J.B. Charles
Profiel
Achternaam: Charles
Initialen: J.B.
Geboren: 25-08-1910
Te: Zwolle
Overleden: 29-07-1983
Te: Oegstgeest
Pseudoniem(en): J.B. Charles was het pseudoniem van Willem Hendrik Nagel. Hij gebruikte ook het pseudoniem E.E. Swarts. Wetenschappelijk werk verscheen onder zijn eigen naam. Charles was de laatste schuilnaam die hij tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte. |
Uit: Vloedlijn (1954) |
Toen ik laatst in de hemel was,
het was bij de topazen poort,
schreed daar een kleine optocht voort;
een grote klas, dacht ik, die uit mag.
Maar zij die naast mij stonden
en glimlachtend de stoet passeren zagen,
zeiden, 't waren de kinderen die de laatste dagen
spelenderwijs te water raakten en verdronken.
(J.B. Charles, De poppen (fragm.),
Het geheim, blz 12)
Voor tweedehands boeken |
Ook van J.B. Charles |
Raban Internet Antiquariaat |
Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Een suite van de zee (1944)
- Terzinen van de Mei (200 ex.) (1944)
- Zendstation (1949)
- Het geheim (1952)
- waarheen daarheen (1954)
- Gedichten (1955)
- He paradijs (1955)
- Ekskuseer mijn linkerhand (1959)
- De gedichten tot 1963 (1963)
- Topeka. De gedichten van 1963 tot 1966 (1966)
- De dieren (bibliofiel, 35 ex.) (1969)
- Leg je gezicht af. Zes ansichtkaarten met liefdesgedichten (met Remco Campert, Lizzy Sara May, Willem van
Toorn, Hans vlek, Ellen Warmond) (1971)
- De warme slager (1973)
- De blauwe stoel (1980)
- Waarom ik geen schilder ben (1980)
- Abélard en Heloïse (bibliofiel, 80 ex.) (1982)
- Turner Court (1982)
- De groene zee is mijn vriendin, Gedichten 1944-1982 (bloemlezing)
(1987)
- Ik ben het (keuze Aad Nuis) (1990)
- De groene zee (bibliofiel) (2001)
- De jongen vliegt (bibliofiel, 100 ex.) (2006)
Proza
- Ontmoeting in den vreemde (1946)
- De menseneters van Nowawes (verhalen) (1956)
- De vrouw van Jupiter (1962)
- Van het kleine koude front (1962)
- In Frankrijk dacht ik aan mijn vader (1986)
Voor kinderen:
- Naar de Barbiesjes (1983)
Naslagwerken
Overige non-fictie
- De criminaliteit van Oss (Proefschrift) (1949)
- De meineed. Strafrechtssociologische beschouwingen (1951)
- Volg het spoor terug (1953)
- Lezend over misdaad (lezing) (1953)
- Beeldroman (tekst bij foto's van Emmy Andriesse) (1956)
- Het strafrecht en de onmens (inaugurele rede) (1956)
- Eendracht ontkracht, of Een pleidooi voor de simplificatie
(rede) (1959)
- Mogen wij nog anti Duits zijn? (met Hans Keilson en H. Wielek)
(1965)
- Voor kinderen van ezeldrijvers (1965)
- Het voorspellen van crimineel gedrag (1965)
- Het Bataafsche christendom. Herenboeren in het rijk der voorzienigheid
(1970)
- Waarde, macht, kriminologie: een cyclus lezingen gehouden
in het kader van het Studium Generale Rotterdam in het akademisch
jaar 1972-1973 (met anderen) (1974)
- Hoe bereidt men een ketter? (1976)
- Het betrekkelijke van criminaliteit (1977)
- Het werkschuwe tuig (1977)
- De funkties van vrijheidsstraf (1977)
Vertalingen/bewerkingen
- H.J. Giskes, Abwehr III F. De Duitse contraspionage in Nederland
(1949)
J.B. Charles schreef een voorwoord voor
- H. Voordewind, De commissaris vertelt (1949)
- SS in actie. Een documentaire over de misdaden der SS (1966)
Bloemlezingen
'Gebloemleesd'
Poëzie:
- 1 gedicht: 'Een suite van de zee' in 'De muze op zee', bijeengebracht door Adriaan Morriën (1951)
- 5 gedichten in 'Stroomgebied. Eem bloemlezing uit de poëzie
van de na-oorlogse dichtersgeneratie', samengesteld door Ad den
Besten (1953)
- 3 gedichten in 'Vloedlijn', bijeengebracht door J. Das, J. van Doorne, P.J. Risseeuw (1954)
- 2 gedichten in 'Nieuwe griffels schone leien', samengesteld
door Paul Rodenko (1954) ??
