Edgar Cairo
Profiel
Achternaam: Cairo
Voornaam: Edgar Eduard
Roepnaam: Edgar
Geboren: 07-05-1948
Te: Paramaribo
Overleden: 16-11-2000
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): 'Zij die liefhebben. Ontschandroman van de Persoon Jezus Kristus in Edgar Cairo' verscheen onder de naam Edgar Jezus Cairo Des Hemels Schrijver.
Voor tweedehands boeken | Ook van Edgar Cairo |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Kra: wan bondroe powema / Geest (1970)
- Enkelganger (1974)
- Obja sa tan a brewa! / Er zal geen einde zijn aan brouwsel van magie (in eigen beheer) (1975)
- Foe jowe disi / Om het oer (in eigen beheer) (1978)
- Masra Kodokoe / Meneer Kodoqius. Snarki & torki / proza & powesie (zes verhalen en zes gedichten) (1978)
- A nowtoe foe mi ai / In de nood van het aangezicht (1980)
- Powema di rutu / Gezangen van oorsprong en toekomst (1982)
- Lelu! Lelu! Het lied der vervreemding (verzamelbundel) (1984)
- Dante in motionaeii. Openbaringsgeschrift (1989)
- Hoogtezang. Openbaringsgeschrift (1989)
Proza
- Temekoe (1969)
- Kollektieve schuld, of wel Famir' man-sani (1976)
- Adoebe-Lobi / Alles tegen alles (1977)
- Djari / Erven (1978)
- Masra Kodokoe / Meneer Kodoqius. Snarki & torki / proza & powesie (zes verhalen en zes gedichten) (1978)
- Koewatra djodjo / In de geest van mijn kultuur (1979)
- Temekoe / Kopzorg (1979)
- Mi boto doro / Droomboot havenloos (1980)
- Ik ga dood om jullie hoofd: krantencolumns (1980)
- Als je hoofd is geboord: krantencolumns 2 (1981)
- Jeje Disi / Karakter's Krachten (1981)
- Dat vuur der grote drama's (1982)
- Nyumane / Uit mensennaam: roman over de geschiedenis van Afrika (1986)
- Kopzorg: het verhaal van vader en zoon (herschreven) (1988)
- De Jezus Passion. Openbaringsgeschrift (1989)
- Zij die liefhebben. Ontschandroman van de Persoon Jezus Kristus in Edgar Cairo. Boek I: In Onschuld, Teisteingen uit de Jeugd der Kristuszoon(1989)
- Zij die liefhebben. Ontschandroman van de Persoon Jezus Kristus in Edgar Cairo. Boek II: In Onschuld, de Gang der Louteringen naar Ontschanding (1989)
-
De smaak van Sranan Libre: roman over het bloedbad van Paramaribo op 8 december 1982 (2007)
- Anansi, De spin weeft zich een web om de wereld (met Noni Lichtveld) (1984)
Toneel
- Brokositon. Wan fasi foe bow istorsi pré / Puin (1976, geschreven in1968)
- Ba anansi woi! woi! woi! / Die dood van Spin (1978)
- Elzaro! Elzaro! / Doodsboodschapsvogel (in eigen beheer) (1978)
- Neti nanga joe! / Nacht met jou (in eigen beheer) (1978)
- Djop (1979)
- Masra (radiohoorspel) (NOS, 1980)
- Dagrati! Dagrati! / Verovering van de dageraat! (1984)
- Het koninkrijk IJmond / Ba Kuku-Ba Buba: een oraal koningsdrama in vijf bedrijven (1985)
- De doodsboodschapsvogel: Elzaro & Yorkafowru: een oraal koningsdrama (1986)
Overige non-fictie:
- Krioro Fa?
Vertalingen/bewerkingen:
- Mindworry: a surinamese story of father and son (Engelse vertaling van 'Temekoe / Kopzorg' door Peter Gobets) (1993)
- De vertaling van het gedicht 'Maskerade' van Zapata Jaw in 'Spiegel van de Surinaamse poëzie', samengesteld door Michiel van Kempen (1995)
- De vertaling van het gedicht 'Wan bon' van R. Dobru in 'Spiegel van de Surinaamse poëzie', samengesteld door Michiel van Kempen (1995)
- De vertaling van het gedicht 'I soktu' van Gerrit Barron in 'Spiegel van de Surinaamse poëzie', samengesteld door Michiel van Kempen (1995)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Edgar Cairo schreef eind jaren zeventig columns voor de 'Volkskrant'. Een bundeling verscheen in 'Ik ga dood om jullie hoofd' (1980) en 'Als je hoofd is geboord' (1981).
- Edgar Cairo schreef columns voor 'De Groene Amsterdammer'.
- Edgar Cairo schreef twee hoofdstukken voor het Bzzlletinnummer (143, februari 1987) over de Caraibische literatuur: 'De natievormende funktie van de Surinaamse literatuur' en 'Loko, mi kant'oy (Uit de negerdiepten). Verder stonden hier vier van zijn 'zwarte psalmen' in afgedrukt.
- Edgar Cairo publiceerde in 'Moetete', 'De Gids', 'Troef', 'Toneel Theatraal', 'Vara-gids', 'De Tijd', 'Dramatisch Akkoord', 'Mandala', 'Elseviers Magazine', 'Sticusa Journaal', 'Het Parool'.
