• Home
• Bibliografiëen
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Bronnen

J.M. Dautzenberg

Profiel

Achternaam: Dautzenberg
Roepnaam: Jan
Voornamen: Johan Michel
Geboren: 06-12-1808
Te: Heerlen
Overleden: 04-02-1869
Te: Elsene (Brussel)

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft J.M. Dautzenberg niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk

Poëzie

• Welkomsgruss dem Deutsch-Vlämischen Sangerbund. Welkomgroet den Duitsch-Vlaemschen Zangverbonde, te Gent, den 26 Juni 1847 (1847)
• Gedichten (1850)
• Brugsche Beijaertgroet (1862)
• De doop (1867)
• De moriljen (1867)
• Verspreide en nagelaten gedichten (1869)
• J. M. Dautzenberg: bloemlezing met levensbericht en inleiding (door Arnold Sauwen) (1908)
• Bloemlezing uit Dautzenberg's gedichten (1908)

Overig non-fictie

• Beknopte prosodia der Nederduitsche tael (1851)
• Verslag over den Vlaemschen pryskamp, door 's lands bestuer uitgeschreven, by gelegenheid der vyf en twintigjarige Jubelfeesten, toegewyd aen Z.M. Leopold I (1856)
• Verhalen uit de geschiedenis van België (met Prudens van Duyse) (1856)
• Strydige richtingen sedert drie, vier eeuwen der Hoog- en Nederduitsche taelleeraren (1862)

Vertalingen

• Melchior, baron van Diepenbrock, Melchior, baron van Diepenbrock, vorstbisschop van Breslau: Herdersbrief aen het gezamentlik eerweerdige priesterschap en alle geloovigen des bisdoms, by zyne ambts-aenveerding uitgegeven (1846)
• De giftdrank, door E. Augier in Dietsche iamben vertaeld (1851)
• August Heinrich Hofmann vn Fallersleben, Loverkens (1852)
• Friederich Oetker, De Vlaemsche Taelstryd (1857)
• J. Nolet de Brauwere van Steeland, Het groote Dietsche vaderland (1857)
• Horatius, Oden (1923)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• J.M. Dautzenberg was mede-oprichter van 'De Toekomst, tijdschrift voor onderwijzers'.
• J.M. Dautzenberg publiceerde in: 'De Vlaemsche Rederyker', 'De Vlaemsche Stem', 'De Eendragt', 'Het Taelverbond', 'De Broederhand', 'Nederduitsch Letterkundig Jaarboekje', 'Het Kunst- en Letterblad', 'De Vlaamsche School', 'Vlaamsch België', 'Dietsche Warande', 'Der Pangermane', 'De Vlaamsche Kunstbode'.

Over J.M. Dautzenberg

• P. Willems, 'Aan de nagedachtenis van Johan Michaël Dautzenberg bij het eeuwfeest zijner geboorte, 1808-1908' (1908)
• J. M. Dautzenberg: bloemlezing met levensbericht en inleiding (door Arnold Sauwen) (1908)
• Jan Boucherij, 'De dichter Johan Michiel Dautzenberg bij de honderdste verjaring zijner geboorte' (1908)
• A.E. van Beughem, 'Johan Michel Dautzenberg 1808-1869: schets van zijn strijd op taal- en letterkundig gebied' (1935)
• Gerrit Komrij besteedt in 'Kost en inwoning. De Nederlandse poëzie in enige nagekomen gedichten' (2005) een hoofdstuk aan het gedicht 'Maaltijd in de Lommer' van J.M. Dautzenberg.
• Mark van Dijk en Hennie Jetzes, 'Heimwee naar Heerlen : leven, werk en geboortedorp van J.M. Dautzenberg (1808-1869)' (2013)

Diversen

• In Heerlen is er een straat naar hem genoemd. In deze straat een gedenkplaat voor J.M. Dautzenberg aanwezig. Deze plaquette heeft eerder op andere plekken gehangen.
  

Waardering

• Ridder in de Leopoldsorde

J.M. Dautzenberg was lid van de jury voor

• lid van de ‘Jury voor den driejaarlijkschen Vlaamschen tooneelprijskamp’ in 1859 en in 1862

Opmerkingen

• Zijn vader was kleermaker.
• J.M. Dautzenberg ging naar de volksschool in Heerlen, waar de pastoor hem leerde lezen en hem preken liet overschrijven.
• Hij verbleef enige tijd in Parijs, als partikulier secretaris van graaf van Belderbosch. Na het overlijden van zijn moeder kwam hij terug naar Heerlen.
• J.M. Dautzenberg had allerlei baantjes: notarisklerk, onderwijzer (in Heerlen, Maastricht, Bergen, Doornik en Gent), huisonderwijzer bij een Belgische graaf, inspecteur van Belgische kolenmijnen.
• Toen België in 1830 los kwam van Nederland, bleef hij in België.
• Hij trouwde op 18-10-1838 met Melanie Maillart.
• J.M. Dautzenberg was actief (ook middels zijn poëzie) in de Vlaamse taalstrijd. August Vermeylen noemde hem 'de eerste volkomen-bewuste letterkundige in Vlaanderen'.
• J.M. Dautzenberg probeerde zijn collega-dichters terug te brengen tot de klassieke metra (m.n. tot de hexameter).
• Hij bepleitte het gebruik van 'du' in plaats van 'jij'.
• Hij stierf in Brussel. Hij werd in Elsene begraven tegen de achtermuur van de begraafplaats (laan 9, nr. 95).
• Zijn schoonzoon Frans de Cort gaf bij zijn dood zijn 'Verspreide en nagelaten gedichten' uit.
• Op 23-09-1872 werd er een praalgraf onthuld met twee dichtregels van hemzelf:
  Rein van hart en gemoed, als een kind eenvoudig,
  Steeds in 't Schoone verliefd, en een vriend der waarheid.

Anderen over J.M. Dautzenberg

• Dautzenberg was een gevoelig renaissancist, geen krachtige dichtersnatuur die de eigen diepe aanvoeling in klassieke schoonheid wist om te zetten. (Louis Sourie, Vlaams Letterkundig Lexicon, blz. 35)
• Hij keerde zich tegen de heersende romantische vormeloosheid en introduceerde, onder invloed van Duitse voorbeelden, strenge en klassieke vormen in de Vlaamse poëzie, waarmee hij op zijn beurt dichters als P. de Mont beïnvloedde. (Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur, blz. 88)
• De in Heerlen geboren Vlaamse dichter J.M. Dautzenberg was een groot voorvechter van moeilijke antieke ritmen en strenge vormen. (Gerrit Komrij, Kost en inwoning, blz. 131)
• De poëzie van Dautzenberg speelde een belangrijke rol in de ontwikkelingsgang van het Vlaams, maar verdween daarna om de hoek, als de moor die zijn plicht heeft gedaan. Op ons maakt ze nu de indruk van poëzie uit een gekostumeerd bal, gedeclameerd door opwindbare poppen. (Gerrit Komrij, Kost en inwoning, blz. 132)

Mijn favoriete citaat

'Spitten en ploegen, zweten en zwoegen,
Nu aan het zaaien, dan aan het maaien,
Zo is het immer op aarde gegaan,
Zo zal het zijn tot het einde der baan.'
(J.M. Dautzenberg)

Bronnen o.a.

• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
• Behoudens deze steen. Een gids langs schrijversgraven in Nederland en Vlaanderen (2004)
• Adri Gorissen, Limburgs literatuur lexicon (2007)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (mei 2024)