- 1 gedicht: 'Waarheen daarheen' in 'Poëtisch akkoord.
Honderd gedichten uit tien jaar Noord- en Zuid-Nederlandse literatuur',
samenstelling: Pierre H. Dubois, Hubert van Herreweghen, Maurice
Roelants en Garmt Stuiveling (1956)
- 1 gedicht: 'Jamaica-gedicht' in 'Vandaag IV. Nieuw werk van Vlaamse en Nederlandse schrijvers', bijeengebracht door Jaap Romijn en Frans de Bruyn (1956)
- 1 gedicht: 'Waarheen daarheen' in 'Dichters omnibus, tweede bloemlezing' (1956)
- 2 gedichten in: 'Met twee maten, de kern van vijftig jaar
nederlandse poëzie geïsoleerd en experimenteel gesplitst'samengesteld
door Paul Rodenko (1956)
- 3 gedichten in 'Windrozen per bos. Een bloemlezing uit De
Windroos 1950-1955' (1955)
- 2 gedichten in 'Spiegel van de Nederlandse poëzie door
alle eeuwen 1940-1957', samengesteld door Victor E. van Vriesland
(1957)
- 1 gedicht: 'De jongen vliegt' in 'De Muze vertelt', bijeengebracht
door J.C. Brandt Corstius en Han G. Hoekstra (1958)
- 1 gedicht: 'De andere wereld' in '1 pk. Honderd gedichten
van honderd dichters', verzameld door Hans van Straten (1958)
- 2 gedichten in 'Facetten der Nederlandse poëzie (van
Hensen tot Nooteboom)' samengesteld door Pierre H. Dubois, K.
Jonckheere en L. v.d. Waals (z.j.)
- 1 gedicht: 'Een psalm' in 'Tenzij gij mij zegent', verzameld
door J.W. Schulte Nordholt (1960)
- 1 gedicht: 'Lac Léman' in 'Literair akkoord 4', bijeengebracht door Hubert van Herreweghen, Bert Decorte en Adriaan van der Veen (1960)
- 1 gedicht: 'Het woord' in 'De Muze op school', Bijeengebracht
door W. van Beusekom (1961)
- 1 gedicht: 'De boom' in 'De stem der muze, een bundel moderne gedichten om voor te dragen', samengesteld door P. Maassen (1961)
- 1 gedicht: 'Zuid-Holland' in 'Gezicht op Zuid-Holland', verzameld door J.W. Schulte-Nordholt (1961)
- 1 gedicht: 'In memoriam' in 'De dichter en de dood', bijeengebracht
door Chr. Leeflang (1961)
- 7 gedichten in 'Klimatologisch, een verzameling gedichten naar thema' door G. Th. Rothuizen (1961)
- 1 gedicht: 'Frankrijk' in 'Dichters omnibus 11e bloemlezing',
verzameld door Ad den Besten (1964)
- 1 gedicht: 'Waarheen daarheen' in 'Dichter bij de dichter', samengesteld door J.C.L. Huis in 't Veld (1965)
- 1 gedicht: 'Een psalm' in 'Carillon', door B. Tervoort en Ph.A. Lansberg (11e druk, 1968)
- 3 gedichten in 'Dichters van deze tijd', verzorgd door Paul Rodenko (21e druk, 1969)
- 1 gedicht: 'Onderweg' in 'Tijdsbeeld', van A.C. de Savornin Lohman/Hagenzieker en L.G. Oosten-Marwitz (1969)
- 1 gedicht: 'De zonnebril van plastic' in 'Spelend op de kam.
