Herman van den Bergh

Profiel

Achternaam: van den Bergh
Voornaam: Herman
Geboren: 30-01-1897
Te: Amsterdam
Overleden: 01-08-1967
Te: Rome

Pseudoniem(en): Herman van den Bergh gebruikte het pseudoniem Erna Koning-Manuel voor de vertaling 'Amourette in Rome'.

Voor tweedehands boeken	Ook van Herman van den Bergh
Raban Internet Antiquariaat	Klik hier !

Naar Boven

Werk

Poëzie

De boog (1917)
De spiegel (1925)
Verzamelde gedichten (1954)
Het litteken van Odysseus (1956)
Kansen op een wrak (1957)
Verstandhouding met de vijand (1958)
Stenen tijdperk (1960)
Niet hier, niet heden (1962)
Wachten op en woord (bloemlezing) (1965)
Verzamelde gedichten (bijeengebracht door W. Zoethout) (1979)

Proza

Een lente in de Levant. Reisbrieven (1929)

Overig non-fictie

Nieuwe tucht: studiën (1928)
Jacopone de Todi de Franciskaanse lyriek van de 13e eeuw (1948)
Giambattista Casti (1724-1803): l'homme et l'oeuvre (proefschrift) (1951)
Romanticismo en Risorgimento (openbare les) (1952)
Schip achter het boegbeeld: over het werk van J. Slauerhoff (1898-1936) (1958)
Pruiken, schelmen en koketten: Italië in de 18de eeuw (1959)
Repertorium van de moderne talen, deel 3: Duits (met anderen) (1961)
Cecco en de anti-Beatrice (openbare les) (1963)

Vertalingen

Edmond Harancourt, Daâh de oermensch (1917)
George Clemenceau, De zege, haar zon- en haar schaduwzijden (met J. Godschalk) (1930)
Jules Romains, Donogoo- Tonka of De wonderen der wetensnchap (1932)
Piero Gadda Conti, Landing op Capri: een liefde onder koning Murat (1941)
Hans Heyck, Amourette in Rome (1942)
Richard McMillan, Bloedende Betuwe (1945)
Marek Swiecicki, Roode duivels in Arnhem (1945)
Emery Reves, Een democratisch manifest (1947)
Carlo Còccioli, Het kleine dal Gods (1949)
Dino Buzzati, Angst in de Scala (1959)
In 'De muze kent geen Babel, Poëzie uit alle werelddelen in vertaling'(1959) staat het door hem vertaalde gedichten van Francesco Petrarca, Giuseppe Ungaretti, Eugenio Montale, Alfonso Gatto en Alfonsina Storni.
Luigi Da Porto, De geschiedenis van Giulietta en Romeo (bibliofiel, 175 ex.) (1961)
Dante Alighieri, 12 sonetti (1965)
Salvatore Quasimodo, Saint-John Perse, Yorgos Séferis, Gedichten (met Joan Th. Stakenburg en M. Blijstra-van der Meulen) (1971)

Bloemlezingen

Zeventien auteursgeheimen (met E. Breton de Nijs) (1957)

'Gebloemleesd'

Poëzie:

7 gedichten in: 'De jongeren. Bloemlezing uit het werk der jongere Nederlandsche dichters', samengesteld door Ernst Groenevelt (1919)
4 gedichten in 'Mozaiek, serie B, No. 6, Lyriek, IV', verzameld door J. Greshoff en A.F. Mirande (1928)
3 gedichten in 'Prisma, bloemlezing uit de Nederlandsche poëzie na 1918', verzameld door D.A.M. Binnendijk (1930)
1 gedicht: 'De blinde karner' in 'Kent uw dichters. gedichten van 100 dichters' (1932)
3 gedichten in 'Dichters van dezen tijd', verzorgd door D.A.M. Binnendijk (14e druk, 1941)
3 gedichten in 'Nieuwe geluiden. Een keuze uit de hedendaagsche poëzie, met een inleiding van Dirk Coster' (5e druk, 1941)
3 gedichten in 'Dichters van dezen tijd', door D.A.M. Binnendijk (15e druk, 1946)
1 gedicht: 'Twee wegen' in 'De muze op reis', bijeengebracht door Han G. Hoekstra en Victor E. van Vriesland (1950)
1 gedicht: 'Priapische lied I' in 'Nieuwste dichtkunst', bijeengebracht door C.J. Kelk en Halbo C. Kool (1950)
6 gedichten in 'Spiegel van de Nederlandse poëzie door alle eeuwen 1900-1940', samengesteld door Victor E. van Vriesland (1953)
4 gedichten in 'Nieuwe griffels schone leien', samengesteld door Paul Rodenko (1954) ??
1 gedicht: 'Nocturne' in 'Twee muzen', uitgezocht door Jan Engelman en Wouter Paap (1955)
1 gedicht: 'Sabbath' in 'Religieuze poëzie der Nederlanden', verzameld door Michel van der Plas (1955)
1 gedicht: 'Het is niet waar' in 'Poëtisch akkoord. Honderd gedichten uit tien jaar Noord- en Zuid-Nederlandse literatuur', samenstelling: Pierre H. Dubois, Hubert van Herreweghen, Maurice Roelants en Garmt Stuiveling (1956)
4 gedichten in: 'Met twee maten, de kern van vijftig jaar nederlandse poëzie geïsoleerd en experimenteel gesplitst'samengesteld door Paul Rodenko (1956)
1 gedicht: 'Diepzee' in 'Dichters omnibus. derde bloemlezing' (1957)
1 gedicht: 'De blinde karner' in 'Het boek van de arbeid', samengesteld door K.G. Boon, S. Carmiggelt, Arie Pleysier en Johan Winkler (1957)
1 gedicht: 'Een woord' in '1 pk. Honderd gedichten van honderd dichters', verzameld door Hans van Straten (1958)
3 gedichten in 'Tweeërlei schriftuur' (1958)
1 gedicht: 'Sabbath', in 'De muze en het heelal', bijeengebracht door Guus Sötemann (1959)
1 gedicht: 'Hier is de stille jongen' in 'Dichters omnibus. Zesde bloemlezing' (1959)
4 gedichten in 'Gedichten lezen' (1959) (bij dit boekje hoorde een grammofoonplaatje, waar Herman vanden Bergh 2 gedichten op voorlas)
1 gedicht: 'Vegetale slaap' in 'De natuur' (serie: Beeldende poëzie), bijeengebracht door Adriaan Morriën (1959)
5 gedichten in 'facetten der nederlandse poëzie (van Nijhoff tot Hensen)', samengesteld door Pierre H. Dubois, Karel Jonckheere en Laurens van der Waals (2e druk, 1959)
1 gedicht: 'Vaart' in 'De Muze viert feest', bijeengebracht door Gerrit Borgers (1960)
1 gedicht: 'Geheugenloze dag' in 'Literair akkoord 4', bijeengebracht door Hubert van Herreweghen, Bert Decorte en Adriaan van der Veen (1960)
1 gedicht: 'Hier is de stille jongen' in 'De stem der muze, een bundel moderne gedichten om voor te dragen', samengesteld door P. Maassen (1961)
1 gedicht: 'Manier vanzijn' in 'Literair akkoord 5', bijeengebracht door C. Bittremieux, Bert Decorte, Ed. Hoornik en Sybren Polet (1961)
5 gedichten in 'Nederlandse schrijvers en schrijfsters II', L. Leopold (17e druk, 1961)
2 gedichten in 'Voor wie dit leest. Proza en poëzie vana 1920 tot heden', samengesteld door Adriaan Morriën (1962)
1 gedicht: 'Hout des levens' in 'de muze en europa', samengesteld door Garmt Stuiveling (1963)
2 gedichten in 'De dichter en de muze', bijeengebracht door Anthonie Donker (1964)
1 gedicht: 'Nocturne' in 'Een nieuwe bundel verzen', verzameld door Dr. G. Kazemier (13e druk, 1967)
4 gedichten in 'Dichters van deze tijd', verzorgd door Paul Rodenko (21e druk, 1969)
3 gedichten in 'Lees eens een gedicht', samengesteld door T. van Deel (1971)
1 gedicht: 'Tegen avond' in 'Van Tachtig tot Tachtig', samengesteld en ingeleid door Piet Calis, F.P. Huygens en B.W.E. Veurman (1978)
3 gedichten in 'De spiegel van de Nederlandse poëzie', samengesteld door Hans Warren (1979)
2 gedichten in 'De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (1980)
1 gedicht: 'Lied van de cafoni' in 'Het werk', een bloemlezing door Wiel Kusters (1980)
1 gedicht: 'Sabbat' in 'Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten (2 delen), samengesteld door C. Buddingh' en Eddy van Vliet (1982)
1 gedicht: 'Nocturne' in 'Domweg gelukkig in de Dapperstraat', samengesteld door C.J. Aarts en M.C. van Etten (1994)
1 gedicht: 'Dorre muze' in 'Dichten over dichten. Bloemlezing uit de Nederlandse poëzie van de 19de & 20ste eeuw, samengesteld door Atte Jongstra en Arjan Peters (1994)
8 gedichten in: 'Paukeslagen. Gedichten uit het expressionisme', Bulkboek 221 (1994/1995)
1 gedicht: 'Volgende schepping' in 'En al mijn levensdagen stonden in uw boek. Gedichten naar de Bijbel uit de twintigste eeuw', samengesteld door Huub Oosterhuis (1995)
1 gedicht: 'Het kind' in 'Groot verzenboek. Vijfhonderd gedichten over leven, liefde en dood. Een thematische bloemlezing uit de Nederlandstalige poëzie van de twintigste eeuw', samengesteld door Jozef Deleu (1999)
5 gedichten in 'Naar 't Zuiderland. Moderne Nederlandstalige dichters langs de Middellandse Zee', samengesteld door Stefan van den Bossche en Koen Vergeer (2002)
1 gedicht: 'De kleine tuin' in 'Zonder verbeelding geen tuin', samengesteld door Paul Geerts (2003)
2 gedichten in 'Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten', verzameld door Gerrit Komrij (2004)
1 gedicht: 'Aan de vrienden denken' in 'Vriendschap. Gedichten voor vrienden', samenstelling Henk van Zuiden (2008)
1 gedicht: 'De zeedichter' in 'De Nederlandse poëzie van de twintigste en de eenentwintigste eeuw in 1000 en enige gedichten', samengesteld door Ilja Leonard Pfeijffer (2016)