Over Edgar Cairo
- Een bijdrage over Edgar Cairo in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Michiel van Kempen (februari 1990)
- 3 hoofdstukken over Edgar Cairo in 'De geest van Waraku. Kritieken over Surinaamse literatuur' van Michiel van Kempen (1993)
- Een hoofdstuk over Edgar Cairo in 'Kunsten in beweging 1980-2000' van Rosemarie Buikema en Maaike Meijer (2004)
- Dirk van Weelden e.a., 'Edgar Cairo: de schrijver als schilder' (2010)
- ''Laat ze me mars eten'. Rasit Elibol over 'Kollektieve schuld' van Edgar Cairo (1976)' in 'De nieuwe koloniale leeslijst', samengesteld door Rasit Elibol (2021)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- 'Mi boto doro/Droomboot havenloos' verscheen in 1983 als Bulkboek 134.
Opmerkingen:
- Edgar Cairo's ouders kwamen uit het Surinaams district Para, een district dat door zijn isolement nog veel oorspronkelijke Afrikaanse elementen in zijn cultuur bewaard had.
- Edgar Cairo was een nakomertje in een gezin met nog zes broers en een zus.
- Edgar Cairo ging in Paramaribo naar school 'bij de fraters'; lager onderwijs op de St. Leonardusschool, mulo op de St. Pascalisschool, hbs op de Algemene Middelbare School.
- Edgar Cairo kwam in 1968 naar Nederland om Nederlands te studeren.
- Hij woonde en studeerde in Amsterdam (in Zuid, in de Pijp, in de Staatsliedenbuurt en in het centrm, achter het Haarlemmerplein, op de grens met de Jordaan). Hij sloot zijn studie af met een scriptie over de Surinaamse literatuur.
- Edgar Cairo schrijft in het Sranan-Tongo en in het Surinaams Nederlands. Hij wil met zijn werk de Surinaamse cultuur onderzoeken en vastleggen. Een uitleg voor dit taalgebruik geeft hij in de inleiding van 'Ik ga dood om jullie hoofd.
- Zijn eerste werk 'Kra' en 'Temekoe' werd uitgegeven in Paramaribo. Later werk werd in Nederland uitgegeven.
- Cairo is sterk beïnvloed door de orale tradities van stads Para-negers, hij was zelf een bekend voordrachtskunstenaar en leefde van zijn voordrachten en schrijfwerk.
- Op zijn columns in 'De Volkskrant' werd, zeker ook door Surinamers, wisselend gereageerd. Er werd wel gezegd dat hij zijn 'caoiraans' ten onrechte 'verkocht' als Surinaams-Nederlands. Aan de andere kant wist hij in deze columns een duidelijk beeld neer te zetten van de problemen die Surinamers in Nederland ondervonden.
- In zijn toneelwerk maakt hij gebruik van oude, vrijwel vergeten, creoolse zang en dansspelen.
- Edgar Cairo plaatste in 1988 een krantenadvertentie met de tekst: Jezus terug op aarde. Edgar Cairo, Gods zoon, spreekt alle talen met Jaweh's stem en doet grote wonderen. Hij leed aan een psychose en deze advertentie wijst op grootheidswaanzin.
- Edgar Cairo overleed in zijn huis in Amsterdam aan een maagbloeding.
Anderen over Edgar Cairo:
- Zoals we langzamerhand van Cairo zijn gewend weet hij als geen ander een intrigerend beeld op te roepen van het leven op de erven en in de creoolse huizen, in de straten van Paramaribo. (August Hans den Boef, Volkskrant, 07-03-1981)
- Cairo bezit het vermogen een nooit eerder literair gebruikte taal (het Surinaams Nederlands) op werkelijk virtuoze wijze literair te gebruiken. Hij draagt een zeer overtuigende Deysseliaanse toorn met zich mee tegen de cultuurpolitiek van de koloniale overheid in Suriname. En hij bezit ook een fenomenaal vermogen tot observatie en uitbeelding van het Surinaamse volksleven. (Jan Voorhoeve, Vrij Nederland, 25-04-1981)
- Dat Cairo bijna obsessioneel gefascineerd is door de taal, bewijzen de vele taalkundige toelichtingen die zijn werk begeleiden. Het blijkt ook uit de verschillende versies van dezelfde werken en uit de compleet nieuwe vertalingen van bijna al zijn poëzie in 'Lelu! Lelu!'. (Michiel van Kempen, Kritisch literatuur lexicon, februari 1990)
- De romans van Cairo komen te dicht bij de realiteit, zijn te onthullend en worden als 'nestbevuilend' buitengesloten. Mijn vrienden en kennissen weigeren hem te lezen, uit vrees en schaamte. (Astrid Roemer, NRC Handelsblad, 1996)
Mijn favoriete citaat
Ma'fo wáárom al die figuren, die probeerden, om jou te strippen?
Je moest van álles af, je ziel, je taal, je leven.
En vooral je denken!
Geen al teveel thuismanieren van vroeger laten blijken!
(Edgar Cairo, Koewatra djodjo/In de geest van mijn cultuur, blz. 86)
Links:
- Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Edgar Cairo
- DBNL - Edgar Cairo
- AbsoluteFacts - Edgar Cairo
Bronnen o.a.
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- De Tijd (06-07-1979)
- Mi boto doro (Bulkboek, 1983)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Kritisch literatuur lexicon (februari 1990)
- Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (december 2018)