Bloemlezing uit de literatuur na 1940', samengesteld door L.
Witvliet (1970)
- 1 gedicht: 'Haar vader' in 'Gedichten 73: een keuze uit de tijdschriften', samengesteld door Jos de Haes en Hubert van Herreweghen(1974)
- 1 gedicht: 'Het doodsplantje' in 'Roland Holst, ten afscheid',
redactie Wim Ramakers (1977)
- 4 gedichten in 'Groot verzenboek voor al wie jong van hart
is', samengesteld door Karel Jonckheere (1978)
- 2 gedichten in 'Het klein heelal. Een bundel moderne gedichten voor het voortgezet onderwijs', verzameld door H. Doedens en P. Maassen (9e druk, 1978)
- 5 gedichten in 'De spiegel van de Nederlandse poëzie',
samengesteld door Hans Warren (1979)
- 1 gedicht: 'Een Pools meisje staande op een stoel' in: 'Uitverkoren.
Verhalen en gedichten over vervolgde mensen', gekozen voor de
jeugd door Beccy de Vries (1979)
- 1 gedicht: 'Het gras' in 'Gedichten 78, een keuze uit de tijdschriften', samengesteld door Willy Spillebeen en Hubert van Herreweghen (1979)
- 2 gedichten in 'De Nederlandse poëzie van de 19de en
20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, samengesteld door Gerrit
Komrij (1980)
- 1 gedicht: 'Abelard aan Heloise' in 'Zo diep heb ik van u
gedronken, gedichten over de liefde', gekozen door Jan van der
Vegt (1981)
- 2 gedichten in 'Dichter bij Achterberg', samengesteld door Wim Hazeu (1981)
- 1 gedicht: 'De blauwe stoel' in 'Gedichten 80 - Een keuze uit de tijdschriften', samengesteld door Willy Spillebeen en Hubert van Herreweghen (1981)
- 4 gedichten in 'Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten
(2 delen), samengesteld door C. Buddingh' en Eddy van Vliet (1982)
- 2 gedichten in 'Het land der letteren', samengesteld door
Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
- 1 gedicht: 'De kat' in 'Een beter dier: Poes in de spiegel der poëzie', samengesteld door Arjaan van Nimwegen (1983)
- 1 gedicht: 'De kat' in 'De Kat in de boekenkast. Nederlandse
schrijvers over katten'samengesteld door Tilly Hermans en Pieter
van Oudheusden (1984)
- 4 gedichten in 'Poëzie is een daad van bevestiging.
Noord- en Zuidnederlandse poëzie van 1945 tot heden', gebundeld
door C. Buddingh' en Eddy van Vliet (2e druk, 1984)
- 1 gedicht: 'Pinkstergras' in 'Meulenhoffs dagkalender Nederlandse poëzie 1985', samengesteld door Hans Warren (1984)
- 1 gedicht: 'De kat' in 'Dieren op Versvoeten, Lichtvoetige
Gedichten uit het Dierenrijk', bijeengebracht door Hemmo Drexhage
(1985)
- 1 gedicht: 'Terzinen van de mei' in 'Liefde is het enige; de honderd mooiste liefdesgedichten na 1945', bijeengebracht door Kees Winkler (1985)
- 1 gedicht: 'De dorpsgek' in Grote poëziebloemlezing
'Mij liet je leven', samenstelling Aldert Walrecht (1987)
- 2 gedichten in 'Hier ligt Poot Hij is dood', samengesteld
door Robert-Henk Zuidinga (1990)
- 1 gedicht: 'Groningen 1946' in 'Inkt van dizze stad. Groningen in gedichten', gekozen door Reinold Kuipers (1990)
