Ad den Besten
Profiel
Achternaam: den Besten
|
Uit: Vloedlijn (1954) |
Zo is het goed ...
Wanneer ik eeuwen in de grond verbljf,
zal bij mijn graf een jonge boer zich vesten
en koppig stoten op de stenen resten
van wat de scène was in 't slotbedrijf.
Ik glimlach, als ik deze woorden schrijf:
Hoe zou hij weten: hier ligt Ad den Besten?
Want ik zal aarde zijn ten langen leste,
éen met de grond, mijn laatste tijdverdrijf.
Zo is het goed, al doet het wellicht pijn:
de zerk aan puin, het inschrift weggesleten,
mijn as verstoven langs de losse spleten,
waar rog zal rijpen tot een ruig festijn.
Want waar een dichter rust, hoeft géen te weten.
Eerst zo zal ik rijp om te oogsten zijn.
(Ad den Besten, Dubbel leven, blz. 13)
Voor tweedehands boeken | Ook van Ad den Besten |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Dubbel leven: sonnetten (1946)
- Verleden tijd (1950)
- Tegen mijn verlies (1957)
- Het Landvolk, Oosterbeekse gedichten (met J.W. Schulte Nordholt, Jan Wit, Muus Jacobse en Guillaume van der Graft) (1958)
- Loflied voor tegenstem: een bundel liedteksten (1965)
- Een stem boven het water uit (1973)
- Lof van Utrecht (bibliofiel, 500 ex.) (1976)
- Een plaats ontzegd
- Poëzie om te zingen (1998)
- Ik ben die ik ben (bloemlezing 1950-1973) (2008)
- Elke avond wordt het vroeger laat: een keuze uit zijn gedichten (door Chrétien Breukers) (2008)
Brieven
- 1 brief van A. den Besten in 'Dichter bij de mens' van L. Pennings en B. Langeveld (1986)
- 3 brieven van Jan Hanlo aan A. den Besten in Jan Hanlo, 'Brieven 1931-1962' (1989) t/m 24-4-55
Overige non-fictie
- Stroomgebied 2. Een inleiding tot de poëzie van de naoorlogse dichtersgeneratie (1954)
- Friedrich Dürrenmatt, Er komt een engel naar Babylon: een fragmentarische komedie in drie bedrijven (tweede versie) (1958)
- Deutsche Lyrik auf der anderen Seite (1959)
- Witboek voor een vijftiger (reactie, met J.W. Schulte Nordholt) (1964)
- Ik uw dichter: een hoofdstuk uit de immanente poetica van de dichters van '50 (1968)
- 1 lezing: 'De kunst van het woord' in 'Moderne literatuur' (1969)
- Dichten als daad: opstellen over hedendaagse poëzie (1973)
- Geding om het lied (1977)
- Wilhelmus van Nassouwe: het gedicht en zijn dichter (proefschrift) (1983)
- Wilhelmus van Nassouwe: het Nederlandse volkslied (1987)
- Het nodige overbodige: opgedragen aan W.G. Overbosch ter gelegenheid van zijn 70ste verjaardag (redactie, met anderen) (1989)
- Leven in zinsverband: over het werk van Willem Barnard, Guillaume van der Graft: hem aangeboden ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag (redactie, met Jan Doelman en Leendert-Jan Parlevliet) (1990)
- De dichter en de gemeente (1995)
Vertalingen
- Friedrich Durrenmatt, Er komt een engel naar Babylon. Een fragmentarische komedie in drie bedrijven (1958)
- 1 gedicht van Paul Gerhardt: 'Psalm 146' in 'Tenzij gij mij zegent', verzameld door J.W. Schulte Nordholt (1960)
- Vertalingen van werk van diverse Duitse dichters in '1900-1950. Bloemlezing uit de moderne buitenlandse poëzie in Nederlandse vertaling' (1961) van Sybren Polet.