Proza:

1 bijdrage: 'Volgens de eisen van het colloquium' in 'Singel 262. Zeventien auteursgeheimen' (1957)
1 verhaal: 'De lach van het Belvedere' in 'Schering en inslag', samengesteld door P. Maassen en J.G. Praas (2e druk, 1959)
1 citaat in 'Voor wie dit leest. Proza en poëzie vana 1920 tot heden', samengesteld door Adriaan Morriën (1962)
1 citaat in 'mini zeer. aforismen en citaten van moderne vlaamse en nederlandse auteurs', verzameld door Gerd de Ley (1969)
4 citaten in 'Groot Literair Citatenboek van Nederlandse en Vlaamse auteurs uit de 19e en 20e eeuw', samengesteld door Gerd de Ley (z.j.)
1 bijdrage: 'Archipel' in 'Er bleef toch geen bewijs, Opstellen over de poezie van J. Slauerhoff', Verzameld door Dirk Kroon (1982)
1 citaat in 'Kosmos groot citatenboek' (1986): 'Zingen is zeggen wat onder je blik gebóren wordt.'

Tonen

Tijdschriften

Herman van den Bergh was van 1916 tot 1924 redacteur van 'Het Getij'.
Herman van den Bergh was van 1918 tot 1925 redacteur van 'De Vrije Bladen'.
Van 1919 tot 1941 was Herman van den Bergh journalist bij 'De Telegraaf'. Hij was buitenlands correspondent in Rome (1929-1931) en in Parijs (1931-1936).
Herman van den Bergh was redacteur van 'Elseviers Weekblad'.
Herman van den Bergh publiceerde in 'Raam', 'De Gids', 'Maatstaf'.