- 1 gedicht: 'Haar vader' in 'Woorden in vrijheid. Nederlandse
en Vlaamse dichters op Poetry International 1970-1990', samengesteld
door Martin Mooij (1990)
- 1 gedicht 'De kat' in 'Als je goed om je heen kijkt zie je
dat alles gekleurd is', samengesteld door Tine van Buul en Bianca
Stigter (1991)
- 1 gedicht: 'Hoe lang zullen zij nog vrienden blijven?' in
'Zonder vrienden kan ik niet. 101 liedteksten en gedichten over
vriendschap', samenstelling Jan-Simon Minkema & Henk van
Zuiden' (1992)
- 3 gedichten in 'Meulenhoffs dagkalender 1993. Nederlandse poëzie. Dichters op reis', samengesteld door Hans Warren (1992)
- 1 gedicht: 'Stille Nacht' in Nieuwe verhalen voor onder de
kerstboom', samenstelling Louki Maas (1993)
- 2 gedichten in 'Op een pad van briefpapier. Brieven in de poëzie', samenstelling Ernst van Altena (1993)
- 1 gedicht: 'Een kleine psalm' in 'Het boek der boeken. De
bijbel in de Nederlandse literatuur', Bulkboek 220 (1994)
- 3 gedichten in 'Geen dag zonder liefde. Honderd jaar Nederlandse
liefdespoëzie uit noord en zuid', samengesteld door Eddy
van Vliet (1994)
- 4 gedichten in 'De Bezige Bij bloemlezing Poëzie', samenstelling Eddy van Vliet (1994)
- 2 gedichten in 'De mooiste gedichten over verzet en bevrijding', verzameld door Sipke van der Land (1994)
- 2 gedichten in: 'Die dag in mei vergeet ik niet. De mooiste
Nederlandse bevrijdingspoëzie', gekozen door Hans Warren
(1995)
- 1 gedicht: 'De kat' in 'Franciens Poesie-album. De mooiste
gedichten over katten' samenstelling Loek Polders (1995)
- 1 gedicht: 'Prins Absalom en de generaal' in 'En al mijn
levensdagen stonden in uw boek. Gedichten naar de Bijbel uit
de twintigste eeuw', samengesteld door Huub Oosterhuis (1995)
- 4 gedichten in 'Meulenhoffs dagkalender 1996 Nederlandse poëzie', samengesteld door Hans Warren (1995)
- 1 gedicht: 'Laatste troost' in 'Ik heb alleen woorden. De honderd meest troostrijke gedichten over afscheid en rouw uit de Nederlandse poëzie', samengesteld door Hans Warren en Mario Molegraaf (1998)
- 1 gedicht: 'Haar vader' in 'Groot verzenboek. Vijfhonderd
gedichten over leven, liefde en dood. Een thematische bloemlezing
uit de Nederlandstalige poëzie van de twintigste eeuw',
samengesteld door Jozef Deleu (1999)
- 1 gedicht: 'Het Woord' in 'Nog één keer door
die hoge gang. De honderd mooiste schoolgedichten uit de Nederlandse
literatuur', samengesteld door Hans Werkman (2000)
- 1 gedicht: 'Een kleine psalm' in 'De light scheurkalender
2003', samenstelling Jaap Bakker & Ivo de Wijs (2002)
- 1 gedicht: 'De boom' in 'Een boom is meer dan er staat, De
100 mooiste boomgedichten', samengesteld door Paul Geerts (2002)
- 1 gedicht: 'Korfu' in 'Naar 't Zuiderland. Moderne Nederlandstalige
dichters langs de Middellandse Zee', samengesteld door Stefan
van den Bossche en Koen Vergeer (2002)
- 4 gedichten in 'De light scheurkalender 2004', samengesteld