- Jürg Spiller, Klee (1962)
- C.F. von Weizsäcker, Voorwaarden voor de vrede (met A.F. Wyers en H.M. Mooijman) (1966)
- Met J.W. Schulte Nordholt, Jan Wit, Muus Jacobse en Guillaume van der Graft kwam Ad den Besten in de jaren vijftig vijf jaar lang enkele weken samen op de Pietersberg in Oosterbeek om, in opdracht van de Synode van de Hervormde Kerk, te werken aan een psalmberijming.
- In het 'Liedboek voor de kerken' (1973) staan 87 liederen van Den Besten.
- Kurt Heimbucher, Daarvoor breng ik U dank (met anderen) (1983)
- Friedrich Hölderlin, Gedichten (1988)
- Jacques Gaillot, Kruisweg (1992)
Ad den Besten schreef een inleiding voor
- Het boeck der psalmen Davids / uut de Hebreische spraecke in Nederduytschen dichte, op de ghewoonlijcke Francoische wyse overghesett, door Philips van Marnix heere van St. Aldegonde, etc. (met Jef Sterck) (1985)
- Contrafacten / een keuze uit de psalmzettingen van Heinrich Schütz (met Jan van Biezen) (1988)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Ad den Besten debuteerde met poëzie in 'Opwaartsche wegen'.
- Ad den Besten werkte van april 1944 tot april 1945 mee an het illegaal verschijnende 'Parade der Profeten'.
- Na de Tweede Wereldoorlog was hij redacteur van 'De Roode Lantaarn'.
- Ad den Besten was in 1945/1946 redacteur van 'Columbus'.
- Vanaf 1962 was hij redacteur van 'Wending', 'Het Duitse boek: referatenorgaan over recente Duitstalige literatuur'.
- Ad den Besten publiceerde in 'Criterium', 'De Schone Zakdoek', 'Ad interim', 'De Gids', 'Roeping', 'Opwaartse Wegen', 'Maatstaf', 'De Groene Amsterdammer', 'Ontmoeting', 'Kentering', 'Streven', 'Eckart'.
Over Ad den Besten
- Een bijdrage over Ad den besten in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Peter de Boer (februari 1983)
- Petronella Johanna Maria Buelens, 'Ad den Besten en de dichters van Vijftig: De Windroos 1950-1958' (proefschrift) (1992)
- Elly Buelens, W.G. Overbosch, J.W. Schulte Nordholt, 'Dienstbaar doch dichterlijk: liber amicorum voor Ad den Besten' (1993)
- Tjerk de Reus (redactie), Dader van het woord: over Ad den Besten (themanummer 'Bloknoot') (1998)
- 'Liter' gaf in 1998 een Ad den Besten-themanummer uit.
- 1 hoofdstuk: 'Heilige eenvoud' over Ad den Besten in 'Lood en hagel' van Gerrit Komrij (1998)
- 1 hoofdstuk: 'Rijk aan onzin' in 'Brood op de plank. Verzameld Kritisch Proza I' van Adriaan Morriën (1999)
- 1 hoofdstuk: 'Dichters van morgen' in 'Brood op de plank. Verzameld Kritisch Proza 2' van Adriaan Morriën (1999)
- 1 ZKV: 'Geistiger Umnachtung' in 'Vijf bijlen' van A.L. Snijders (2009)
- Tjerk de Reus, 'Ad den Besten : deelbiografie 1923-1955: oorlogstijd de Vijftigers' (2018)
- Dr. A. van der Kooi, Dr. J.D.Th. Wassenaar e.a., ' Creatieve verbeelding als kritische theologie bij Ad den Besten, O. Noordmans en K.H. Miskotte' (lezingen) (2019)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- Ad den Besten was van 1950 tot 1972 redacteur van de poëziereeks 'De windroos'.
- Na 1973 was hij redacteur van de 'Seismogram-serie'.
- 1 gedicht: 'Klein danklied' met een verklaring in 'Geloven in gedichten' van H. van der Ent (1980)
- De Stichting Literaire Activiteiten Utrecht presenteerde in maart 2008 de Utrechtse Literaire Canon. Ad den Besten stond op plaats 67.