Over Herman van den Bergh

1 hoofdstuk: 'Herman van den Bergh' in 'Verzamelde beschouwingen' van J.C. Bloem (1950)
1 hoofdstuk: 'Herman van den Bergh - De boog' in '1905-1955 van jaar tot jaar van boek tot boek. Hoogtepunten uit vijftig jaar nederlandse letterkunde', uitgezocht en ingeleid door dr. J. Hulsker en Dr. G. Stuiveling (1956)
Een hoofdstuk: 'Volgens de eisen van het colloquium' in 'Zeventien auteursgeheimen' (1957)
1 hoofdstuk, 'Herman van den Bergh' in 'Gegist bestek deel 1: Benaderingen en ontmoetingen' van C.J.E. Dinaux (1958)
Een hoofdstuk: 'Variabele levensaanvaarding' in 'Concurreren met de sterren' van Adriaan Morriën (1959)
2 hoofdstukken: 'De sluiswachter van het getij - Herman van den Bergh' en 'Kunst en getuigenis - Herman van den Bergh' in 'Voor en na de explosie: Opstellen over poëzie' van Simon Vestdijk (1960)
1 hoofdstuk: 'Herman van den Bergh' in 'Verzameld werk. Poëzie proza en critisch proza' van H. Marsman (1960)
1 hoofdstuk: 'Het litteken van Odysseus' in 'Keurschrift uit de hedendaagse Noord- en Zuidnederlandse letteren' van Willem Brandt (1964)
Bernard Kemp e.a., 'Herman van den Bergh. Bij zijn 70e verjaardag' (1967)
1 hoofdstuk: 'Herman van den Bergh en de eerste jaren van Het Getij' in 'Willens en wetens' van Garmt Stuiveling (1967)
1 hoofdstuk over Herman van den Bergh in 'Waar wij ballingen zijn: essays over joodse letterkundigen in Nederland' van Jaap Meijer (1968)
Het tijdschrift 'Raam' gaf in februari 1967 een Herman van den Bergh-special uit met de integrale herdruk van 'Nieuwe tucht'.
Jaap Meijer, 'Herman van den Bergh: Sabbath: een Joods-thematische studie' (1977)
Jaap Meijer, 'Herman van den Bergh, 1897-1967: een documentatie' (1977)
Een bijdrage over Herman van den Bergh in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Rob Schouten (mei 1982).
1 hoofdstuk: 'Variaties op het thema plagiaat' in 'Grondwerk' van Kees Helsloot' (1984)
Een hoofdstuk: 'Losse papiertjes in een la' over Herman van den Bergh in 'Opmars der plagiatoren' van Hans van Straten (1993)
1 hoofdstuk: 'Odysseus opnieuw op reis' in 'Brood op de plank. Verzameld Kritisch Proza I' van Adriaan Morriën (1999)
1 hoofdstuk: 'Variabele levensaanvaarding' in 'Brood op de plank. Verzameld Kritisch Proza 2' van Adriaan Morriën (1999)

Diversen

'Tekst op muziek' van Jelle de Vries en andere componisten: teksten van Herman van den Bergh, in de meeste gevallen op muziek van Jelle de Vries (2 cd's) (1996)

Literaire prijzen

Boekenmarkt-prijs 1958 voor zijn gehele oeuvre

Naar Boven

Biografische opmerkingen

Herman van den Bergh groeide op in Amsterdam in een joods milieu.
Van 1913 tot 1917 was Herman van den Bergh violist bij het Concertgebouworkest. Als zestienjarige was hij er al tweede violist.
Herman van den Bergh volgde de HBS in Amsterdam.
Herman van den Bergh studeerde muziek, rechten en Italiaans (1947-1950). Hij promoveerde in beide vakken, in 1919 in de rechten en in 1951 in de Romaanse letteren.
Als journalist had hij o.a. als standplaats Rome en Parijs.
In 1963 werd hij lector Italiaanse letterkunde aan de universiteit van Amsterdam.
Na 1945 was hij eindredacteur van de Winkler Prins-encyclopedie.
Herman van den Bergh trouwde in 1954 met Christine Johanna Terneden.
In 1963 werd hij lector in de Italiaanse letterkunde aan de Amsterdamse Universiteit.
K. Helsloot toonde in een nummer van Maatstaf in 1965 aan dat enkele van de gedichten van Van den Bergh plagiaat/vertalingen zijn.
Herman van den Bergh was dichter, journalist, essayist, vertaler en wetenschapper.
Herman van den Bergh was de eerste expressionistische dichter in Nederland en beïnvloedde als zodanig vele anderen (waaronder Marsman).
Herman van den Bergh was lid van de Muiderkring en van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde.
In zijn latere werk is de dood een belangrijk thema.
Op 31-07-1967 kreeg hij tijdens een wandeling door Rome een hartaanval. Een dag later overleed hij in het Camilloziekenhuis in Rome. Hij werd in stilte gecremeerd.
Na zijn overlijden werd hij o.a. door August Willemsen en Kees Helsloot beschuldigd van plagiaat.