door Jean Pierre Rawie & Driek van Wissen (2003)
- 1 gedicht: 'De boom' in 'Zonder verbeelding geen tuin', samengesteld door Paul Geerts (2003)
- 5 gedichten in 'Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de
t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten', verzameld door
Gerrit Komrij (2004)
- 1 gedicht: 'Mijn soort' in 'Vrede is eten met muziek. Sporen
van oorlog in de Nederlandse poëzie', samengesteld door
Hans Groenewegen (2005)
- 2 gedichten in 'Gedichten voor het hart: Troostende woorden uit de Nederlandse en Vlaamse poëzie', samengesteld door Henk van Zuiden (2006)
- 1 gedicht: 'Hoe lang zullen zij nog vrienden blijven?' in 'Vriendschap. Gedichten voor vrienden', samenstelling Henk van Zuiden (2008)
- 4 gedichten in 'Meulenhoffs dagkalender van de poëzie 2011', samengesteld door Tjitske Jansen en Victor Schiferli (2010)
- 1 gedicht: 'Nacht in juli' in 'De vier jaargetijden. De mooiste gedichten over de seizoenen', samenstelling Henk van Zuiden (2011)
- 1 gedicht: 'Mohammed Ali' in 'Winnaars! De mooiste sportgedichten', samengesteld door Erica Terpstra (2012)
- Werk van W.H. Nagel in 'Jij bent jij' (2014)
- 1 gedicht: 'De kat' in 'De Nederlandse poëzie van de twintigste en de eenentwintigste eeuw in 1000 en enige gedichten', samengesteld door Ilja Leonard Pfeijffer (2016)
Proza:
- 1 bijdrage in 'Commentaar op Achterberg: opstellen van jonge schrijvers over de poëzie van Gerrit Achterberg', verzameld door Fokke Sierksma (1948)
- 1 verhaal: 'Het kind' in 'Schrijversalamanak voor het jaar 1954', reactie Clara Eggink en G. Sötemann (1953)
- 2 fragmenten uit: 'Volg het spoor terug' in 'Voor de bijl.
Schrijvers slaags met de buitenwereld', samengesteld door A.
Marja (1955)
- 1 gedicht: 'Van het kleine koude front' in 'Literair akkoord
5', bijeengebracht door C. Bittremieux, Bert Decorte, Ed. Hoornik
en Sybren Polet (1961)
- 1 verhaal: 'Het vuur' in 'Voor wie dit leest. Proza en poëzie vana 1920 tot heden', samengesteld door Adriaan Morriën (1962)
- 1 verhaal uit: 'Volg het spoor terug' in 'Spelend op de kam.
Bloemlezing uit de literatuur na 1940', samengesteld door L.
Witvliet (1970)
- 1 citaat in 'Standaard modern Citatenboek' samengesteld door
Gerd de Ley (1973): 'Ik ga van de stelling uit, dat er goede
communisten bestaan. Goede fascisten niet.'
- 1 bijdrage: 'Politiek en kriminologie'in 'Waarde-macht-kriminologie'
(1974)
- 1 verhaal: 'Het kind, het vuur, de bomen' in 'De beste korte
verhalen van De Bezige Bij', samenstelling Wim van Beusekom,
Remco Campert en Oscar Timmers (1977)
- 1 verhaal: 'De mohammed-Ali-Shuffle' in 'Verhaal halen' (1980)
- 2 citaten in 'Groot Literair Citatenboek van Nederlandse
en Vlaamse auteurs uit de 19e en 20e eeuw', samengesteld door
Gerd de Ley (z.j.)
- 1 verhaal: 'Jeuk leert bidden' in 'Aan het werk. Nieuwe gedichten,
beschouwingen van 81 auteurs uit Nederland en Vlaanderen', t.g.v.