Literaire prijzen
- Spaan-prijs 1986
- Martinus Nijhoff-prijs 1989 voor zijn vertalingen van werk van Friedrich Hölderlin
Ad den Besten was lid van de jury voor volgende prijzen:
- P.C. Hooft-prijs 1952,1964 (voorzitter)
- Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1955, 1959
- Henriëtte Roland Holst-prijs 1962, 1967
- Boekenmarkt-prijs 1962
- Prijs der Nederlandse Letteren 1962
- Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 1963, 1964, 1965, 1966
- Anne Frank-prijs 1963
- Prijs voor Meesterschap 1964
- Prijs der literaire kritiek 1968
- Poëzieprijs Culemborgse eeuwfeesten 1969
- J.P. van Praag-prijs 1973, 1975, 1977, 1979
Biografische opmerkingen
- Ad den Besten studeerde na HBS en Christelijk Gymnasium vanaf 1941 theologie in Utrecht.
- In 1943 moest hij stoppen met zijn studie, hij werd te werk gesteld in Berlijn.
- Na de oorlog werd hij redacteur bij uitgeverij Holland in Amsterdam.
- In 1958 ging hij Duits studeren in Amsterdam. Al tijdens zijn studie werkte hij ook als leraar Duits.
- Na zijn doctoraalexamen in 1967 werkte hij (als docent Duits) aan de Universiteit in Amsterdam.
- Als protestants schrijver stond hij onder invloed van Karl Barth.
- Zijn eerste poëzie werd beïnvloed door die van Achterberg en Nijhoff.
- Hij promoveerde in 1983.
- Ad den Besten leidde van1950 tot 1971 de poëzie-reeks 'De Windroos'. Later de reeks 'Seismogram'.
- Ad den Besten promoveerde in 1983 op een studie over het auteurschap van het Wilhelmus.
Handtekening Ad den Besten
Anderen over Ad den Besten
- Den Bestens vele andere werkzaamheden zullen aan de vrij geringe omvang van zijn poëtische oeuvre zeker debet zijn. Vooral zijn medewerking aan Het liedboek voor de kerken zal de produktie van zijn vrije poëzie gestagneerd hebben, wat alleen al hieruit blijkt dat de jaren waarin hij aan het Liedboek werkte globaal genomen samenvallen met het interval tussen zijn derde (1957) en vierde (1973) bundel. (Peter de Boer, Kritisch literatuur lexicon, februari 1983)
- Den Bestens werk is ontstaan in een tijd dat Karl Barth en Jean-Paul Sartre het denken van respectievelijk christenen en vrijdenkers bepaalden; men was onbesmuikt en zonder cynisme op zoek naar bestaansvoorwaarden. (Rob Schouten, VN, 13-06-1998)
- Utrechts dichter. Zijn vader dreef enige tijd samen met Marsman (nr.6) een advocatenkantoor. Bevriend met Van Baaren (nr. 71) en Barnard (nr. 27). Debuteerde al op zijn 17e in het tijdschrift Opwaartsche Wegen en was van groot belang als bloemlezer door de bundel Stroomgebied die hij in 1953 samenstelde en de door hem geleide reeks `De windroos`, waarin veel jonge dichters debuteerden, onder wie Remco Campert, Gerrit Kouwenaar, Simon Vinkenoog, Hans Andreus, Paul Rodenko, Jan Hanlo enz enz enz. Ook Germanist en vertaler. Dichtte in het laatste oorlogsjaar de sonnettencyclus Lof van Utrecht. (Omschrijving Den Besten in Utrechts Literaire Canon)
Mijn favoriete citaat
Het bloed stroomt traag als een bevoren wed.
Men gaat zich vroeger tot de slaap bereiden.
Dan is er éen, die niet van 't vuur kan scheiden,
maar zich nog even met wat verzen redt.
(Ad den Besten, Winter (fragment), Dubbel leven, blz. 16)
Bronnen o.a.
- C. Buddingh', Encyclopedie voor de wereldliteratuur (1954)
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- Querido's letterkundige reisgids (1983)
- Kritisch literatuur lexicon (februari 1983)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- De Nederlandse en Vlaamse auteurs van middeleeuwen tot heden (1985)
- Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
- Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (augustus 2024)