoopt in de Rooms-Katholieke St. Paulusabdij in Oosterhout. Hij kreeg de doopnaam Paulus. Hij wilde in de kerk en het geloof rust vinden. Ook zijn tweede vrouw - Truida Everts - en hun twee zonen werden katholiek.
• Frederik van Eeden overleed in 1932, na een periode van geestelijke achteruitgang (vanaf ca. 1925) aan een bronchitis. Deze geestelijke achteruitgang had hij in zijn heldere momenten - als vakman - zelf goed in de gaten.
• Frederik van Eeden werd op 20-06-1932 (onder massale belangstelling) begraven op de Oude Rooms-Katholieke begraafplaats in Bussum. Op zijn graf staat: 'Requiem Aeternam dona ei domine et lux perpetua lucceat ei'. Het graf heeft geen grafnummer.
• 'Redekundige grondslag van verstandhouding' (1975) maakte oorspronkelijk onderdeel uit van de 'Studies'.
• Nescio begint zijn verhaal 'De uitvreter' met de beroemd geworden beginzin: 'Behalve den man, die de Sarphatistraat de mooiste plek van Europa vond, heb ik nooit een wonderlijker kerel gekend dan den uitvreter.' Het schijnt dat Frederik van Eeden deze man was.

Anderen over Frederik van Eeden

• Frederik van Eeden, Arzt und Dichter, der soviel von den Geheimnissen des verborgenen Seelenlebens vorausgeahnt, meinen freundschaftligen Grusz zum Tage, da er über die Schwelle des Alters tritt. (Sigmund Freud, in Liber amoricum t.g.v. Van Eedens 70e verjaardag, 1930)
• Men moet van Van Eeden zeggen, dat hij een zeer gecompliceerd mens was. Hij was in hoge mate introvert; alles betrok hij op zichzelf. Hij voelde zich vaak bedrogen, miskend, had een hoge dunk van zichzelf. Vaak een te hoge dunk. (J. van Doorne, Trouw, 07-04-1973)
• Als wij van Van Eeden niets kenden dan dit ene boek, noch zijn naam, noch zijn leven, noch zijn andere werken, dan zou hij 'de meester van de koele meren' heeten, en een rang innemen die niemand hem strijdig maakte. (Albert Verwey, geciteerd in 'Het literair eeuwboek. Honderd jaar het boek van het jaar')
• Omdat iedereen de twee vervolgen op De kleine Johannes zoveel lager aanslaat dan het eerste deel had ik me, dwars als altijd, voorgenomen er een andere mening op na te houden. Maar ik moet me helaas aansluiten bij de algemene opinie: het werk zakt aldoor af, het ontaardt zelfs in gebazel en drakerigheid. (Hans Warren, Geheim dagboek 1952-1953, blz. 142, 08-02-1953)
• Hij verklaarde zich vóór vele dingen, terwijl hij er zelden achter was, en, kwam hij erachter dan was hij er niet meer voor. (Israël Querido, in: Jeroen Brouwers, Zachtjes knetteren de letteren, blz. 19)
• Aan kritiek heeft het Van Eeden nooit ontbroken: Walden, zijn geloof in geesten en zijn bekering tot het katholicisme maakten hem een dankbaar onderwerp van spot. (Hans Heesen & Harry Jansen, Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland, blz. 62)
• Dagboeken hebben voor lezers daarentegen het voordeel dat je niet hoeft te onthouden wat erin staat. Al jaren ligt het dikke dagboek van Frederik van Eeden naast mijn bed. Als ik 's nachts wakker word en de slaap niet meer kan vatten, lees ik er een stukje in. Ik kan het opslaan waar ik wil, ik hoef de draad niet vast te houden, want er is geen draad, zoals in alle echte dagboeken. (W.F. Hermans, Malle Hugo, blz. 25)

Uit mijn weblog

14 mei 2008

Jelle wees me in de Stoopstraat in Antwerpen op deze spreuk op een gevel boven een garage. Mooi en zeker opvallend. Ik vroeg me wel onmiddellijk af of hij wel echt van Frederik van Eeden is. Ik heb op mijn citatensite het volgende staan:  Misschien is niets geheel waar, en zelfs dát niet. (Multatuli, Ideeën, eerste bundel, idee 1, blz. 9) Is het toeschrijven aan Frederik van Eeden een vergissing? Heeft Van Eeden het ook ergens gezegd? Of nog mooier: is het expres gedaan. Het is dan immers NIET WAAR dat de spreuk van Frederik van Eeden is. Niets is immers waar, en ook dit niet. Ik geef de voorkeur aan de laatste optie en vind hem dan geweldig bedacht.

Mijn favoriete citaat

Wat ik ben, in de oogen van mijn vijanden
is absoluut verschillend van wat ik ben in de oogen van die mij liefhebben,
en dat verschilt weer van wat ik ben in eigen oogen.
(Frederik van Eeden, Dagboek 1878-1932, 4 januari 1907)

 

Naar een overzicht van citaten van Frederik van Eeden

Bronnen o.a.

• P. van Renssen, Nieuwe Nederlandsche lyriek (1927)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Hun laatste rustplaats (1985)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Uittreksel top-100
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)
• Hans Heesen e.a., Behoudens deze steen. Een gids langs schrijversgraven in Nederland en Vlaanderen (2004)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (oktober 2018)