het afscheid van Geert Lubberhuizen (1981)
- 1 verhaal: 'De bomen' in '15 verhalen over bomen' (ca. 1985)
- 1 in memoriam: 'Afscheid van Bert Bakker' in 'Hij is reeds
aan de overzijde. Necrologieën van schrijvers', samengesteld
door Jeroen Brouwers (1986)
- 3 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986) (waarvan 1
onder zijn echte naam)
- 1 verhaal: ''Wir haben eine neue Sendung Bohnenkaffee erhalten'' in 'Bulkboek special - 45 na 45 - Oorlogsverhalen' (najaar 1990)
- 1 verhaal: 'De eerste liefde van Jopie Witlox' in 'De ware
Jacob. Liefde in de Nederlandse literatuur', samenstelling Nanda
Meijnen en Jaap Voerman (1992)
- 4 citaten in 'Prisma van de citaten' (1994)
- 1 fragment uit: 'Hoe bereidt men een ketter' in 'In de broek
van de vijand. Waarom wij niet woedend zijn', red. August Hans
den Boef (1994)
- 2 citaten in 'Het groot Citatenboek over God, Geloof & Kerk', samengesteld door Rien van den Berg, Gert Marchal & Koos van Noppen (2001)
- 1 tekst: 'Bloedneus en abattoir' in 'Het scherp van de snede. De Nederlandse literatuur in 100 en enige polemieken', samengesteld door Pierre Vinken & Hans van den Bergh (2010)
- 1 citaat in 'De taal der liefde: literair woordenboek van seks en erotiek' van Ton den Boon (2017)
Tonen
Tijdschriften
- J.B. Charles was redacteur van 'Podium' (1947-1951) en van
'De Nieuwe Stem' (1955-1958).
- J.B. Charles publiceerde in 'Libertinage', 'Litterair Paspoort','Vrij Nederland', 'Maatstaf',
'Nieuw Vlaams Tijdschrift', 'Critisch Bulletin'.
- J.B. Charles publiceerde op zijn vakgebied in 'Tijdschrift
voor Strafrecht', 'Exerpta Criminologica', 'Abstracts on Criminology
and Penology', 'International Journal of Criminology'.
Over J.B.Charles
- 1 hoofdstuk, 'J.B. Charles' in 'Gegist bestek deel 1: Benaderingen en ontmoetingen' van C.J.E. Dinaux (1958)
- 1 hoofdstuk: 'De eeuwige verzetsstrijder' in 'Nieuwe romanciers uit Nederland en Vlaanderen' van W.L.M.E. van Leeuwen (1961)
- Een hoofdstuk over J.B. Charles: 'De professor en zijn dubbelganger' in 'Twintig poëziekritieken' van Martien J.G. de Jong (1966)
- 1 hoofdstuk: 'Anti-rooms' in 'Loodlijnen' van Kees Fens (1967)
- 1 hoofdstuk: 'Vijanden van de bittertafel' over 'Hoe bereidt men een ketter?' in 'Het eeuwige examen' van Jan Blokker (1977)
- C.W.G. Jasperse e.a., 'Criminology between the rule of law
and the outlaws : volume in honour of Willem H. Nagel' (1976)
- Een hoofdstuk: 'J.B. Charles' in 'Vergeten en gebleven' van
G.H. 's-Gravesande (1982)
- Een interview met J.B. Charles in 'Interviews' van Max Pam
(1984)
- 1 essay: 'J.B. Charles - In memoriam' in 'Essays 1968-1985' van Andreas Burnier (1985)
- 1 in memoriam: 'Wie zal in mijn schoenen lopen. In memoriam
Prof. mr. W.H. Nagel / J.B. Charles' door Andreas Burnier in
'Hij is reeds aan de overzijde. Necrologieën van schrijvers',
samengesteld door Jeroen Brouwers (1986)
- Een bijdrage over J.B. Charles in 'Kritisch Lexicon van de
Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Willem Maas (november
1989).
- Rob Delvigne, 'Van fascinerend tot fascistisch - J.B. Charles en Hermans' schrijverschap' in 'Literatuur' (mei/juni 1998)
- Kees Schuyt, 'Het spoor terug: J.B. Charles, W.H. Nagel 1910-1983' (2010)
- 'J.B. Charles - In Memoriam' in 'Elk boek is een gevaar' van Andreas Burnier (2022)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- De gedichten 'De zonnebril van plastic' en 'waarheen daarheen'
van J.B. Charles werden op de CD 'Dichterbij' (1994 - n.a.v.