Handschrift Herman van den Bergh
(uit: 'Tweeërlei schriftuur')

Anderen over Herman van den Bergh

Poëzie gekenmerkt door kosmische plastiek, felle levensinzet, barokke vormenrijkdom en sterke verbeelding. (Jan van Geelen, Auteurs van de 20e eeuw, blz. 24)
Men behoudt de indruk dat hij aan de voortbrengselen van zijn talent de uiterste zorg besteedde maar voor hun verder lot weinig aandacht had. Een al te veelzijdig begaafde misschien, maar als baanbrekend dichter stellig een fenomeen. (C.J. Kelk, De Groene Amsterdammer, 12-08-1967)
De grote baanbreker en daardoor tevens vernieler van het bloedarmoedig esthetisme was Herman van den Bergh geweest met zijn bundel De boog. Zijn trotse versregels: 'Enkelingen zijn macht, menigten verzwakking [...] Er is geen ras dan de persoonlijkheid!' hebben mij voor het leven getekend. (A. den Doolaard, Ogen op de rug, blz. 10/11)
Herman van den Bergh, een man die zichzelf even op koud vuur heeft opgewarmd en nu door iedereen als kersvers wordt gevreten. (Lucebert in: H.U. Jesserun d'Oliveira, Scheppen riep hij gaat van Au!, blz. 47)
Dat de publieke belangstelling voor Van den Berghs poëzie nooit erg groot is geweest, lijkt voor wat betreft zijn eerste periode als dichter veroorzaakt te worden door de overheersende indruk die zijn adept Marsman heeft achtergelaten, daarnaast aan de soms stroeve, nogal cerebrale en erudiete manier van schrijven van Van den Bergh. Voor zijn tweede periode geldt dat laatste eveneens. Bovendien werd zij geschreven in een tijd waarin heel andersoortige poëzie opgeld deed. De uitgave van Van den Berghs Verzamelde gedichten in 1979 blijft niettemin een daad van rechtvaardigheid; voorzover onbesmet door plagiaat heeft met name ook de tweede periode indringende poëzie opgeleverd. (Rob Schouten, Kritisch literatuur lexicon, mei 1982)
Als vitaal expressionistisch dichter en principieel vernieuwend criticus en essayist werkte hij mee aan Het Getij, waarvan hij enkele jaren esaayist was. (G. Stuiveling, De Nederlandse en Vlaamse auteurs van middeleeuwen tot heden, blz. 68)

Naar Boven

Mijn favoriete citaat

Gister-de-dag draafde achter me aan
menend als een hongerige hond
dat riem of touw - altijd nog iets -
zijn leven aan het mijne bond.
Tot op een viersprong, beelden rondom,
ontheemd hij zich zag, en keerde om.
(Herman van den Bergh, Een dag (fragm.), Niet hier, niet heden, blz. 25)

Naar Boven

Bronnen o.a.

C. Buddingh', Encyclopedie voor de wereldliteratuur (1954)
P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde (1956)
Gedichten lezen (1959)
Letterkundig lexicon. De wereldliteratuur van de twintigste eeuw (1969)
Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
Ik hou van jou. Drieënnegentig auteurs van Querido (1982)
Kritisch literatuur lexicon (mei 1982)
Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
De Nederlandse en Vlaamse auteurs van middeleeuwen tot heden (1985)
Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
Website van de Koninklijke Bibliotheek (augustus 2024)

Naar Boven

Schrijversinfo.nl

Herman van den Bergh

Profiel

Werk

Poëzie

Proza

Overig non-fictie

Vertalingen

Bloemlezingen

'Gebloemleesd'

Poëzie:

Tijdschriften

Over Herman van den Bergh

Diversen

Literaire prijzen

Biografische opmerkingen

Anderen over Herman van den Bergh

Mijn favoriete citaat

Bronnen o.a.