8 radioportretten van dichters voor het programma 'De schatkamer'
van RVU) gezongen door Fay Lovsky.
- Max Pam maakte voor HP/De Tijd (10-09-1999) een lijst met
de 100 beste boeken van de eeuw.
Hij nam hierin van J.B. Charles op nr. 74 'Van het kleine koude
front' op (Ook al vergeten, maar het bevat toch een aantal
hilarische boutades tegen mensen die voor, tijdens en na de oorlog
fout zijn geweest).
- Een portret (olieverf op doek) van J.B. Charles door Heleen Nagel, gemaakt in 1981, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
- 'Van het kleine koude front' stond op nr. 34 in de lijst van 'De 45 beste boeken uit de Nederlandse literatuur (1900-2012)' volgens Max Pam.
Literaire prijzen
- Hendrik de Vries-prijs 1950 voor 'Zendstation'
- Extra Prijs van de Jan Campertstichting 1953 voor 'Volg het
spoor terug'
- Prozaprijs van dee gemeente Amsterdam 1954
- Erelid van de Nederlandse Vereniging van Kriminologie (1977)
- Selling Glueck Award (1981)
J.B. Charles was lid van de jury voor volgende prijzen:
- Essayprijs van de gemeente Amsterdam 1953
- Prijs van de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945 (1954)
- Prozaprijs van de gemeente Amsterdam 1955, 1956
- Novelleprijsvraag CPNB 1961
- Van der Rijn-prijs 1966
- Herman Gorter-prijs 1982
Werk van J.B. Charles geciteerd in een overlijdensbericht
Volkskrant, 29-12-1992
Opmerkingen
- J.B. Charles was schrijver, dichter, essayist en criminoloog.
- J.B. Charles groeide op in een gereformeerd gezin met tien
kinderen. Zijn vader handelde in koffie en thee.
- Het gezin verhuisde naar Groningen, waar J.B. Charles naar
het gymnasium ging en rechten studeerde.
- In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog kende Groningen een
actief literair leven. Ook (toen nog) W.H. Nagel speelde hierbij
een rol.
- J.B. Charles trouwde op 20-6-1940 met Jansje Wouda. Ze kregen
een zoon en twee dochters. Ze scheidden in 1966.
- In 1941 zou J.B. Charles bij de rechtbank in Middelburg gaan
werken. Door zijn anti-Duitse gedachten ging dit niet door. Hij
werd geplaatst op het Ministerie van Landbouw en Visserij.
- J.B. Charles debuteerde toen hij 33 jaar was met de bundel
'Een suite van de zee'.
- Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij betrokken bij het
(gewapend) verzet. Na de oorlog was hij als jurist betrokken
bij de bijzondere rechtspleging tegen oorlogsmisdadigers.
- Hij was vanaf 1956 hoogleraar criminologie en penologie in
Leiden. Hij werkte hier tot 1976.
- Van 1959 tot 1972 was hij voorzitter van De Bezige Bij. Hier
was hij redacteur van de Kwadraatpockets.
- J.B. Charles trouwde op 04-04-1966 met Helena Geralda Cornelia
Maria van Leeuwen. Ze kregen geen kinderen.
- De poëzie van J.B. Charles is eenvoudig geschreven in
spreektaal. Zijn proza is vaak autobiografisch van aard. Hij
wijst op overeenkomsten tussen fascisme en nationalisme van vroeger
en nu.
- Zijn dichtbundels en prozawerk werden nauwelijks herdrukt.
Zijn essaybundels (en dan vooral de eerste twee) werden regelmatig
herdrukt.
- Professor Karelsen in 'Onder Professoren' van W.F. Hermans
is meer dan waarschijnlijk Willem Nagel.
- J.B. Charles woonde vanaf 1949 in Noordwijk aan Zee en later
in Oegstgeest, Warmondseweg 4.
- J.B. Charles werd op 01-08-1983 in stilte gecremeerd in crematorium
Ockenburg in Den Haag Op 29-11-1983 is zijn as verstrooid bij
Rouwcentrum De Boskamp in Assen.
Anderen over J.B. Charles
- Hij is een goedmoedige praatvaar, zelfingenomen, ijdel zelfs,
levend in het verleden. Hij vertelt vaak kleine anekdotes met
een afronding en nadrukkelijkheid die me aan Hens van der Spoel
deden denken: hahaha, klappen. (Hans Warren, Geheim dagboek 1982-1983,
12-09-1982, blz. 41)
- De uitzonderlijke mate waarin hij mensen vermocht te fascineren
of te ergeren, had te maken met dat onbenoembare wat men vroeger
"persoonlijkheid" noemde of "individualiteit"
en tegenwoordig met een modieuzer woord "uitstraling".
Het vereiste weinig opmerkingsgave om te kunnen constateren dat
Nagels persoonlijkheid groot en heftig was, zijn individualiteit
zeldzaam en zijn "uitstraling" een van felle en extreme
kleuren. (Andreas Burnier, Volkskrant, 03-08-1983)
- Willem Nagel, anders gezegd J.B. Charles, heeft met zijn
schrijven evenveel adoratie als irritatie gewekt. Hij kon zijn
woordje doen, daar zijn vriend en vijand het over eens, maar
hij kon ook goed doordraven. Hij is meer dan eens een maniak
genoemd en herhaaldelijk beticht van eenzijdigheid. Dat laatste
heeft hij nooit ontkend. (P.M. Reinders, NRC, 11-07-1986)
- Wat de poëzie van J.B. Charles zo boeiend maakt is een
zekere tegenspraak tussen het (agressief) reageren op de dingen
van de dag en een berusting alsof alles in de wereld al beslist
is. (Koos van Weringh, nawoord 'De groene zee is mijn vriendin'
1987)
- Voor Charles is de inhoud vande boodschap zo belangrijk dat
de vorm ervan wel eens in het gedrang komt. Er zijn geen dichtbundels
of prozateksten van hem waar niet met enig speurwerk wat stijlfouten
of onhandigheden uit te halen zijn. Dat betekent overigens niet
dat hij niet schrijven kon: op veel plaatsen is zijn proza buitengewoon
meeslepend en overtuigend en zijn poëzie ontroerend of vermakelijk
door de geestige of gevoelige manier van zeggen of de scherpe
waarneming van de werkelijkheid. (Willem Maas, Kritisch Lexicon
van de Nederlandstalige Literatuur na 1945, 1989)
- 28 januari 1954 schreef hij mij: "Charles heeft na dat artikel in het kerstnummer van De Groene toch wel ongeveer voor mij afgedaan. Wat een nare, zelfvoldane, rancuneuze hufter. Ik kom ook steeds meer terug van mijn bewondering voor Volg het spoor terug. Zijn volslagen gebrek aan humor wordt mij steeds onverdraaglijker. Naast Ter Braak is hij niet meer dan een vieze strontvlieg.
Ik had juist een lezing van Charles bijgewoond en schreef terug dat hij inderdaad een warhoofd was en dat zijn sympthie voor de Experimentelen en verheerlijking van de gemeenschapszin in de oorlog blijk gaven van een zwak kritisch vermogen maar dat hij mij aan de andere kant met zijn aanval op de paus veel plezier had gedaan
en dat hij me wel een integer politicus leek. (J.J. Voskuil, Requiem voor een vriend, blz. 59)
- Ik begin te geloven dat het leven werkelijk zo eenvoudig is als J.B. Charles ons voorspiegelde. (A.L. Snijders, Ruim water, blz. 22)
Mijn favoriete citaat
Waarvoor heb ik mijn zinnen als
ze niet geprikkeld mogen worden?
(J.B. Charles n.a.v. 'Ezelsproces'
in 1966 tegen Gerard Reve)
Bronnen o.a.
- C. Buddingh', Encyclopedie voor de wereldliteratuur (1954)
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Ooitgedicht (1985)
- Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945
(november 1989).
- Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
- Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot (1997)
- Website Koninklijke Bibliotheek (november 2018)